Site pictogram Focus Review

Atomos Shogun kennismaking

Ivo Freriks
De dag voor Kerstmis werd ook in Nederland de Atomos Shogun uitgeleverd. Dus staat er nu een bij mij op tafel. De Atomos Shogun is een externe videorecorder met een prachtig full-HD 7 inch beeldscherm, waarmee je hoogwaardige 4K en full-HD slow-motion opnames maakt met systeemcamera’s zoals de Sony A7s, Panasonic GH4 of de Samsung NX1.
Panasonic en Samsung hebben een topprestatie geleverd door al in 2014 camera’s te introduceren die 30 keer per seconde 8 megapixel (video-)opnames maken. Zonder na een paar seconden te stoppen, omdat de camerabuffer vol is.		 Box

Kijktip: Unboxing the Atomos Shogun

Het is een onvoorstelbaar grote hoeveelheid informatie die een Samsung NX1 of Panasonic GH4 rechtstreeks op de SD kaart in de camera opslaan, als je filmt in 4K of slow-motion Full-HD. Wie had dat een paar jaar geleden voor mogelijk gehouden? Spiegelreflex en spiegelloze systeem camera’s van andere merken zijn nog niet in staat om in Ultra-HD / 4K te filmen, laat staan 4K opnames in de camera op te slaan.
Bezit je geen Samsung of Panasonic 4K camera, dan heb je voor 4K gespecialiseerde video-camera’s nodig, die vele malen duurder zijn. Vele duizenden euro’s meer. Zelfs voor de eveneens aantrekkelijk geprijsde Sony A7s heb je een externe recorder nodig, om 4K opnames te kunnen maken. Ook bij andere camera’s kan je de video-opnames op de Atomos Shogun opslaan in een hogere beeldkwaliteit, dan je rechtstreeks in de camera kunt opslaan. Zo biedt de Panasonic GH4 de unieke mogelijkheid om je video-opnames in 10 bits (waarover later meer) op te slaan met een Atomos Shogun.

De Atomos Shogun wordt geleverd in een mooie degelijke hardplastic koffer, waarin 2 lagen rubber zitten waarin je de Shogun met bijbehorende accessoires opbergt. Veel hardware wordt standaard meegeleverd, zoals een accu met acculader, een netvoeding voor de Shogun, een hard disk docking station (USB 2 en 3), XLR Push pull circular break-out kabel en 5 Master Disk Caddies voor je harde schijven. Ook een groot aantal reisstekkers en een aansluiting voor op de sigarettenaansteker in een auto zitten in de doos.

Must See: in 40 minuten geeft Stefan Czech je een fantastische review, inclusief uitleg en praktijkvoorbeelden!

 {vimeo}114978513{/vimeo}

Toch kan je ondanks alle meegeleverde accessoires niet meteen aan de slag met de Atomos Shogun. Daarvoor heb je ook nog nodig:

  • HDMI kabel om je camera aan te sluiten op de Atomos Shogun
  • Een harde schijf, liefst een HDD, om de data op te slaan (niet elke schijf is geschikt)
  • Een koppeling om de Shogun op de flitsschoen van de camera of op een stabilizer te bevestigen

Ook een extra batterij zal je zeker nodig hebben, zodra je serieus aan de slag gaat.

Kijktip voor pro’s: Atomos Shogun review op EosHD

Dit artikel is geen review van de Atomos Shogun. Dit is een eerste kennismaking met de mogelijkheden van dit revolutionaire product, geschreven door een fotograaf die begint met video. Een ervaren videograaf heeft een groot aantal mogelijkheden tot zijn beschikking, die een fotograaf niet kent en gebruikt. In dit artikel worden deze extra mogelijkheden toegelicht, zodat ik over een paar weken / maanden een Atomos Shogun praktijktest mijn ervaringen met de Atomos Shogun kan vertellen.

