De Nikon 70-200 mm f/4 is een lens waarvoor een hoop Nikonians in de afgelopen jaren een schietgebedje hebben opgezegd. Het is een compacte, lichtsterke lichtgewicht FX-telelens, met een gangbaar brandpuntsafstandbereik. Een dergelijke lens bestond al jaren in de portfolio van Canon en bleek daar succesvol en optisch zeer goed. De prijs van de Nikon 70-200mm f/4 suggereert dat het geen consumentenlens is. Toch zal het een hele grote groep Nikon fotografen aanspreken. Het is een aantrekkelijke reisgezel: lichter, compacter en veel goedkoper dan de 70-200mm f/2.8. De Silent Wave Motor (SWM) zorgt voor een heel stille AF en de laatste versie van Nikon’s beeldstabilisatie (VR) zou goed moeten zijn voor een winst van 5 stops. 

Nikon AF-S 70-200mm f/4 G FX VR ED test @ Nikon D800E

Beeldhoek AF-S 70-200mm 4G @ 200 mm

De Nikon AF-S 70-200mm f/4G zoom lens biedt een 3x zoombereik, dat aangevuld met een 16-35 mm of 24-70 mm zoom lens, een universele reiskit oplevert. We hadden deze keer geen gelegenheid voor een echte veldtest van de Nikon 70-200mm f/4, dus verwijzen we voor praktijkopnames door naar de Nikon 70-200mm f/4 sample images, op Nikon’s website.

Constructie

De bouw en het afwerkingsniveau van dit objectief is uitstekend. Maar in tegenstelling tot de f/2.8 zoomlenzen van Nikon, is dit objectief niet geheel afgedicht tegen stof en vocht. Wel is er een rubber ring op de lensvatting. Deze Nikon f/4 zoomlens weegt “slechts” 850 gram (versus 1540 gram voor de f2.8 versie). Het zijn niet alleen de kleinere lens elementen die zorgen voor een lager gewicht: de f/2.8 lens body is gemaakt van metaal, terwijl de lens body van de f/4 versie is gemaakt van hoogwaardig kunststof. De focus en zoom ringen lopen soepel en zijn mooi gedempt. De lengte van de lens blijft constant, ongeacht van de brandpuntsafstand en afstand. Het voorste lens element draait niet mee tijdens scherpstellen, dankzij het IF (internal focusing) ontwerp. Op deze lens zitten maar liefst 4 schakelaars:

• AF/ MF
• Scherpstelbegrenzer (3m tot ∞)
• VR aan/uit
• VR actief / normaal

Autofocus

De kortste instelafstand is 1 meter. De Silent Wave Motor (SWM) is daadwerkelijk heel stil en stelt ook nog eens heel snel scherp. Je hebt de beschikking over twee scherpstel instellingen: A/M (autofocus die op ieder gewenst moment handmatig aangepast kan worden) en M (handmatig). AF is zelfs met 2x teleconverters nog mogelijk in combinatie met een f/8-compatible body.

Beeldstabilisatie / Vibratie reductie

We hebben de beeldstabilisatie getest bij een brandpuntsafstand van 70 mm. De Nikon 70-200mm f/4 levert verbazingwekkend scherpe opnames bij gebruik van VR. Je wint daadwerkelijk 5 EV stops! Opnames gemaakt met een sluitertijd van 1/6 seconde + VR waren daadwerkelijk scherper dan opnames gemaakt met een sluitertijd van 1/200 seconde zonder gebruik van VR. Opmerkelijk goed.
Volgens Nikon kan je zonder statief te gebruiken scherpe opnames maken bij een sluitertijd van 1/20 sec en een brandpuntsafstand van 200mm. Dat hebben we niet getest, maar gezien onze testresultaten bij 70mm hebben we geen enkele reden om daar aan te twijfelen.

Tot onze verrassing, waren de opnames uit de hand gemaakt zonder VR, zels bij relatief snelle sluitertijden van 1/200 en 1/100 sec minder scherp dan we zouden verwachten. Met name in de verticale richting. Het lijkt alsof het indrukken van de sluiter dat veroorzaakt.

Lichtafval

Bij f/4 kan je zichtbare lichtafval tegenkomen (1 stop) bij alle brandpuntsafstanden. Beweeg je muis over de rechter afbeelding voor een illustratie van de worst case.
We hebben deze lenstest uitgevoerd met de in-camera lichtafval correctie van jpg bestanden ingesteld op Normaal. In dat geval is lichtafval in de Nikon D800E jpg bestanden zo laag, dat je er eigenlijk geen last meer van hebt. Alleen bij f/4, met name bij 135mm of 200mm, zou je in een opname van een egaal blauwe lucht een restje lichtafval kunnen ontdekken. Mogelijk is dat te verhelpen door de Vignetcorrectie op de camera in te stellen op Hoog, maar dat hebben we niet getest.

