| De Olympus M.ZUIKO DIGITAL ED 12-40 mm f/2.8 PRO lens is het eerste model uit de nieuwe, professionele M.ZUIKO PRO lenzenserie van Olympus. Dit spectaculair goede objectief, zo blijkt uit onze test, voldoet qua bouw en met zijn beeldkwaliteit aan de hoge eisen van professionele fotografen of andere perfectionistische fotografen. Geen wonder dat Olympus deze 12-40 mm f/2.8 zoom ook aanbiedt als kit-objectief voor de Olympus OM-D E-M1. Deze combinatie levert zulke kwalitatief hoogwaardige beelden op, dat je als professional met een gerust hart over kan stappen op een micro-43 camera. |  |
Olympus 12-40mm f/2.8 Pro M.Zuiko Digital ED @ Olympus OM-D E-M1
|
|
 |
|
| Een 12-40 mm zoomlens op een micro-43 camera is een universele zoomlens, die voor vrijwel alle vormen van fotografie inzetbaar is. Het zoombereik van de Olympus 12-40 mm f/2.8 komt qua beeldhoek overeen met een 24-80 mm zoom op een camera met een volformaat sensor. Mede dankzij de hoge constante lichtsterkte is dit objectief een alternatief voor een grote set veel gebruikte objectieven met een vaste brandpuntsafstand (omgerekend naar een camera met een volformaat sensor): 24 mm, 28 mm, 35 mm, 50 mm en 85 mm. | |
Bouw |
|
| Vergelijk je de Olympus 12-40 mm f/2.8 met andere micro-43 objectieven, dan is deze professionele Olympus lens met een diameter van 82 mm relatief breed en zwaar (382 gram). Ook de filtermaat van 62 mm is indrukwekkend voor een micro-43 lens. Ter vergelijking: de Panasonic 12-35 mm f/2.8 heeft een diameter van 68 mm, weegt 305 gram en heeft een filtermaat van 58 mm. Een standaard 14-42 mm kitlens is minder lichtsterk, maar nog veel kleiner en lichter. Qua handligging vormt dit zoomobjectief een fijne combinatie met onze Olympus OM-D E-M1 testcamera. In vergelijking met een traditionele 24-70 mm zoom voor een spiegelreflexcamera zijn de afmetingen van de Olympus 12-40 mm f/2.8 bescheiden. De relatief lichte Canon 24-70 mm f/4 weegt 60% meer, is 30% langer en heeft een 25% grotere filtermaat. Een 24-70 mm f/2.8 lens voor een spiegelreflexcamera is nog groter en zwaarder. |
{insertgrid ID = 288} |
| Dit objectief is ontzettend degelijk in elkaar gezet. Dat merk je meteen als je deze lens oppakt. Dit voldoet aan de zwaarste eisen van de professional. De zoomring en scherpstelring zijn prettige gedempt en lopen toch soepel. De Olympus 12-40 mm f/2.8 is – net als de professionele objectieven voor spiegelreflexcamera’s – extra afgedicht tegen stof- en spatwater. Eerder verwezen we al naar een filmpje (Cameratest onder keukenkraan), waarin dit objectief met een Olympus OM-D E-M1 onder een stromende kraan wordt gehouden en gewoon blijft functioneren. Volgens de specificaties is de Olympus 12-40 mm f/2.8 ook geschikt om te fotograferen in vrieskou. We hebben het niet getest, maar geloven het meteen. Bij het zoomen lijkt het wel, als je heel goed luistert, alsof je de rubber ringen kan horen. Mogelijk wordt dit geluid opgepikt als je in- of uitzoomt bij het maken van een video. |
 |
L-Fn |
|
| Vlak bij de bajonet zit een interessant knopje met de aanduiding “L-Fn”. Op de Olympus OM-D E-M1 konden we deze knop koppelen aan een functie naar keuze, zoals we eerder hebben gezien op Samsung camera’s. Dit hoeven geen specifieke lens-functies te zijn, maar het kunnen ook camera instellingen zijn zoals de witbalans. Handig! Door de L-Fn toe te kennen aan de HDR functie, heb ik de HDR functionaliteit met 1 druk op de knop ter beschikking. Maak je een opname in de HDR1 of HDR2 mode, dan wordt er niet alleen een jpg HDR opname samengesteld uit meerdere opnames, maar wordt ook 1 van de RAW opnames opgeslagen. Handig! |
 |
Autofocus |
|
| De Olympus 12-40 mm f/2.8 stelt met samen met de Olympus OM-D E-M1 razendsnel scherp met behulp van contrastdetectie. Voor contrastdetectie wordt het sensorsignaal gebruikt, waardoor je geen last hebt van frontfocus of backfocus. Snel scherp stellen geldt niet alleen voor statische onderwerpen, maar dankzij de fase-detectie op de sensor van de Olympus OM-D E-M1 wordt ook op bewegende onderwerpen snel en nauwkeurig scherpgesteld. Hiernaast zie je een opname uit een serie opnames, geschoten met een snelheid van circa 5 beelden per seconde, waarbij de AF iedere gemaakte opname goed en op het juiste punt had scherpgesteld.
