Olympus is een merk dat altijd heel sterk een eigen koers heeft gevaren. Ze hebben een lange geschiedenis van bijzondere camera’s, vooral waar het gaat om compacte modellen. Die geschiedenis begon in 1919, als fabrikant van microscopen en thermometers. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Olympus vandaag de nog altijd wereldmarktleider is op het gebied van, bijvoorbeeld, endoscopen.
De Olympus OM-D E-M1 mk2 is het huidige paradepaardje. Met 60 RAW opnames per seconde perfect voor actiefotografie. De lichtsterke (f/2.8) 12-40mm “kitlens” verslaat menig vast brandpunt op beeldkwaliteit.
De eerste Olympus camera’s kwamen in 1936 op de markt, maar de echte grote doorbraak kwam met de introductie van de Olympus Pen in 1959. De Pen was een camera die veel navolging zou krijgen, met zijn half kleinbeeldformaat en compacte afmetingen. De Pen was een zoekercamera met vast objectief en werd tot 1980 gemaakt in verschillende uitvoeringen. De meeste modellen hadden een 28, 30 of 32mm objectief, maar er zijn ook kortstondig een gemotoriseerde versie en een Wide uitvoering geweest met een 25mm objectief. De Pen leidde ook tot de ontwikkeling van de fameuze Pen F, een echte halfkleinbeeld spiegelreflexcamera met verwisselbare lenzen. Uniek aan de Pen F was dat de camera geen prismahuis leek te bezitten. De spiegel van de Pen F klapte namelijk niet naar boven weg, maar naar de zijkant. De zoeker van Pen F zat daarom niet boven de lens, maar in de linkerbovenhoek van de camera. Hierdoor lijkt de camera nog kleiner dan hij al eigenlijk is. Een ander uniek aspect van de Pen F was dat de camera gebruik maakte van een roterende spleetsluiter. In werking lijkt deze sluiter erg op een centraalsluiter en als je wilde flitsen met de Pen F, kon je hierdoor synchroniseren op alle sluitertijden.
Maitani
De huidige PEN-F: ode aan de beroemde analoge PEN-F.
De Pen F was het geesteskind van de beroemde hoofdontwerper van Olympus: Yoshihisa Maitani. Maitani was een grootmeester in het bedenken van compacte ontwerpen. Na de Pen en de Pen F ontwierp hij in 1972 ook de beroemde Olympus OM kleinbeeldcamera’s. OM staat ook niet voor niets voor: Olympus Maitani. De lijn bestond uit een professionele serie, de OM-1 tot en met de OM-4, en een consumentenlijn die bestond uit de OM-10 tot en met de OM-40. En in 1986 kwam er zelfs nog een autofocusmodel op de markt, de OM-707. Productie van met name de OM-3Ti en de OM-4 modellen liep door tot in deze eeuw. Naast de OM-camera’s was Maitani ook de ontwerper van de Olympus XA, een kleinbeeldcamera met een uitstekend 35mm objectief die nog compacter was dan de Pen en die in sommige versies liefhebbers de mogelijkheid bood om handmatig scherp te stellen en de belichting te beïnvloeden. De XA betekende ook de introductie van de ‘clamshell’body. De XA beschikte over een schuif waarmee je in een beweging het objectief opende en tegelijk de camera aanzette. Deze constructie werd later ook gebruikt in de nieuwe analoge en digitale Mju modellen met autofocus. In de Verenigde Staten zouden deze modellen Stylus gaan heten.
Digitaal
Toen de vraag naar analoge camera’s opdroogde, heeft Olympus niet direct een digitale versie van zijn kleinbeeld OM-camera’s uitgebracht. Wel vergaarde het bedrijf de nodige faam met voor die tijd erg goede digitale compactcamera’s als de 2 megapixel C-2020 en C2500L. Deze camera’s kwamen in 1999 op de markt en werden zelfs door sommige professionele fotografen met veel succes ingezet. Een jaar later kwam Olympus met de E-10. Deze vier megapixel camera had een vaste zoom met een bereik van 35-140mm, omgerekend naar kleinbeeld. Bijzonder aan de E-10 waren de bijzonder robuuste bouw, de uitstekende ergonomie en de kwaliteit van het zoomobjectief. Het bereik van de zoom kon met adapters zowel naar de groothoek- als de telekant verder worden uitgebreid. De E-10 werd een jaar later opgevolgd door de 5 megapixel E-20. Beide camera’s kan je zien als de directe voorloper van de Olympus E-1. Deze verscheen in 2003 en was de eerste digitale camera van Olympus met verwisselbare objectieven en ook de eerste Four Thirds camera van Olympus. De E-1 was vanzelfsprekend iets groter dan de E-20, vanwege de grotere sensor en de verwisselbare objectieven, maar vertoonde qua vormgeving veel overeenkomsten met de eerdere E-modellen.