Een groter beeldscherm dan je camera
Videografen hebben graag een groot beeldscherm, onder andere omdat ze meestal handmatig scherpstellen. Dan kom je vanzelf uit bij een On-camera field monitor, die je in de flitsschoen van de camera plaatst. De Atomos Shogun biedt een van de grootste (7 inch) 1920 x 1080 Full-HD schermen met een hoge resolutie (320 ppi) en een nauwkeurige kleurweergave. De monitor is te kalibreren met een Atomos Spyder. Achter het beeldscherm bevestig je accu en de harde schijf om de opnames op te slaan.
Met de Atomos Shogun kan je 4K beelden met 30 beelden per seconde opslaan. Alleen dat al is een belangrijke reden waarom zo veel gelukkige bezitters van een Panasonic GH4, Samsung NX1 en Sony A7s reikhalzend hebben uitgekeken naar het moment dat de Shogun daadwerkelijk zou verschijnen. De Atomos Shogun is ontworpen om ook toekomstige technologie te faciliteren. Op dit moment zijn er bijvoorbeeld nog geen camera’s die het kunnen, maar de Shogun is in staat om full HD opnames met 120 beelden per seconde op te slaan, zodat je in hoge kwaliteit slow-motion beelden kan opslaan. De Shogun is op dit moment ook nog niet volledig functioneel. Zo kan je bijvoorbeeld nog geen opnames terugkijken en is het DNxHD bestandsformaat nu nog niet beschikbaar. Mij maakt dat niet uit; er valt nog voldoende te ontdekken op de Shogun om nog maanden vooruit te kunnen. In de FAQ sectie op de Atomos website wordt heel veel over de Shogun op een zeer toegankelijke manier uitgelegd. Atomos heeft toegezegd de functionaliteit van de Shogun verder aan te vullen en uit te breiden met updates. Op termijn zijn 4K in 50p/60p, 4K – 4096 x 2160 support, 4:4:4 10-bit (HD Only) zelfs mogelijk, als er een nieuwe versie van het OS voor de Shogun uitkomt, zo valt op pagina 8 van de Atomos Shogun brochure te lezen.
Naast het opslaan van deze grote bestandsformaten biedt de Atomos Shogun diverse kansen op een hogere beeldkwaliteit. In dit artikel geef ik alleen aan waar de kwaliteitswinst behaald kan worden. In de komende maanden ga ik uitzoeken wat je daadwerkelijk in de praktijk hiervan terugziet.

Hogere videokwaliteit met een Atomos Shogun

In een video camera worden verschillende trucs toegepast om zo veel mogelijk beelden op te kunnen slaan en tegelijkertijd de opgeslagen bestanden zo klein mogelijk te houden. De meeste van deze trucs leiden tot kwaliteitsverlies, die gelukkig meestal niet zichtbaar is in reguliere video opnames. Zodra je video opnames intensief gaat bewerken, of afzonderlijke beelden van een video opname als een foto wil afdrukken, dan wordt de kans op artefacten groter. Ook hier biedt de Atomos Shogun voordelen (zie ook bovenstaand plaatje):

  • Verlies niets: opeenvolgende video-opnames bevatten vaak voor een groot deel dezelfde informatie: bij een video van een kameel die in de woestijn loopt, blijft het grootste deel van het beeld onveranderd. Door het eerste beeld volledig op te slaan, maar vervolgens alleen de veranderingen ten opzichte van de vorige opname vast te leggen, worden videobestanden veel kleiner. Een mogelijk nadeel bij deze werkwijze is dat eventuele artefacten mee gekopieerd worden naar de volgende beelden. Omdat de Atomos Shogun voldoende snel is en voldoende geheugenruimte heeft, kan je de camera zo instellen dat ieder afzonderlijk beeldje wordt opgeslagen. Zeker als je een afzonderlijk beeld uit een video haalt, krijg je daardoor – in ieder geval in theorie – mooiere foto’s.
  • Nauwkeuriger lichtsterkte en kleuren: Een videocamera gebruikt een ander kleurmodel dan een fotocamera. Een fotocamera gaat uit van pixels waar de kleur wordt beschreven als een mengsel van rood, groen en blauw licht (RGB). Een videocamera gebruikt geen RGB, maar beschrijft alle kleuren aan de hand van de lichtsterkte / luminescentie (Y) en twee kleurkanalen (Cb en Cr). Het menselijk oog is het meest gevoelig voor de lichtsterkte. Je kan vrijwel ongestraft wat informatie van de kleurkanalen (Cb en Cr) weggooien, zonder dat je het ziet. Bij een videocamera wordt de kleurinformatie opgeslagen per groepje van 4 pixels. Zou je alle informatie opslaan, dan zou dat bij video worden aangeduid met (4:4:4). Bij een gewone video-opname wordt per groepje van 4 pixels de lichtsterkte van alle 4 de pixels opgeslagen, maar slechts een deel van de kleurinformatie (4:2:0). Sommige camera’s, zoals de Panasonic GH4, bieden de mogelijkheid om bij gebruik van een externe recorder de videobeelden weg te schrijven met nauwkeuriger kleuren (4:2:2). Hierdoor worden kleurgradiënten vloeiender, minder blokkerig weergegeven.
  • Meer kleur: alle afzonderlijke pixels van een sensor beschrijven een beeld in meer dan 16.000 rode * 16.000 groene * 16.000 blauwe  (=4*1012) kleuren. In een 14 bit RAW bestand worden al deze 4 biljoen kleuren bewaard, maar het is veel meer informatie dan het menselijk oog kan onderscheiden. Een 8-bit jpg bestand met 17 miljoen (256*256*256) kleuren is veel kleiner, maar goed genoeg voor onze ogen. Pas als je opnames gaat bewerken, kan zichtbaar worden dat een 8-bit bestand onvoldoende kleurinformatie bevat om ook na de videobewerking nog mooie gradaties te behouden. In plaats van een mooi gradiënt, ontstaan er banden (posterisatie). De beste video-camera’s bieden de mogelijkheid om de opnames in 10-bits op te slaan met de Atomos Shogun, waardoor je bij de nabewerking minder snel last krijgt van posterisatie.

