Toeval bestaat niet. Een CameraStuffReview lezer bood me de gelegenheid om een Canon 50 mm f/1.2 te testen. Zoiets komt bijna nooit voor. Het is een heel bijzonder objectief, dat zeer moeilijk om te maken is en door de hoge aanschafprijs kom je dit objectief niet zo gauw tegen. Dit keer was ik extra blij met dit aanbod, want ik wilde net de Sigma 50 mm f/1.4 testen. Nu heb ik ze tegelijkertijd getest.
Voordat we toekomen aan de jonge uitdager, laten we de oude kampioen de revue passeren. De Canon 50 mm f/1.2L USM heeft het grootste diafragma van alle Canon objectieven die momenteel leverbaar zijn.

Canon EF 50 mm 1.2L USM en Canon 5D MK3

Canon EF 50mm f/1.2L USM @ f/1.2, 1/6400 sec, 400 ISO

Bouw en autofocus

De hoge bouwkwaliteit van de Canon L objectieven mag bekend worden verondersteld. Die objectieven zijn gebouwd als een tank. Je hebt meer dan een halve kilo glas aan je camera hangen als je deze standaard lens gebruikt. Dat is 4 keer zo zwaar als de Canon 50 mm f/1.8, die voor ongeveer 100 euro te koop is. Je verwacht bij een lichtsterk objectief een bolle frontlens die ver vooruit steekt, maar het omgekeerde is het geval: de frontlens ligt verscholen in de lensbody.

De USM AF-motor van de Canon 50mm 1.2L is snel en stil en kan op ieder gewenst moment overruled worden door handmatig scherp te stellen met de scherpstelring aan de voorkant van het objectief. Dat is op sommige momenten handig. Bijvoorbeeld bij bovenstaande praktijkopname, waar het punt waarop scherpgesteld is, helemaal linksonder, buiten het bereik van de AF sensoren lag. Bij f/1.2 is de scherptediepte heel erg klein. Zelfs als je denkt dat je twee keer op hetzelfde punt hebt gemikt, zijn er soms al verschillen te zien in de praktijkopnames.  Wil je precies op het juiste punt scherpstellen, dan is Liveview (en het gebruik van een statief) de beste methode.

De Canon EF 50mm f/1.2L USM is weerbestendig – niet waterdicht – en wordt geleverd met een grote, cilindervormige zonnekap en een zachte hoes.

{insertgrid ID = 288}

Lensafwijkingscorrectie

Lichtafval

Met name bij volle opening is de lichtafval aanzienlijk, maar we hadden eerlijk gezegd niets anders verwacht. Bij diafragma f/2 is er nog maar een halve stop lichtafval over en daarmee kan je stellen dat het in verreweg de meeste situaties al niet meer zichtbaar is. De lensafwijkingscorrectie halveert de hoeveelheid lichtafval bij f/1.2, maar ook na correctie blijft er nog een duidelijk zichtbare lichtafval over. Dit is natuurlijk eenvoudig softwarematig te corrigeren in Photoshop, als dat nodig mocht zijn.

Beweeg je muis over de afbeelding voor de lichtafval in ongecorrigeerde RAW bestanden.

Canon EF 50mm f/1.2L USM @ f/1.2, 1/1000 sec, 400 ISO

Vervorming

Met 1% tonvormige vervorming bevindt de Canon 50mm 1.2L zich in de middenmoot van de 50mm objectieven, ook als we de zoomlenzen getest op 50mm meerekenen. Het is zichtbaar, maar dit objectief zal weinig gebruikt worden voor toepassingen waar het storend zal zijn.

Overstraling

Objectieven hebben op digitale camera’s meer last van interne reflecties dan op analoge camera’s. Dat wordt veroorzaakt door de sensor, die een deel van het licht reflecteert. Canon heeft in dit standaard objectief Super Spectra coatings toegepast om overstraling en nevenbeelden zo veel mogelijk te beperken. Deze coatings dragen volgens Canon ook bij aan een natuurlijke kleurbalans en aan het verhogen van het contrast voor levendige, hoogwaardige opnamen. Het werkt goed, maar is niet perfect.
Bij direct tegenlicht kom je soms zowel overstraling als nevenbeelden tegen, zoals het groene nevenbeeld in de opname hiernaast.

Scherpte

Canon EF 50mm f/1.2L USM @ f/1.2, 1/15 sec, 3200 ISO

Bovenstaande plaatje is een beelduitsnede van een opname gemaakt bij het licht van een lantaarnpaal. In dat soort situaties is het prettig om een ruisarme full frame camera te gebruiken. Het zoekerbeeld blijft helder, dankzij de hoge lichtsterkte. Ondanks de volle opening is het beeld nog mooi contrastrijk.

