Nikon 18-300mm VR vs Nikon 18-300mm VR II

Vakantiezooms, zoomlenzen met een groot brandpuntsafstandsbereik dat loopt van groothoek tot telelens, zijn populair. Voor puristen is een lensontwerp dat zich richt op een constante beeldkwaliteit over een groot zoombereik misschien niet goed genoeg, maar uit verkoopcijfers blijkt dat dit type zoomlenzen zich in een grote populariteit mogen verheugen. En met een 18-300mm lens haal je een onderwerp zes keer meer naar je toe dan met de 18-55mm kitlens, waar veel fotografen mee beginnen. Dat levert een totaal andere foto op.
Al weer enige tijd publiceerden we een test van de Nikon 18-300mm VR II, een paar jaar geleden de test van de Nikon 18-300 mm VR. Ga je voor een Nikon 18-300mm VR II, of probeer je een aantrekkelijk geprijsde Nikon 18-300mm VR op de kop te tikken op Marktplaats? In dit artikel vergelijken we beide Nikon 18-300mm vakantiezooms rechtstreeks met elkaar.

Mooi weer is soms funest voor een lenstest

De nieuwe lens scoorde in onze test wat hoger voor scherpte, terwijl ze elkaar verder wat vervorming, lichtafval en chromatische aberratie betreft niet veel ontlopen. Wat niet iedereen zich meteen realiseert, is dat de lucht die zich tussen je onderwerp en objectief bevindt, een enorme invloed heeft op de scherpte van je foto’s. Bij onze praktijktesten van lenzen met een lange brandpuntsafstand hebben we daar regelmatig last van. Hiernaast zie je bijvoorbeeld een beelduitsnede van een praktijkopname die we maakten met de Nikon 18-300 mm VR. De onscherpte die je ziet, is volledig afkomstig van de turbulentie in de atmosfeer en niet van het objectief. Warme lucht heeft namelijk een andere lichtbreking dan koude. Bekijk ter vergelijking bijvoorbeeld de grote versie van onderstaande foto van een bloem. Die foto oogt veel scherper en is toch met dezelfde lens, dezelfde camera en op dezelfde dag gemaakt. Het grote verschil tussen beide opnames is dat er minder lucht tussen onderwerp en camera zat bij het maken van de close-up opname.

Meer dan groothoek, standaard en telelens in 1: ook close-ups

Met een 18-300mm heb je een bescheiden groothoeklens (overeenkomend met een 28 mm lens op een camera met een volformaat sensor), maar ook een beeldhoek die overeenkomt met een 35mm of een 50mm standaardlens, tot aan een forse 450 mm telelens. Dat is voor veel fotografen om op stap te kunnen gaan met 1 enkele lens. Weliswaar zijn dit soort objectieven geen echte macro-lenzen (waarbij het onderwerp net zo groot is als het beeld op de sensor; met andere woorden een vergroting van 1:1), maar je kunt wel voldoende dichtbij komen voor een mooi close-up plaatjes. De nieuwe versie is hier iets in het voordeel, met een Maximale reproductieverhouding van bijna 1/2 vs. 1/3,2 voor de oude versie.

Nikon 18-300 mm VR specificaties: Overeenkomsten en verschillen

De eerste versie van de Nikon 18-300mm is lichtsterker (tot 5.6) dan de nieuwe versie (tot f/6.3), waardoor je er bij weinig licht makkelijker een onbewogen opname kan maken bij de langste brandpuntsafstand. Ook is de achtergrondonscherpte bij de langste brandpuntsafstand door de hogere lichtsterkte wat mooier bij de oude versie wat mooier dan bij de nieuwe, waardoor je het onderwerp in de uiterste telestand nog iets beter van de achtergrond isoleert. Ook het grotere aantal diafragmalamellen (9 vs. 7 bij de nieuwe versie) doet daarbij een duit in het zakje.
Bij de kortere brandpuntsafstanden is er (vrijwel) geen verschil in lichtsterkte. De nieuwe versie weegt 550 gram in plaats van 810 gram, is 10cm lang in plaats van 12 (in ingevouwen toestand) en heeft een kleinere lens diameter (67mm in plaats van 77mm), waardoor je niet alleen een compactere camera hebt, maar ook minder geld kwijt bent bij de aanschaf van filters.