Four Thirds
Wat maakt een merk uniek?
Ieder merk heeft een eigen karakter. Soms leidt dat tot unieke producten, met een voor dat merk kenmerkend DNA. Omdat de scores van onze testen zijn gebaseerd op meetresultaten, worden niet-meetbare eigenschappen in de eindscores onderbelicht. Daarom doen we een poging om, uitgaande van onze praktijktesten, het DNA van een paar merken te beschrijven.Zie ook:
De E-1 was het resultaat van een samenwerking tussen Olympus en Kodak. Kodak leverde de Four Thirds sensor en het systeem was van begin af aan opgezet als een open platform waar in principe iedere fabrikant aan mee kon doen die de basisregels van Four Thirds onderschreef. De bajonet was daarin een vast gegeven, waardoor objectieven tussen verschillende fabrikanten uitwisselbaar moesten blijven. Olympus breidde de Four Thirds serie in de jaren daarna gestaag uit. Naast de professionele modellen, de E1 tot en met E-5, bracht Olympus ook camera’s uit zoals de E-410 en E-510 die meer op de consument gericht waren. Opvallend aan met name de topmodellen was dat ze bijzonder goed waren afgedicht. De camera’s konden moeiteloos in zware regenbuien of in de vrieskou worden gebruikt en hielden ook stof uitstekend buiten. Hierdoor zijn de Olympus camera’s heel populair geworden bij outdoor- en actiesport fotografen die in extreme omstandigheden moeten werken. Een andere unieke eigenschap van de E-1 was het Supersonic Wave filter. De sensor op de E-1 kon met hoge frequentie trillen om stof en vuil van zich af te schudden. Een noviteit in 2003, waar niet iedereen in die tijd het nut van in zag. Nu zou je eigenlijk geen camera meer willen kopen waar het niet op zit. Andere innovaties in de Four Thirds serie waren in 2004 de ‘Live View’ zoeker in de E300 serie en de introductie van in-body-image-stabilisation, ofwel IBIS in de E500 in 2005. De Olympus modellen hadden door hun kleinere sensor iets minder goede prestaties bij hoge ISO-waardes en meer scherptediepte bij dezelfde diafragma’s dan concurrerende merken met APS-C en full frame sensoren. Olympus nam een deel van die nadelen weg met geweldig goede en lichtsterke f/2 zooms. Hoe innovatief en prachtig gebouwd de Four Thirds camera’s echter ook waren, veel lichter en kleiner dan APS-C camera’s waren ze niet. En de objectieven waren bijzonder goed, maar ook stevig geprijsd en de lichtsterke zooms waren ook nog eens relatief fors en zwaar. De laatste Four Thirds camera, de E-5, kwam in 2010 op de markt, maar Olympus had een jaar daarvoor al een nieuwe weg ingeslagen met de Micro Four Thirds PEN E-P1.