Klik (2x) op de afbeelding voor een deelvergroting op 100%. |
 |
| De AF van professionele spiegelreflexcamera’s zoals de Nikon D4 of Canon 1Dx is nog iets sneller bij het volgen van bewegende onderwerpen. Dankzij MSC technologie verloopt scherpstellen stil, wat prettig is voor video. Analoog aan USM/HSM objectieven kan je de AF op ieder gewenst moment handmatig overrulen. Deze optie werkt alleen als je de camera vooraf hebt ingesteld op AF + MF. Een ‘Manual Focus Clutch’-mechanisme maakt het mogelijk om op elk gewenst moment over te schakelen van AF op handmatig scherpstellen. Als je gebruik maakt van de manual focus clutch, dan heeft het de scherpstelring ook een harde stop bij 20 cm en bij oneindig. Dat is een voordeel ten opzichte van objectieven met een fly-by-wire scherpstelring, die je door kan blijven draaien na het bereiken van de kortste of langste brandpuntsafstand. | |
| [widgetkit id=”193″] | |
Beeldstabilisatie |
|
| Omdat de scherpte van uit de hand geschoten opnames afhankelijk zijn van de fotograaf, wordt deze test ten behoeve van de vergelijkbaarheid altjd door dezelfde fotograaf uitgevoerd. Voor iedere vibratiereductietest worden tientallen opnames gemaakt, waarvan de scherpte met Imatest wordt bepaald. De beeldstabilisatie van Olympus behoort tot de allerbeste beeldstabilisatie systemen die er momenteel bestaan.
Een opname geschoten zonder beeldstabilisatie bij een brandpuntsafstand van 40 mm en een sluitertijd van 1/50 sec is net zo scherp als een opname geschoten bij een sluitertijd van 1/6 sec. Dat is een winst van 3 stops. Bij langere sluitertijden was de winst zelfs 4 stops. Een opname geschoten zonder beeldstabilisatie met een sluitertijd van 1/25 sec is net zo scherp als een opname geschoten bij een sluitertijd van 0.67 sec. |
 |
 |
|
| Als je de scherpte beoordeelt en daarmee ook wat verlies aan scherpte ten opzichte van een opname genomen vanaf statief accepteert, dan kan je bij een brandpuntsafstand van 40 mm (=80 mm kleinbeeldequivalent) dankzij de beeldstabilisatie nog een opname maken met een sluitertijd van 0,67 seconde. Bij fotograferen op korte afstand wordt de winst door beeldstabilisatie altijd kleiner. Toch mag je zelfs dan nog bij een brandpuntsafstand van 40 mm uitgaan van een sluitertijd van ongeveer 1/10 seconde als je de VR gebruikt. Dat is erg goed. | |
 Olympus 12-40 mm f/2.8 @ 32 mm, f/2.8, 1/100 sec, 200 ISO, + Olympus OM-D E-M1 |
|
| Creatieve Tip: Ook professionele camera’s zoals de Olympus OM-D E-M1 bieden een ruime keuze aan creatieven filters, waamee je in de camera al kiest voor een opname die er uitziet alsof Photoshop er aan te pas gekomen is. Sla je bij het fotograferen gelijktijdig een RAW en een jpg bestand op, en leef je creativiteit uit op de jpg bestanden door verschillende filter instellingen van de camera uit te proberen. De gelijktijdig opgeslagen RAW bestanden bieden je de vrijheid om achteraf verder te experimenteren of om totaal andere creatieve filters te kiezen. | |