Nikon 70-200/4 VR vervorming

De Nikon 70-200/4 VR vertoont geen vervorming waar je je zorgen over zou moeten maken; de gemeten vervorming varieerde van -0.39% tonvormige bij 70 mm tot 1% kussenvormig bij een brandpuntsafstand van 200 mm. In de afbeelding hiernaast wordt het worst-case verschil gedemonstreerd met een RAW bestand dat in Lightroom met een lensprofiel is gecorrigeerd voor vervorming. 

Bokeh Nikon 70-200/4 VR

De bokeh, of out of focus (“OOF”) die wordt veroorzaakt door het 9 blads diafragma ziet er mooi uit voor een f/4 zoom lens. Echte bokeh afficionados kiezen vaak voor f/2.8 of nog snellere lenzen. Toch is het verschil in bokeh van de Nikon 70-200mm f/4 met de f/2.8 minder spectaculair dan je misschien zou verwachten, zoals je zelf kan zien in onderstaande opname.

Overstraling

De Nano Crystal Coating doet zijn werk – het voorkomen van overstraling – erg goed. Als dit objectief wordt gericht op een onderwerp vlak naast een scherpe lichtbron die net buiten beeld blijft, dan zal je geen last hebben van overstraling of nevenbeelden. Maar een lensontwerp met 20 elementen in 14 groepen kan natuurlijk niet helemaal verstoken blijven van overstraling. Als je de lens rechtstreeks op een felle lichtbron richt, denk bijvoorbeeld aan nachtfotografie of concertfotografie, dan kan je een beetje overstraling en – in de donkerste delen mogelijk nog – een nevenbeeld ontdekken.

Resolutie

In combinatie met een 36 megapixel Nikon D800E camera, levert deze lens een zeer hoge resolutie over het hele zoombereik, bij elk diafragma. De resolutie is in het algemeen uitstekend in het centrum van het beeld, en bijna uitstekend aan de randen en in de hoeken. Qua resolutie is dit objectief gelijkwaardig met de beroemde Nikon 70-200 mm f/2.8 lens. In feite zijn de scores in onze lenstest zelfs telkens iets hoger. Ken Rockwell  gaf al aan in zijn Nikon 70-200mm 4 review, dat een dergelijke testuitslag in overeenstemming is met de MTF diagrammen van Nikon, waar de MTF van centrum tot hoek hoger is voor de f/4 versie (hieronder afgebeeld: hoe hoger de lijn, des te beter).Voor zover je al kan spreken over lagere resolutie, dan zou het bij 70 mm en 200 mm @  f/4 moeten zijn. Maar zelfs daar ligt de resolutie hoger dan 2500 LW/PH in de uiterste hoeken. Dit verschil wordt getoond in bovenstaande 100% beelduitsnedes van een foto van een boom .

Chromatische aberratie

Chromatische aberratie is zeer laag, zowel in jpg bestanden als in ongecorrigeerde RAW bestanden. In de praktijk zal je met de Nikon AF-S 70-200mm f/4 in de hoeken geen rode of groene randen tegenkomen bij hoge contrasten, zelfs niet bij hele grote vergrotingen.

Conclusie Nikon AF-S 70-200mm f/4 G FX VR ED test

Pros

• Extreem goede optische prestaties:
• Gelijkwaardig aan 70-200mm f/2.8 beeldkwaliteit, maar 50% lichter
• Laag gewicht voor een lichtsterke FX telelens
• Daadwerkelijk 5 stops winst door VR
• Weinig last van overstraling

Nadelen

• Eigenlijk niet veel:
• Hoge prijs voor een hobby fotograaf
• ~20% zwaarder dan de Nikon 70-300 mm VR

De Nikon 70-200mm f/4 VR heeft vrijwel dezelfde hoge beeldkwaliteit als de Nikon 70-200mm f/2.8 VR II, maar 50% goedkoper, lichter en kleiner. En dat is een hele prestatie, want de Nikon 70-200 mm f/2.8 VR II is één van de allerbeste lenzen die we tot op heden hebben getest. Omdat we ons tegenwoordig voor ruisvrije opnames niet hoeven te beperken tot 64 ISO, is f/4 meer dan genoeg. Zelfs voor een beeldvullend portret zal je f/4 of f/5.6 @ 100 mm FX gebruiken, zodat de foto scherp is van neus tot oor. Belangrijkste van alles is dat de Nikon 70-200mm f/4 een fantastische reisgezel is: lichter, kleiner en goedkoper dan de 70-200mm f/2.8, maar met gelijkwaardige beeldkwaliteit.