Chromatische aberratie

Laterale chromatische aberratie, rode en blauwe randen bij scherpe contrastovergangen in de hoeken van het beeld, is zichtbaar aanwezig in de RAW bestanden. Als je de lensafwijkingscorrectie van de camera hebt aangezet, is deze vorm van chromatische aberratie afwezig in de jpg bestanden.

Longitudinale chromatische aberratie, kleurbokeh of spherochromatisme zijn verschillende begrippen voor hetzelfde verschijnsel dat optreedt bij vrijwel alle lichtsterke objectieven: groene randen bij scherpe contrastovergangen achter het punt waarop is scherpgesteld en magenta randen bij scherpe contrastovergangen ervoor.

Waar je laterale chromatische aberratie alleen in de hoeken van het beeld ziet, komt kleurbokeh over het hele beeld voor. Het is ook moeilijker softwarematig te corrigeren.  De Canon 50 mm 1.2 heeft zichtbaar last van dit verschijnsel, zoals je kunt zien in de opname hiernaast. Het zal lang niet altijd opvallen en het is een uitstekend hulpmiddel om vast te stellen of je goed hebt scherpgesteld. Omdat dit objectief zo weinig scherptediepte heeft bij volle opening, is de zone zonder groene of magenta kleurbokeh zeer nauw begrensd. Met een zwart-witte testkaart (of onze LensAlign opstelling) zie je meteen aan de kleurbokeh of er sprake is van front-focus of back-focus. Ons testexemplaar had gelukkig geen last van front-focus of back-focus.

Bokeh

De Canon 50mm f/1.2 heeft een cirkelvormig diafragma met 8 diafragma lamellen voor excellente achtergrondonscherpte / ‘bokeh’. Net als Photozone vonden we dat de bokeh erg mooi was op korte testafstanden (zoals in onze standaard testopstelling). Door de hoge lichtafval is in RAW bestanden de bokeh niet cirkelvormig, maar heeft het de vorm van kattenogen. Dat was niet alleen in de hoeken het geval, maar in een groot del van het beeld. In de jpg bestanden werd lichtafval gecorrigeerd en werd de bokeh meer – maar niet perfect – cirkelvormig, zoals je kan zien in onderstaande afbeelding. Ook is een uienpatroon zichtbaar. Overall een mooie bokeh, maar we hadden niets anders verwacht.

In de praktijkopnames met onderwerpen op grotere afstand was de bokeh soms onrustig (beweeg je muis over de rechter afbeelding; jez iet ook chromatische aberratie) en kwam onze ervaring overeen met die van Ken Rockwell: dit is niet altijd de droomachtige achtergrond waarop je hoopt.

Conclusie Canon 50mm 1.2L test met Canon 5D MK3

Gebruik de Lensvergelijker of kijk in ons overzicht van geteste objectieven om dit objectief te vergelijken met andere objectieven.

Puur RAW score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als het bestand in de camera wordt opgeslagen als een RAW bestand. Deze score benadert de intrinsieke kwaliteit van de combinatie van objectief en testcamera.

{loadmodule mod_custom, LensConclusie}{insertgrid ID = 302}

WYSIWYG score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als je de bestanden in de camera opslaat als jpg, waarbij je alle beschikbare in-camera lenscorrecties hebt aanstaan. Deze score geeft je voor deze objectief / testcamera combinatie: “What you see is what you get”.

Voordelen

• Extreem hoge lichtsterkte
• Extreem weinig scherptediepte
• Superdegelijk gebouwd
• Dichtbij een mooie bokeh en zacht, droomachtige karakter bij f/1.2

Nadelen

• Duur
• Zwaar

{insertgrid=344}{insertgrid=345}{insertgrid=346}

Het schijnt dat de lensfouten een factor 10 groter worden met iedere stop die een lens lichtsterker wordt. Tot aan f/2.8 is dat niet zo’n probleem, maar daaronder wordt het zichtbaar. Daarom is het zo moeilijk om goede lichtsterke objectieven te bouwen. Het gebruik van dure glassoorten, in grote hoeveelheden, maakt dit soort objectieven extreem duur. Als je dit objectief alleen op de scherpte beoordeelt, dan zijn er goedkopere, net iets minder lichtsterke alternatieven. Aan de andere kant is het een grote uitgave om een objectief te kopen vanwege zijn mooie onscherpte.
In de afgelopen jaren hebben de fabrikanten enorme vooruitgang geboekt bij het ontwerpen van objectieven. Zou dat ook gelden voor dit soort specialistische high-end objectieven? Binnenkort verschijnt onze test van de Sigma 50 mm 1.4 Art, die we onder dezelfde omstandigheden op dezelfde camera hebben getest. Dan weten we meer.