Scherpte |
|
| Bij diafragma 4 wordt de hoogste scherpte bereikt bij de kortste brandpuntsafstanden. Vanaf een brandpuntsafstand van 15 mm meeteen we al de hoogste scherpte vanaf volle opening. Dit is een wat academische vaststelling, want de scherpte is zo constant hoog van hoek tot uiterste rand, van diafragma 2.8 tot en met diafragma 11, dat ieder diafragma een perfect scherpe opname oplevert. Bij een kleiner diafragma (f/11 en hoger) neemt de scherpte af als gevolg van diffractie. We hebben eerder de Panasonic 12-35 mm f/2.8 getest op een Olympus OM-D E-M5. Vergelijk je de testresultaten van de Panasonic 12-35 mm f/2.8 met de resultaten voor de Olympus 12-40 mm op een Olympus OM-D E-M1, dan kan je stellen dat de verschillen in verscherping tussen RAW en jpg of tussen de E-M1 en de E-M5 mogelijk groter zijn dan de kwaliteitsverschillen tussen beide objectieven. |
 |
| Beide objectieven zijn bijna net zo scherp in de uiterste hoek als in het centrum en beide objectieven leveren al vanaf volle opening de hoogst mogelijke scherpte. Een 20 megapixel spiegelreflex met een volformaat sensor en een 24-105 mm levert opnames op die net zo scherp zijn als een 12-40 mm (of 12-35mm) zoom op een 16 megapixel micro-43 camera. Als volledig onwetenschappelijk praktijktestje heb ik twee camera’s om de nek gehangen en heb ik onder soortgelijke condities (24 mm f/5.6 @ volformaat en 12 mm f/2.8 @ micro-43) een opname gemaakt. Klik op onderstaande afbeelding voor twee deelvergrotingen op 100% van beide standaard jpg bestanden. Verschillen in standpunt, brandpuntsafstand en kleur vallen eerder op als je opnames rechtstreeks met elkaar vergelijkt. In de hoeken vertoonde de volformaat opname veel meer vervorming en chromatische aberratie. | |
 |
|
Lichtafval |
|
| Bij het testen van de Olympus OM-D E-M1 hebben we de camera ingesteld op het corrigeren van lichtafval. De term die Olympus in het cameramenu gebruikt voor lichtafvalcorrectie is: “schaduw compensatie”. Je kiest voor “schaduw compensatie” in Instelbaar menu G. Deze compensatie elimineert niet volledig alle lichtafval, maar zorgt er wel voor dat je in de praktijk nooit meer dan een halve stop verschil in lichsterkte hebt tussen het centrum en in de hoeken bij RAW bestanden die je opent in Lightroom of Photoshop, of jpg bestanden die je in de camera hebt opgeslagen. Open je RAW bestanden met een andere RAW converter, dan loop je de kans om wat meer lichtafval tegen te komen. Dat is goed softwarematig te corrigeren. |
 |
Vervorming |
|
| Ook de vervorming wordt automatisch gecorrigeerd, waardoor jpg bestanden en RAWbestanden die je opent in Lightroom of Photoshop over het hele zoombereik geen zichtbare vervorming vertonen. Daarom zijn er in Photoshop of Lightroom geen correctieprofielen voor Olympus of Panasonic objectieven: de vervorming wordt al in de camera gecorrigeerd. Dit is (gelukkig) niet aan of uit te zetten in het cameramenu.
