De Nikon D800 heeft met 36 megapixels 3 keer zo veel pixels als de Nikon D700 en bijna anderhalf keer zo veel pixels als de – qua megapixels – dichtstbijzijnde camera’s van de concurrentie die er in mei 2012 op de markt zijn (zoals de Canon 5D MK3 of Sony A77). Met deze camera doet Nikon daar nog een schepje bovenop. Het is een speciale editie van de Nikon D800 en is ontworpen voor fotografen die qua resolutie echt het onderste uit de kan willen halen. Er wordt afgezien van een anti-aliasing filter om nog scherpere beelden mogelijk te maken. Daarmee is dit D800E een unieke spiegelreflexcamera.
Vormgeving Nikon D800E
Vormgeving is een kwestie van smaak, maar persoonlijk vind ik de Nikon D800E met zijn afgeronde vormen mooi. Wat erg prettig werkt, is dat je voor veel functies (inclusief bracketing en beeldkwaliteit) een knop op de body hebt zitten, zodat je zo min mogelijk diep in menu’s op zoek moet naar instelmogelijkheden.
De extra tegen stof en vocht gesealde body weegt, inclusief batterij, nog net geen kilo.
Sommige knoppen op de camera zitten op een andere plaats dan bij een Nikon D3x of een Nikon D7000. Dat kan even wennen zijn voor iemand die overstapt van een dergelijke camera op een Nikon D800E.
Links boven op de body zitten bijvoorbeeld 4 knoppen, waarmee je onder andere bracketing en ISO instellingen kan benaderen. Bij de Nikon D3X zit de ISO knop links onderaan op de achterkant en bij de Nikon D7000 zit er een minuscuul bracketingsknopje aan de voorkant van de body. In mijn ogen is de plaats van de knoppen op de Nikon D800E handiger dan de plaats op de Nikon D3X / Nikon D7000.
Metingen voor deze test zijn uitgevoerd met behulp van Imatest. De meetresultaten staan in het Nikon D800E testrapport. Voor de testwijze en de uitleg van begrippen: zie FAQ.
Nikon D800E versus Nikon D700
- De Nikon D700 heeft geen video, terwijl de Nikon D800E moderne videospecificaties heeft (1920 x 1080 full HD, 30p, aansluiting voor een externe stereo microfoon)
- De Nikon D700 heeft 12 megapixels, de Nikon D800E 36 megapixels
- Qua ISO bereik zijn de Nikon D700 en de Nikon D800E aan elkaar gelijk, terwijl de Nikon D800E meer en dus kleinere pixels heeft
- De Nikon D800E heeft een veel meer geavanceerde AF-unit met 51 AF-punten, waaronder 15 kruis-type sensoren, waarmee gezichtsprioriteit AF mogelijk is.
- De waterpas / virtuele horizon werkt op de Nikon D800E in twee richtingen; op de Nikon D700 slechts in 1 richting. Je ziet bij de Nikon D700 wel dat je de camera scheef houdt, maar niet of de camera gekanteld is.
- De Nikon D700 is, dankzij de kleinere bestanden, met 8 bps sneller dan de Nikon D800E (4 bps)
Nikon D800E versus de concurrentie: Canon 5D MK3
- De zoeker van de Nikon D800E is iets donkerder dan de zoeker van de Canon 5D MK3
- Qua specificaties zijn er vele overeenkomsten, maar:
- De Nikon D800E heeft 36 megapixels, de Canon 5D MK3 slechts 22 megapixels
- De Canon 5D MK3 is sneller (6 bps) dan de Nikon D800E (4 bps)
Auto ISO
Deze camera heeft zo veel instelmogelijkheden, dat een veeleisende professionele fotograaf daarmee tevreden zal zijn. We kunnen in deze beknopte test niet alle functies van de Nikon D800E bespreken. Maar de wijze waarop Nikon de Auto-ISO instelling heeft vormgegeven is erg gebruiksvriendelijk. Meerdere camerafabrikanten bieden een auto-ISO instelling, waarbij de camera de ISO instelling verhoogt als er te weinig licht is. Daarbij wordt onvoldoende rekening gehouden met de gewenste sluitertijd. Wil je met een hoge resolutie digitale camera uit de hand echt scherpe opnames maken, dan moet je tenminste een kortere sluitertijd kiezen dan 1/ 2 x de brandpuntsafstand. Nikon biedt de mogelijkheid om de langste sluitertijd zelf te begrenzen bij de Auto-ISO instelling. Waarvoor hulde.