De grote doorbraak: Micro Four Thirds
Met de PEN E-P1 greep het bedrijf in naam terug op de beroemde Pen F, maar zette Olympus tegelijk een enorme stap richting een spiegelloze toekomst. Qua vormgeving leek de PEN E-P1 inderdaad veel op de Pen F, al beschikte de E-P1 niet over een zoeker. Wat de E-P1 verder met de Pen F gemeen had, waren de compacte afmetingen. De Pen F dankte die aan het halfkleinbeeldformaat en de knappe constructie. De PEN E-P1 was zo klein, doordat er helemaal geen spiegel meer in zat en de camera gebruik maakte van een live view beeld achter op het scherm. In 2012 kreeg ook de OM-serie een digitale opvolger in de vorm van de OM-D E-M5. Deze camera was tegelijk ook de eerste echte Micro Four Thirds opvolger van de Four Thirds camera’s. De E-M5 had alle kwaliteiten van de Four Thirds camera’s zoals de goede weerbestendigheid, degelijke bouw, uitstekende beeldstabilisatie en een prima zoeker, maar dan in een kleinere behuizing. De OM-D E-M5 was precies wat Olympus met de beroemde OM-camera’s had gedaan en wat ook de bedoeling was met de Four Thirds modellen: een compacte systeemcamera met een hoge beeldkwaliteit. Het Micro Four Thirds systeem is de afgelopen jaren enorm gegroeid. Olympus maakt inmiddels drie verschillende OM-D modellen en drie PEN modellen en een grote keus aan objectieven, waaronder een aantal mooie lichtsterke. Daarnaast kan je ook gebruik maken van het objectievenaanbod van Panasonic, Zeiss, Samyang en nog een aantal andere fabrikanten. Speciaal voor video maakt Blackmagic bijzondere compacte videomodellen en er is zelfs een Chinese fabrikant die budgetmodellen voor Micro Four Thirds op de markt brengt.
Unieke eigenschappen
Innovatie zit sterk verankerd in het Olympus DNA en veel van de vernieuwingen zien we terug in de huidige producten. We noemden al het Supersonic Wave filter en de beeldstabilisatie. Olympus is pionier op het gebied van beeldstabilisatie in de body. De Olympus OM-D E-M1 Mark II haalt in combinatie met de M. Zuiko 12-100mm een winst van 6,5 stops. Volgens ingenieurs van Olympus is dat zo ongeveer het maximaal haalbare. Nog meer stabilisatie is lastig te verkrijgen, menen ze, vanwege de rotatie van de aarde. Het systeem werkt niet alleen erg goed om uit de hand te fotograferen met langzame tijden, maar ook bij het maken van video’s. Prachtige stabiele videoshots en zelfs camerabewegingen zijn dankzij de uitstekende IBIS van Olympus mogelijk. De weerbestendigheid van een aantal camera’s en objectieven is ook bijzonder. De OM-D E-M5 en de OM-D E-M1 serie zijn net als de E-x modellen zo goed afgedicht dat je ze onder vrijwel alle omstandigheden kan gebruiken. Er staan films op Youtube van mensen die hun camera onder de douche houden of ’s-nachts in de vrieskou buiten laten staan. Even afdrogen of ontdooien en je kan zo weer aan de slag.
Natuurlijk ben je er niet met een goed afgedichte camera. Je hebt daar objectieven bij nodig die al even weerbestendig zijn. En gelukkig levert Olympus die ook. Uiteraard geldt voor alle objectieven uit de Pro serie dat ze vrijwel compleet water- en stofdicht zijn, maar er zijn ook een aantal goedkopere lenzen die even weerbestendig zijn, zoals de 60mm f/2.8 Macro uit de Premium serie en de bescheiden M.ZUIKO DIGITAL ED 12‑50mm 1:3.5‑6.3 EZ. Olympus is echter niet alleen een merk voor ruige buitensporters en wereldreizigers die de extremen opzoeken. Met de elegante PEN F biedt Olympus ook een prachtige lifestyle systeemcamera met retro meetzoekerstyling en alle moderne eigenschappen die je tegenwoordig mag verwachten. Zo beschikt de PEN F bijvoorbeeld over de mogelijkheid om je creatieve filters te bracketen. Als je dat wilt kan je van iedere raw opname tot 37 verschillende jpeg versies op laten slaan, afhankelijk van welke filters je hebt aangevinkt. Zo kan je heel snel zien welke het beste werkt bij een bepaald onderwerp. Een andere bijzondere eigenschap is te vinden op de Olympus OM-D E-M1 Mark II. Deze camera kan 60 opnames per seconde maken. Met die snelheid kan hij maar een paar seconden vastleggen, maar hij neemt wel continue op en bewaart dan zodra je de ontspanknop indruk zowel een aantal opnames ervoor als erna. Zo heb je altijd het juiste moment. En in het lijstje van unieke eigenschappen mag natuurlijk ook de mogelijkheid om met de E-M5 en E-M1 in Highres mode te fotograferen niet ontbreken. In deze stand neemt de camera meerdere opnames waarbij de sensor via de beeldstabilisatie steeds een fractie van een pixel wordt verschoven. Die opnames worden dan samengevoegd tot een bestand met een veel hogere resolutie dan de sensor heeft. Het werkt alleen wanneer je de camera op statief zet en er niets in je onderwerp beweegt. Voor landschapsfotografen en in de studio is dit een prachtige manier om een hele hoge kwaliteit beeld te krijgen.