Als je de vervormingscorrectie door de camera omzeilt, dan zie je dat het lensontwerp tot 20 mm zichtbare tonvormige vervorming laat zien tot een brandpuntsafstand van 20 mm. Boven de 20 mm wordt de vervorming kussenvormig, waarbij het ongeveer bij de maximale brandpuntsafstand (40 mm) zichtbaar wordt. |
 |
Bokeh |
|
| De kwaliteit van de achtergrondonscherpte, de bokeh, wordt onder andere bepaald door de scherptediepte. De scherptediepte van een f/2.8 objectief op een micro-43 camera komt overeen met de scherptediepte van een f/5.6 objectief op een camera met een volformaat sensor. Dat is een ideale scherptediepte voor een mooi beeldvullend portret, dat scherp is van neus tot oor en tegelijkertijd een mooie achtergrondonscherpte oplevert. De Olympus 12-40 mm f/2.8 heeft 7 diafragma bladen, die bij volle opening een mooie ronde bokeh geven. Er zit wel een randje aan de bokeh, dat bij diafragmeren tot f/4 nog zichtbaardeer wordt (beweeg je muis over de afbeelding). De Panasonic 12-35 mm f/2.8 vertoonde een bokeh met een minder scherpe rand aan de buitenkant, maar met een groter “uienschil” karakter (meerdere ringen in elkaar). Verschillen zie je waarschijnlijk alleen als je opnames maakt onder volledig identieke omstandigheden en je vervolgens de opnames rechtstreeks naast elkaar legt. Met beide objectieven kan je opnames maken met een mooie achtergrondonscherpte. Mogelijk net zo mooi als de bokeh van een goed objectief op een camera met een APS-C sensor, maar niet zo mooi als je met een lichterke lens op een camera met een volformaat sensor bereikt. |
 |
Overstraling |
|
| De Olympus 12-40 mm f/2.8 is heel erg goed bestand tegen overstraling. Je vraagt je bijna af waarom er een, bloemvormige, zonnekap wordt meegeleverd. Zelfs bij nachtopnames is er rondom felle lichbronnen die recht in beeld schijnen maar een heel klein gebied met overstraling. Nevenbeelden zijn we in onze testopnames helemaal niet tegengekomen. Van alle objectieven die we tot op heden getest hebben, zowel voor micro-43 camera’s als voor spiegelfelexcamera’s, behoort deze zoomlens tot de allerbesten. |  |
Chromatische aberratie |
|
| De Olympus OM-D E-M1 testcamera is, in tegenstelling tot de Olympus Om-D E-M5 in staat om te corrigeren voor chromatische aberratie. Dat blijkt in dit specifieke geval helamaal niet nodig. In alle situaties, jpg of ongecorrigeerde bestanden, is bij alle brandpuntsafstanden ongeacht het diafragma de laterale chromatische aberratie zo laag, dat je er in de praktijk nooit last van zal hebben. |  |
| {insertgrid=117} | {insertgrid=118} |
Conclusie Olympus-12-40mm test |
|
|
Gebruik de Lensvergelijker of kijk in ons overzicht van geteste objectieven om dit objectief te vergelijken met andere objectieven. |
| WYSIWYG score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als je de bestanden in de camera opslaat als jpg, waarbij je alle beschikbare in-camera lenscorrecties hebt aanstaan. Deze score geeft je voor deze objectief / testcamera combinatie: “What you see is what you get”. |
{loadmodule mod_custom, LensConclusie}{insertgrid ID = 301} |
| Puur RAW score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als het bestand in de camera wordt opgeslagen als een RAW bestand. Deze score benadert de intrinsieke kwaliteit van de combinatie van objectief en testcamera. Maak je gebruik van Photoshop, Lightroom of DxO Optics voor het converteren van RAW bestanden, dan zijn de RAW scores gelijk aan de jpg scores. |
{loadmodule mod_custom, LensConclusie}{insertgrid ID = 302} |
Voordelen |
Nadelen |
|
|
| {insertgrid=344}{insertgrid=345}{insertgrid=343} | |
| Ik kom steeds vaker professionele fotografen tegen die fotograferen met een Olympus OM-D E-M5 of een Panasonic GH3. Dat is niet voor niets. Zoals je in onze cameratests kan lezen, doet de beeldkwaliteit van deze micro-43 camera’s bij ISO waarden tot 3200 ISO niet onder voor spiegelreflexcamera’s met een grotere sensor. Kies er een goed objectief bij en je maakt fantastisch mooie opnames met deze camera’s. De Olympus 12-40 mm f/2.8 is zo’n goed objectief die laat zien dat je met het micro-43 systeem opnames van professionele kwaliteit kan maken. Onze test laat zien dat deze robuuste, stof- en spatwaterdichte micro-43 zoomlens een kwalitatief hoogwaardig alternatief kan zijn voor een veel grotere en duurdere 24-70 mm f/2.8 zoomlens. De scherpte is al vanaf f/2.8 zeer hoog van centrum tot in de uiterste hoeken. De bokeh is iets minder wollig, maar daar staan een zeer grote ongevoeligheid voor overstraling, lage chromatische aberratie en een hoge scherpte in de hoeken bij volle opening tegen over. De hoge aanschafprijs mag geen barrière zijn voor zo veel fotogenot. |
|
