De Canon 18-55 mm is misschien wel dè standaard kitlens voor Canon spiegelreflexcamera’s met een APS-C sensor. Dit objectief, waarvan verschillende versies bestaan, is niet geschikt voor gebruik op een camera met een volformaat sensor. Canon maakte juist gebruik van de kleinere sensor om compactere, lichtere EF-S objectieven te ontwerpen. De S uit EF-S verwijst naar “short-backfocus”; bij gebruik van een EF-S objectief op een volformaat camera kan de spiegel de achterkant van het objectief beschadigen.
Nu testen we de Canon EF-S 18-55mm IS II, die in het begin van 2011 werd geïntroduceerd. Er is ook een Canon EF-S 18-55mm STM versie, met een stille AF stappen motor. Die is meer geschikt voor video-opnames. Voordat we van het Canon 18-55mm STM objectief een test publiceren, geven we eerst de Canon 18-55mm IS II een kans om, in combinatie met de Canon 650D, te laten zien wat ie waard is.
Canon EF-S 18-55 mm IS II @ 55mm, f/11, 1000 ISO
De Canon 18-55mm IS II is een compact en licht standaard zoomobjectief met een veelzijdig 3x zoombereik met een beeldhoek die overeen komt met dat van een 29-88 mm objectief op een camera met een volformaat sensor. Tel bij deze punten een ingebouwde beeldstabilisatie op en je begrijpt dit objectief door veel fotografen op stap wordt meegenomen. Voor close-upfotografie is de kortste instelafstand over het hele zoombereik slechts 25 cm.
Bouw en autofocus
Het objectief is heel licht en voelt wat goedkoop aan. Zowel de lensbody als de lensvatting zijn van kunststof. Er is geen afstandsschaal op de 18-55 II. Tijdens het scherpstellen draait het filter niet mee, waardoor het objectief ook goed combineert met een polarisatiefilter of een grijsverloop filter. De zoomring is heel breed. Dat werkt prettig. Dit objectief lijkt niet ontworpen om handmatig mee scherp te stellen. Handmatig scherpstellen doe je met de smalle ring aan de voorkant van het objectief. Dat werkt niet prettig. De scherpstelring en de zoomring draaien heel soepel. Het is een kwestie van smaak, maar persoonlijk heb ik liever iets meer weerstand. Scherpstellen met een Canon 650D verloopt snel en bij weinig licht pendelt de camera zelden. De aandrijving van de autofocus gebeurt met een micromotor. Dat is veel minder stil dan met een USM of een stappen motor. Maak je foto’s tijdens een bruiloft of een receptie zonder achtergrondmuziek, dan kan dat geluid storend zijn en ligt de keuze voor een ander (duurder) objectief voor de hand. Voor wie dit objectief gebruikt voor video opnames is de keuze Canon 18-55mm II STM vs Canon 18-55m IS II een “no-brainer”: de STM versie is 25% duurder, maar vele malen stiller. Een ander nadeel van de micromotor ten opzichte van de USM motor, die je in veel van de duurdere objectieven aantreft, is dat je de AF niet handmatig kan overrulen: je moet dan eerst op de lens de schakelaar op MF overzetten.
In-camera lensafwijkingscorrecties
Canon camera’s bieden een Lensafwijkingscorrectie optie, zoals in de afbeelding hiernaast is weergegeven. Als je bij het fotograferen jpg bestanden opslaat in de camera, is het een aanrader om deze optie altijd aan te schakelen. Deze test van de Canon 18-55-IS II is uitgevoerd op een Canon 650D, waarbij de camera de jpg bestanden corrigeerde voor lichtafval en voor chromatische aberratie. In de conclusie van deze test is het positieve effect van deze correcties duidelijk te zien als je de cijfers van niet gecorrigeerde bestanden (RAW) vergelijkt met de bestanden die wel zijn gecorrigeerd (jpg). Als je jpg bestanden in de camera opslaat zonder deze correctie toe te passen, dan zijn de jpg scores gelijk aan de RAW scores.
Beeldstabilisatie
De beperkte lichtsterkte van dit objectief wordt wat scherpte betreft uitstekend gecompenseerd door de ingebouwde beeldstabilisatie: je kan dankzij de beeldstabilisatie bij weinig licht met een gerust hart een veel langere sluitertijd gebruiken. De effectiviteit van de ingebouwde beeldstabilisatie is door ons gemeten bij een brandpuntafstand van 55 mm. De effectiviteit is bijna 3 stops: een zonder beeldstabilisatie uit de hand genomen opname bij 55mm en 1/60 seconde is net zo scherp als een opname met beeldstabilisatie aan, genomen bij een sluitertijd van 1/8 sec.
Scherpte Canon 18-55 mm IS II
Sommige ervaren fotografen doen badinerend over de kwaliteit van goedkope zoomobjectieven. Het is de vraag of dat wel terecht is. De Canon 18-55mm IS II levert scherpe opnames bij alle brandpuntsafstanden en alle diafragma’s. In de meetresultaten kan je zien dat de scherpte aan de randen en in de hoeken minder is dan de scherpte in het centrum. Ook is de scherpte bij volle opening bij de langere brandpuntsafstanden hoger dan bij de kortere brandpuntsafstanden. In de praktijk zal menig fotograaf dat verschil niet zien of zich er niet aan storen. Hieronder zie je een deelvergroting van de rand van een praktijkopname, gemaakt bij f/4.5 en bij f/8 en een brandpuntsafstand van 35mm. Het verschil is te zien en als je dat storend vind kan je een duurder objectief kiezen. Maar om hier badinerend over te doen, lijkt mij sterk overdreven. Qua scherpte levert dit objectief heel veel waarde voor je geld.