Unieke produkten
Een uniek gebouw, La Sagrada Familia in Barcelona, door een unieke lens: Olympus 12-100mm f/4 PRO @ 12mm
De Olympus OM-D E-M1 Mark II werd aangekondigd op Photokina in 2016. Met de mogelijkheid om 20 beelden per seconde in volle resolutie in raw te schieten, of zelfs gedurende een korte periode 60 beelden per seconde in raw, was de E-M1 Mark II de sensatie van de beurs. De E-M1 Mark II is met zijn 20 megapixel sensor zonder antialias filter ook –samen met de PEN F- de Olympus camera met de hoogste resolutie. De E-M1 Mark II betekende een doorbraak op het gebied van fasedetectie autofocus in spiegelloze systemen. Geen enkele andere spiegelloze camera kon een onderwerp op dat moment zo goed een snel bewegend onderwerp volgen als de E-M1. De PEN F beschikt over dezelfde sensor als de E-M1 Mark II, maar is verder in veel opzichten een tegenpool van de E-M1. Waar de E-M1 stoere functionaliteit uitstraalt, is de PEN F de elegante lifestyle camera die je meeneemt op een avondje uit. Koop ‘m in zilver, doe er een mooie bruinleren halfcase onder en combineer ‘m met een aantal vaste brandpunten uit de Premium serie in zilver en het lijkt alsof je met een heuse jaren ’60 camera loopt.
Ook op objectievengebied heeft Olympus veel bijzonders te bieden. Tegelijk met de E-M1 Mark II werden twee nieuwe objectieven aangekondigd die heel verschillend zijn, maar allebei even uniek. De ene is de M.Zuiko Digital ED 12-100 f/4 IS PRO. Deze compacte reiszoom heeft een brandpuntsbereik van –omgerekend naar kleinbeeld- 24 tot 200mm. En hij kan ook nog eens heel dichtbij scherpstellen. Zo’n alles-in-een zoom is meestal een garantie voor matige beeldkwaliteit, maar dat geldt nu juist niet voor deze Olympus. De scherpte is op alle brandpunten en bij ieder diafragma hoog in het hele beeld. En dat is, samen met de vaste lichtsterkte van f/4, heel bijzonder.
Olympus biedt een groot aantal lichtsterke f/1.2 objectieven, waarmee je een razend klein scherpstelvlak en een mooi bokeh krijgt. Bovenstaande opname is gemaakt met de Olympus 25mm f/1.2 PRO.
Het andere objectief was een lichtsterk vastbrandpunt, de M.Zuiko Digital ED 25mm f/1.2 PRO. Een objectief met een hoge lichtsterkte, met een buitengewone scherpte al bij volle opening en met een bokeh dat gekenmerkt wordt door een mooie, zachte onscherpte en al even zachte bokehballen. Dit objectief heeft inmiddels gezelschap gekregen van een 17mm groothoek en een 45mm tele met dezelfde lichtsterkte en eigenschappen. De 45mm f/1.2 is een van de beste keuzes in Micro Four Thirds voor het krijgen van een prachtig bokeh. Toch heb je daar niet perse een objectief met een f/1.2 lichtsterkte voor nodig. Het kan ook met de Olympus M.Zuiko 75mm f/1.8 ED. Dit is niet alleen een van de scherpste objectieven in de Olympus lijn, maar ook een van de objectieven met het mooiste bokeh. Het is een stop minder lichtsterk dan de f/1.2 PRO objectieven, maar het brandpunt is dan ook een stuk langer. De beeldhoek komt overeen met een 150mm op kleinbeeld. Een ander heel bijzonder objectief is de M.Zuiko 8mm f/1.8 Fisheye PRO. Dit is de meest lichtsterke fisheye lens ter wereld. En net als de andere PRO objectieven is dit objectief ook bestand tegen extreme omstandigheden. Deze fisheye is ideaal voor actiesportfotografen en onderwaterfotografie.