Atomos: High-tech met simpele bediening
Wat me bij het installeren van de Atomos Shogun opviel, was de gebruikersinterface. Die is heel overzichtelijk en duidelijk. Je bent bijna teleurgesteld dat je een hightech apparaat hebt, waarin je alle functies makkelijk en snel kan vinden! Toch biedt de Atomos Shogun alle – waaronder zeer geavanceerde – functies, die je nodig hebt om zeer nauwkeurig te belichten en scherp te stellen.

Handmatig scherpstellen met de Atomos Shogun

Bij video wordt veel vaker dan bij fotografie gebruik gemaakt van handmatig scherpstellen. Ten eerste kan je als cameraman de scherpte heel mooi en langzaam verleggen. Ten tweede voorkom je het pendelen van de AF, wat altijd een keer kan voorkomen als je de camera op AF laat staan.
Handmatig scherpstellen met behulp van een beeldscherm biedt belangrijke voordelen ten opzichte van scherpstellen op een matglas. Ten eerste kan je op een beeldscherm inzoomen op het deel dat je scherp wil hebben. Bij de Atomos Shogun kan je inzoomen tot 1:1 of 2:1, wat op een 7 inch beeldscherm een weldadige luxe is – zodat je meteen ziet of de scherpte ligt waar je die wil hebben. Daarnaast kan je gebruik maken van “Focus peaking”, waarbij op het beeldscherm gemarkeerd wordt waar de scherpte in de opname komt te liggen.
De Atomos Shogun biedt in het menu “Focus Assist” drie verschillende manieren van Focus Peaking. De kleur die wordt gebruikt voor focus peaking kan je zelf instellen, zodat het zo goed mogelijk contrasteert met het onderwerp. Toch is deze vorm van focus peaking, bijvoorbeeld bij veelkleurige onderwerpen, niet altijd makkelijk te zien. Dan is het makkelijker om met een zwart wit beeld te werken, waarbij met focus peaking de scherpe onderwerpen in kleur op het beeldscherm worden gemarkeerd. Je opnames worden natuurlijk wel gewoon in kleur opgeslagen.
Om beter te kunnen zien hoe veel scherptediepte je hebt, kan je “Focus Assist Outline” gebruiken. Het beeld op de monitor wordt omgezet in een contour tekening, waarbij de contouren die binnen de scherptediepte vallen met een kleur gemarkeerd worden. Je kan ook nu de kleur zelf kiezen.

Histogram verleden tijd?
Als ik foto’s maak, dan gebruik ik een histogram in mijn zoeker om de belichting te controleren. Ook markeert de elektronische zoeker welke delen van de opname overbelicht dreigen te worden. Op basis van deze informatie pas ik eventueel de sluitertijd aan, om de door mij gewenste belichting te krijgen. De Atomos Shogun biedt geen traditioneel histogram, maar wel diverse andere – meer geavanceerde – mogelijkheden. Dat de Atomos Shogun geen histogram laat zien, hoeft geen probleem te zijn. Het histogram van de Panasonic GH4 is er ook nog.
De Atomos Shogun heeft een Zebra functie met een drempelwaarde die je zelf kan instellen, waarmee je gewaarschuwd wordt voor overbelichting. De delen van het beeld die overbelicht dreigen te worden, worden gemarkeerd met een zebra-patroon, zodat je de belichting meteen kan aanpassen. In plaats van een histogram biedt de Atomos Shogun vier verschillende en zeer geavanceerde mogelijkheden om de belichting en kleur te controleren. Voor ervaren videografen, die veel aan color-grading doen, zijn Vectorscope en de Luma overlay / RGB parade misschien wel gesneden koek. Maar voor mij als fotograaf, is het iets nieuws. Mijn ervaringen hiermee komen aan bod in de Atomos Shogun review, als ik langer met de Atomos Shogun heb gewerkt.
Mobiele versie afsluiten