Zoeker, beeldscherm en menu
De zoekervergroting bedraagt 0.7 en de zoekerdekking van 100%. Maar dat laatste geldt alleen maar voor het FX / volformaat. De Nikon D800E herkent automatisch als je een Nikon DX lens op de camera plaatst en past het beeldformaat daarop aan. Dat is erg gebruiksvriendelijk. Maar de zoekerdekking bij gebruik van een DX lens is minder nauwkeurig (97%). Verwarrend voor wie regelmatig tussen DX en FX lenzen wisselt. De zoekerinformatie van de Nikon D800E is zeer uitgebreid, zoals we gewend zijn van Nikon. Het 930.000 punts beeldscherm achter op de camera is niet draaibaar of kantelbaar. 
Scherpte: resolutie Nikon D800E
Deze camera levert, voorzien van een goede lens zoals de Nikon 35mm 1.4G , een jpg bestand met een resolutie in het centrum van meer dan 3000 lijnen per beeldhoogte (bij diafragma 8 en 800 ISO). Dat is anderhalf keer zo hoog als de resolutie van een Canon 5D MK3 jpg bestand.
Scherpte in de praktijk: Resultaten met RAW
Met bewerkte RAW bestanden is het meestal mogelijk om een nog hogere resolutie te behalen. Als we de Nikon D800E RAW bestanden bewerken met de bètaversie van Camera RAW, dan is dat bij de Nikon D800E niet het geval. De nieuwste Camera RAW update van Adobe (6.7) is 1 mei verschenen. Daar komen we dus snel op terug.
Dynamisch bereik Nikon D800E
De Imatest resultaten staan in het Nikon D800E testrapport. Voor de testwijze en de uitleg van begrippen: zie FAQ. Het totale dynamische bereik loopt van 12 stops bij lage ISO waardes tot 2 stops bij de hoogste ISO instelling. Ter vergelijking: de Canon 5D MK3 haalde in onze vorige test maximaal 11,3 stops.
Hiernaast zie je een nachtopname gemaakt op 3200 ISO, bij diafragma 8 en een sluitertijd van 5 secondes. Het bruikbaar dynamisch bereik van de Nikon D800E is goed genoeg om een HDR bewerking op dit ene RAW bestand uit te voeren, zonder dat de ruis storend aanwezig is. Hieronder zie je het resultaat van de HDR bewerking op 1 RAW bestand. Een paar jaar geleden was dit met geen enkele camera mogelijk en moest je met behulp van bracketing en HDR verschillende opnames combineren om hetzelfde eindresultaat te verkrijgen.
Beweeg je muis over deze afbeelding voor een 100% deelvergroting ter beoordeling van ruis en detaillering.
Het bruikbare dynamisch bereik van jpg bestanden loopt van 8 stops bij lage ISO instellingen tot 2 stops bij 25.600 ISO. Bovenstaande Nikon D800E praktijkopname laat duidelijk zien dat je in de praktijk zelfs bij 3200 ISO nog een bruikbare signaal/ruis verhouding hebt in de schaduwpartijen om een HDR bewerking uit te voeren op 1 RAW bestand.
Ruis Nikon D800E
Ook ruis is opvallend afwezig in de praktijkopnames van onze Nikon D800E test. En dat geldt zowel voor jpg bestanden als RAW bestanden waar nog geen ruisonderdrukking is toegepast. Hiernaast zie je een 3200 ISO jpg praktijkopname.