Lichtafval
Canon is er goed in geslaagd om ondanks de compacte afmetingen van dit objectief, de mate van lichtafval voldoende laag te houden. In de meeste praktijkopnames zal de lichtafval niet opvallen. Bij heel egale onderwerpen, zoals een stralend blauwe hemel, kan het soms wel opvallen. Bij 18 mm zal je dan twee stops moeten diafragmeren om er zeker van te zijn dat je geen last hebt van zichtbare lichtafval. Bij de overige brandpuntsafstanden is 1 stop diafragmeren afdoende. Als je de lenscorrectie hebt ingeschakeld, zie je in de jpg bestanden geen enkele lichtafval. Dat geldt voor alle brandpuntsafstanden en diafragma’s.
Vervorming
De Canon 18-55mm IS II laat qua vervorming het typische verloop van een standaard zoomlens zien. Er is duidelijk zichtbare tonvormige vervorming bij de korte brandpuntsafstanden en een lichte – op het oog onzichtbare – kussenvormige vervorming bij de langste brandpuntsafstand. Hieronder wordt de vervorming bij verschillende brandpuntsafstanden geïllustreerd.
Bokeh
Veel fotografen starten met een kitlens zoals de Canon 18-55mm IS II. Wie zich verder creatief verder ontwikkelt, stuit op een gegeven moment op de grenzen van wat mogelijk is met een dergelijk objectief. Bokeh is daar een voorbeeld van.
Voor de mooiste bokeh ben je het beste uit met een groot diafragma (<f/2.8), een lange brandpuntsafstand (>100mm) en een zo groot mogelijke sensor (volformaat). De Canon 18-55mm IS II voldoet aan geen van die voorwaarden. Met een APS-C sensor, een maximale brandpuntsafstand van 55mm en een bijbehorende grootste opening van f/5.6 is dit geen typische bokeh lens. De achtergrondonscherpte s niet zo mooi wollig als bij duurdere objectieven met een hoge lichtsterkte, maar is wel zo rustig dat de achtergrond niet de aandacht afleidt van het onderwerp op de achtergrond. Waarschijnlijk is dat dankzij het cirkelvormig diafragma wat resulteert in een gelijkmatige vervaging en cirkelvormige bokeh van hooglichten op de achtergrond.
Overstraling Canon 18-55 mm IS II
Canon past in haar objectieven Super Spectra coatings toe om interne reflecties op sensor of interne lens elementen te beperken. Dat werkt effectief, maar het effect is minder spectaculair dan bij de duurdere objectieven. In sommige praktijksituaties zal je bij fel tegenlicht een zone met verlaagd contrast als gevolg van overstraling en nevenbeelden zoals je hiernaast ziet tegenkomen.
Chromatische aberratie
Mede dankzij de in-camera correctie van chromatische aberratie door de Canon 650D, vinden we in de jpg bestanden bij geen enkel brandpuntsafstand ook maar een spoortje van chromatische aberratie. Ook in jpg of RAW bestanden zonder correctie van chromatische aberratie zal je zelden last hebben van chromatische aberratie. Hieronder zie je de worst case geïllustreerd: een 100% beelduitsnede van een scherpe contrastovergang in de uiterste hoeken van het beeld. Bij duurdere objectieven is chromatische aberratie vaak nog lager, maar ik zou me niet druk maken over dit verschil.
Conclusie Canon EF-S 18-55 mm IS II test
Voordelen
- Goede beeldkwaliteit
- Hoge prijs-kwaliteitsverhouding
- Licht en compact
- Ingebouwde beeldstabilisatie
Nadelen
- Lawaaiige AF motor
- Minder geschikt voor handmatig scherpstellen
- Beperkt zoombereik en beperkte lichtsterkte
- Voelt ‘plastic-achtig’ aan
De Canon 18-55 mm IS II is een compacte en lichte zoomlens met een 3x zoombereik dat loopt van groothoek naar licht tele. De ingebouwde beeldstabilisatie maakt dat je in situaties met weinig licht goed uit de voeten kunt met dit objectief. Qua beeldkwaliteit biedt de Canon 18-55m IS II een hoop waar voor je geld. De scherpte in het centrum is heel hoog en de scherpte aan de randen en in de uiterste hoeken doet daar op het oog weinig voor onder. Wie in RAW fotografeert, kan zichtbare lichtafval of chromatische aberratie in de hoeken tegenkomen. Dat is in Lightroom, Photoshop of in Canon’s gratis Digital Photo Professional software eenvoudig te corrigeren. De lensafwijkingscorrectie van de Canon 650D weet dat in de jpg bestanden effectief te elimineren.
Ondanks een breed toepasbaar brandpuntsafstandbereik, kan ik me goed voorstellen dat er fotografen zijn die op termijn kiezen voor een objectief met een nog grotere zoomrange. Creatieve fotografen die een meer wollige bokeh prefereren, of die actie willen vastleggen bij weinig licht, zijn beter af met een ander, duurder objectief. Persoonlijk vind ik de lawaaiige AF motor het meest storend aan dit objectief dat verder een heel aantrekkelijke prijsverhouding heeft. Zelfs als je het niet in combinatie met een Canon EOS camera aanschaft.