Bij zoomlenzen met een groot zoombereik zijn compromissen bij het lensontwerp noodzakelijk. Je ziet het als je de scherpte op je beeldscherm in de hoeken van een opname gemaakt bij volle opening vergelijkt met de centrumscherpte (zie bovenstaande deelvergroting). Voor de meeste fotografen maakt dat niet uit, omdat ze er geen poster van afdrukken. Dit is geen unieke eigenschap van beide Nikon 18-300mm objectieven, maar een normaal verschijnsel voor vakantiezooms met een groot zoombereik van alle merken.
In onze test komt de oude 18-300mm (3.5-5.6) er iets beter uit. De duurdere Nikon 18-300mm heeft minder kleurranden dan de nieuwe versie en tekent ook contrastrijker. Maar ook hier geldt dat de meeste fotografen het verschil alleen zien als ze opnames gemaakt met beide objectieven rechtstreeks naast elkaar zien.

Beeldstabilisatie: Nikon 18-300mm VR vs. Nikon 18-300mm VR II

Met beide objectieven hebben we de beeldstabilisatie getest, door series opnames te maken zonder beeldstabilisatie (groene lijn) en met beeldstabilisatie (blauwe lijn). Bij een sluitertijd van 1/200 seconde zijn alle opnames gemaakt bij een brandpuntsafstand van 65mm min of meer even scherp (100%)in vergelijking met een opname die gemaakt is vanaf statief. Maar de opnames gemaakt zonder beeldstabilisatie hebben bij een sluitertijd van 1/50 sec nog ongeveer 50% van de resolutie over, terwijl de opnames gemaakt met beeldstabilisatie (in Nikon jargon: Vibratiereductie) de opnames gemaakt met een sluitertijd van 1/13 seconde bijna net zo scherp zijn (80%) als de opnames gemaakt met 1/200 sec sluitertijd. Bij nog langere sluitertijden wint in onze test de beeldstabilisatie van de nieuwe versie het van de oude; de blauwe lijn is bij een sluitertijd van 1/6 seconde iets hoger.
Nikon 18-300mm f/3.5-5.6G ED AF-S DX VRNikon AF-S 18-300 mm f/3,5 – 6,3 VRII DX

Overstraling

Beide objectieven zijn voorzien van coatings om zo veel mogelijk interne reflecties bij sterk tegenlicht te voorkomen. Omdat de oude versie iets groter is en het lensontwerp uit meer lens-elementen bestaat, mag je verwachten dat die versie ook iets gevoeliger is voor tegenlicht. In de praktijk zal je dat verschil niet snel opmerken.

Conclusie: Nikon 18-300mm VR vs. 18-300 mm VR II

Wil je nog meer over deze lenzen weten, bekijk dan onze Nikon 18-300mm f/3.5-5.6 review of de Nikon 18-300mm f/3.5-6.3 review. De nieuwe versie (Nikon AF-S 18-300 mm f/3,5 – 6,3 VRII DX) biedt dezelfde mogelijkheden, is compacter, lichter en goedkoper. Dus als je zou moeten kiezen tussen een tweede hand exemplaar van de oude versie of een nieuw exemplaar van versie twee, dan zou ik de voorkeur geven aan de nieuwe versie. Maar als je  niet zo zwaar tilt aan een wat groter objectief, er zijn zelfs fotografen die de extra stabiliteit bij het fotograferen met een zwaarder objectief juist waarderen, of je hecht veel waarde aan lichsterkte en bokeh, dan is de oude – ook optisch iets betere – versie nog steeds aantrekkelijk en het prijsverschil in de winkel van ongeveer 100 euro ook nog wel te overkomen.