Test Nikon 50 mm 1.4G (N FX)

De Nikkor 50 mm 1.4G is een lens uit de professionele Nikon serie. Deze lenzen worden gekenmerkt door grote lichtsterkte, stevige bouw en een metalen huis en bajonet. Dit objectief is gemaakt voor het Full-Frame formaat (Nikon D700, D800, D3), heeft een ingebouwde scherpstelmotor en werkt ook op de consumentenbodies met het DX-formaat zoals de D3200.

De Nikon F-bajonetvatting dateert al uit het midden van de vorige eeuw, en het fraaie is dat er, op de electronische contacten na, niets aan veranderd is. Oude Nikon lenzen passen op de nieuwste bodies (al zijn er beperkingen ten aanzien van diafragmasturing en Autofocus), en omgekeerd past deze Nikon 50mm 1.4G ook op oude bodies. De F-vatting heeft evenwel één beperking: de inwendige diameter is naar de huidige normen aan de kleine kant. Een grotere lichtsterkte dan f/1,4 is dan ook niet mogelijk, en er is bij volle opening sprake van wat vignettering, zo blijkt uit onze Nikon 50mm 1.4G test.

Een standaardlens met een brandpuntafstand geeft een beeld met ongeveer dezelfde vergroting als het blote oog. Het beeld oogt daarom natuurlijk en de lens is breed inzetbaar.

Bouw en autofocus

De Nikon 50mm  1.4G is degelijk gebouwd, huis en vatting zijn van metaal, en de aansluiting op de body wordt afgedicht met een klein rubber randje. Voor een vast brandpunt is hij aan de zware kant (300g), de vergelijkbare consumentenlens weegt 100g minder. Hij wordt geleverd inclusief zonnekap in een stijlvol zwart zakje. De frontlens ligt verzonken en beweegt mee bij het scherpstellen, maar de filtervatting (58 mm) gelukkig niet. Je kunt orientatie-gevoelige filters zoals polarizers en gradientfilters dus probleemloos toepassen. Van de kortste instelafstand tot oneindig moet je de afstandsring ruim 180 graden verdraaien en kunt heel nauwkeurig met de hand scherpstellen. Dat is nodig ook want bij volle opening is de scherptediepte natuurlijk erg gering. Er is geen diafragmaring, je stuurt het diafragma aan met de instelschijf op de camera. Er is wel een afstandsschaal, en een schuifschakelaar met de standen M en MA. In de laatste stand kun je de lens met de hand ‘door de scherpstelling heen’ draaien.

Autofocus

De AF van de Nikon 50mm 1.4G is razendsnel en geluidloos, je merkt eigenlijk niet dat je scherpstelt. Het mooie van een lichtsterke lens zoals deze is dat de AF gewoon blijft werken ook al is er weinig licht. Op een body als de D800E (maximale ISO 6400 en nog uitbreidbaar met 2 stops) kun je bij maanlicht fotograferen, en de Autofocus werkt alsof er niets aan de hand is. Met de hand scherpstellen lukt bij zo weinig licht al lang niet meer.

Beeldstabilisatie

De Nikon 50mm 1.4G is niet voorzien van beeldstabilisatie.

Lichtafval

Niet helemaal verrassend is er bij volle opening en in RAW sprake van een zichtbare lichtafval (vignettering) van ca 1,9 stops. Dit is onder meer een gevolg van de wat krappe vatting waarover we al spraken bij de inleiding. Bij 2 stops diafragmeren, dus f/2,8, is die zo goed als verdwenen. Het betekent wel dat de lens in ons scoresysteem niet extreem goed uit de bus komt. In het DX-formaat (op de D3200) gebruik je de hoeken niet en is de vignettering dus veel gunstiger: 0,6 bij volle opening en een vrijwel onzichtbare 0,1 bij f/2,8. Werk je in JPG, dan brengt de camera zelf al enige correctie aan. Dit zou ook een gevolg kunnen zijn van de automatische vertekeningscorrectie die de camera dan uitvoert.

Moderne Nikon bodies hebben, in tegenstelling tot die van Canon, geen menustand om de lichtafval te corrigeren. Daar zul je (desgewenst) hulp van de computer voor moeten inroepen.

Vervorming Nikon 50mm 1.4G

In RAW en op de D800E geeft de lens een zichtbare (2%) tonvormige vertekening, die in JPG automatisch wordt weggecorrigeerd. Op de D3200 is de vervorming natuurlijk geringer – je gebruikt immers alleen het beste gedeelte van de beeldcirkel.