Moiré valt mee
Moiré is een soort aliasing / interferentie, dat ontstaat doordat er te weinig samples genomen worden van een fijn patroon, zoals je ziet in de fototas die hiernaast is afgebeeld. Beweeg je muis over het plaatje voor een demonstratie van moiré.
Omdat de Nikon D800E geen anti-alias filter heeft, zou deze camera gevoeliger kunnen zijn voor (kleur-)moiré. Maar het is ons niet gelukt om in de testperiode zichtbaar storende moiré te vinden. Wie vanwege de kans op moiré twijfelt tussen een Nikon D800 en een Nikon D800E, kan met een gerust hart voor een Nikon D800E kiezen.
Nikon heeft op eventuele moiré geanticipeerd door een anti moiré bewerking toe te voegen aan de laatste versie van Nikon Capture. Wie een Nikon D800E aanschaft, krijgt bij aanschaf ook een licentie code van Nikon Capture.
Hiernaast zie je een praktijkopname waarbij, als je de opname sterk uitvergroot en de verzadiging sterk verhoogt, wat kleurartefacten zichtbaar zijn. Dit komt in eenzelfde mate voor bij camera’s waarop wel een anti-alias filter is aangebracht en is in de praktijk te verwaarlozen.
Kleurweergave Nikon D800E
De Nikon D800E levert in de praktijk bij daglicht bestanden op met een mooie, evenwichtige kleurweergave. Dat wordt ook bevestigd door onze Imatest meetresultaten.
Bij kunstlicht geldt zowel voor de jpg als RAW bestanden, dat er een zichtbare kleurafwijking optreedt. Wie in RAW fotografeert kan de witbalans bij kunstlicht eenvoudig en aanzienlijk verbeteren ten opzichte van de automatische witbalans. Zie voor verdere informatie over de kleurweergave het Nikon D800E testrapport.
Ingebouwde flitser
De Nikon D800E heeft een ingebouwde flitser met een richtgetal van 12 en een beeldhoek van 24 mm. We hebben de flitser in de korte testperiode niet verder getest.
Autofocus snelheid en nauwkeurigheid
De Nikon D800E bevat dezelfde AF unit als de Nikon D4. En die is snel en nauwkeurig. Gemiddeld behaalt de AF 95 % van het optimum. Het slechtste AF resultaat was 15 % minder dan het beste resultaat. Een dergelijk verschil kan je met het blote oog niet zien in praktijkopnames.
Autofocus tracking
Deze camera bevat dezelfde AF unit als de Nikon D4. En die voldoet ook bij continue autofocus van snel bewegende onderwerpen. Een serie foto’s van een auto die met een snelheid van 80 km/uur op de camera komt aangereden, levert alleen maar scherpe beelden op. Alleen de laatste opname, waar de fotograaf bijna onder de passerende auto ligt, is niet meer scherp. De maximale snelheid van 4 bps is voor sommigen misschien wat aan de lage kant.
Conclusie Nikon D800E
Voordelen
- Hoge resolutie
- Lage ruis
- Hoog bruikbaar dynamisch bereik
- Gebruiksvriendelijke knoppen en menu-instellingen (auto ISO)
Nadelen
- De prijs?
- Iets donkere zoeker
- Maximum 4 bps
De Nikon D800E is simpelweg een fantastische camera, zowel qua beeldkwaliteit als gebruiksgemak. Ten opzichte van de Nikon D700 is niet alleen het aantal megapixels 3 keer zo hoog, je hebt er ook moderne videomogelijkheden bij gekregen.
Voor wie twijfelt tussen de Nikon D800 of de Nikon D800E: kies gerust voor de Nikon D800E; het risico op zichtbare (kleur-) moiré is heel erg klein. En als je het een keer tegen zou komen, is het eenvoudig te corrigeren met het bijgeleverde Capture NX2.
Op de Nikon D800E site van Nikon staan meerdere sample jpg images (elk meer dan 20 mb groot), die met de Nikon D800E zijn gemaakt en die je kan downloaden om de beeldkwaliteit van deze camera met eigen ogen te bewonderen. Doen!