Bokeh

Door de negen diafragmalamellen is de lensopening zo goed als rond, wat zorgt voor een fraaie onscherpte. Bij een lens met een grote maximale opening is dat belangrijk, want je hebt dan weinig scherptediepte. Veel gebruikers zullen de lens wel eens inzetten als portretlens, en bij f/1,4 en de gebruikelijke portretafstand (ca. 1 meter) is de scherptediepte dan maar een paar centimeter. Stel je scherp op de ogen, dan valt de punt van de neus al buiten het scherpstelgebied. Zulke portretten zijn tegenwoordig erg in de mode.

Lichtsterke lenzen kunnen onder f/2.8 kleurbokeh vertonen in de vorm van groene randen achter het scherpstelvlak en paarse randen er voor. Dat geldt zoals je kan zien in onderstaande voorbeeld ook voor dit objectief, zo blijkt uit onze Nikon 50mm 1.4G test.

Overstraling

De Nikon 50mm 1.4G heeft heel weinig last van tegenlicht. Overstralingsartefacten kom je, mede dankzij de meegeleverde zonnekap, zelden tegen bij gebruik van de Nikon 50mm 1.4G.  Alleen als je recht tegen een felle lichtbron in fotografeeert, kan je overstraling en nevenbeelden in de vorm van groene diafragmaringen tegenkomen, zoals je in de praktijkopname hiernaast kan zien.

Scherpte Nikon 50mm 1.4G

Van alle op de markt zijnde spiegelreflexen is de D800E is waarschijnlijk de body met de hoogste resolutie. Op zo’n camera vallen zwakke lenzen direct door de mand. Niet deze 50 mm f/1,4 dus. Bij het optimale diafragma f/5,6 maten wij in het centrum bijna 4000 lijnparen per beeldhoogte. Dat is een uitzonderlijke waarde! In de hoeken en bij volle opening is de resolutie ‘slechts’ ca 2000. Dat ‘slechts’ zetten we tussen aanhalingstekens want er zijn niet veel lenzen die het beter doen. Op de D3200 meten wij lagere resoluties. Dat komt omdat de sensor dan de bepalende factor is, en niet de lens.
In de praktijk tekent de lens onder alle omstandigheden zeer scherp. Wanneer wij onscherpte beelden hadden was dit altijd een geval van bewegingsonscherpte. Vooral met de D800E wordt elk foutje zichtbaar! Jammer daarom dat deze lens niet beschikt over ingebouwde beeldstabilisatie.

Chromatische aberratie

Ook de meetwaarden voor chromatische aberratie van de Nikon 50mm 1.4G zijn uitstekend. Niet alleen in het jpg bestand, waar eventuele chromatische aberratie door de camera wordt gecorrigeerd, maar ook in ongecorrigeerde RAW bestanden kom je geen laterale chromatische aberratie tegen. In de praktijkopnames zagen wij nergens de gevreesde paars/groene randjes langs boomtakken e.d.

Iets anders is het verhaal voor de longitudinale chromatische aberratie / kleurbokeh. Zoals bij veel lichtsterke lenzen is onder f/2.8 kleurbokeh waarneembaar, herkenbaar aan groene en paarse vlekken achter, respectievelijk voor het scherpstelvlak.

 Conclusie Test Nikon 50 mm 1.4G

Voordelen

• Excellente beeldkwaliteit, zeer hoge centrumscherpte
• Afwezigheid van laterale chromatische aberratie in RAW en jpg bestanden
• Mooie bokeh

Nadelen

• Randscherpte minder dan centrumscherpte tot f/4.5
• Relatief hoge vervorming in RAW bestanden
• Soms zichtbare kleurbokeh onder f/2.8
• Hoge prijs

Voor een niet-zoomlens van 50 mm (al sinds generaties de ‘standaard’ focale lengte en dus zeer populair) is deze Nikkor natuurlijk stevig geprijsd. Maar met zijn extreme lichtgevoeligheid maakt hij die prijs ook waar. De mechanische en optische kwaliteit zijn zeer hoog. De resolutie is uitzonderlijk goed, en met uitzondering van wat lichtafval bij grote openingen zijn er eigenlijk geen lensfouten. De lens is groot genoeg om er bij het fotograferen je hand omheen te kunnen leggen. Op ons wensenlijstje voor de Nikon 50mm 1.4G staat alleen nog vibratiereductie.