De Panasonic 8 mm Fisheye lens is in het derde kwartaal van 2010 op de markt gekomen. Deze lens heeft een beeldhoek van maar liefst 180 graden (diagonaal), oftewel bijna 100 graden (breedte) en 75 graden (hoogte).
De Panasonic 8 mm is de enige fisheye lens in het micro-43 lenzenaanbod van Olympus en Panasonic. Er is ook maar 1 lens in het assortiment van Panasonic met een gelijkwaardig brandpunt en dat is de Panasonic 7-14 mm.
Unieke eigenschappen van deze Panasonic 8 mm lens zijn, naast de karakteristieke eigenschappen van een fisheye, het lage gewicht en de compacte bouw. Bovendien levert deze lens hele scherpe opnames, zo blijkt uit onze test.
beeldhoek Panasonic 8 mm = 16 mm @ volformaat
Bouw en Autofocus
De lichte en compact gebouwde Panasonic 8 mm fisheye is mooi afgewerkt en met een diameter van 6,1 cm is hij breder dan hij lang (5,2 cm) is. De lens past makkelijk in een borstzak of broekzak. Door de vaste zonnekap is er geen schroefdraad voor het plaatsen van filters. Het objectief stelt snel scherp. De autofocus heeft het makkelijk met dit objectief; er hoeft maar een heel klein lensje verplaatst te worden en waarschijnlijk zit er een paar millimeter verschil tussen scherpstellen op 10 cm of oneindig. In de meeste gevallen is het niet eens nodig om scherp te stellen, want de scherptediepte van een supergroothoek objectief is erg groot.
De Panasonic 8 mm fisheye heeft geen beeldstabilisatie. Maar omdat je met dit objectief nog bij 1/15 seconde f4 uit de hand kan fotograferen, zal de beeldstabilisatie weinig gemist worden.
Lichtafval
Gezien de enorme beeldhoek en de compacte afmetingen van deze lens, valt de mate van lichtafval enorm mee. Helemaal als je bedenkt dat het om een lens met een beeldhoekdiagonaal van 180 graden gaat. In de uiterste hoeken is het lichtafval met 2 stops wel duidelijk zichtbaar. Een heel klein beetje bijsnijden helpt heel veel op dit punt maar gaat wel ten koste van de maximale beeldhoek.
Vervorming
Een fisheye objectief heeft een karakteristieke tonvormige vervorming, zoals in het plaatje hiernaast. Bij dit type lens worden horizontale en verticale rechte lijnen die door het centrum gaan, nauwelijks vervormd. Maar rechte lijnen aan de randen worden extreem tonvormig vervormd. Meten van de vervorming heeft geen enkele zin. Maar gebruik maken van de fisheye vervorming om creatieve effecten te realiseren des te meer.
Ter vergelijking: de beeldhoek van een 50 mm objectief komt aardig overeen met het blikveld van onze ogen. Een fisheye laat je bijna 3 keer zo veel zien. Vanwege deze enorm grote beeldhoek wordt je gedwongen om echt bovenop (enkele tientallen centimeters) je onderwerp te zitten als je iets enigszins beeldvullend wilt vastleggen. Zie ook de test van de Tokina 10-17 mm Fisheye.
Geen Bokeh
De Panasonic 8mm fisheye heeft zo veel scherptediepte, dat je achtergrondonscherpte / bokeh niet zal tegenkomen in de praktijk. In de opname hiernaast is scherpgesteld op de witte bloemen op de voorgrond, enkele tientallen centimeters van het objectief verwijderd. Toch is er geen sprake van achtergrondonscherpte / bokeh, zelfs niet in de bomen die op enkele tientallen metsers staan.
In plaats van op bokeh, zou je je bij dit objectief op scherpte kunnen focussen: met een klein beetje diafragmeren is een opname van voor tot achter scherp.
Ideaal voor straatfotografie: schakel de autofocus uit, stel 1-éénmalig handmatig scherp op 1 meter en fotografeer er vrolijk op los.
Overstraling
De extreem bolle frontlens van een Fisheye maakt de kans groter dat je meer last krijgt van overstraling. Het enorm grote blikveld van een Fisheye (een brandpuntsafstand van 8 mm bij micro-43 komt overeen met 16 mm op volformaat) zorgt er voor dat de zon eerder in beeld komt, waardoor je ook nog eens vaker last krijgt van overstraling.
Panasonic geeft aan dat de 10 lenzen in dit objectief meervoudig zijn gecoat om overstraling en “ghosts” te voorkomen. Toch zal je in de praktijk wel eens overstraling tegen komen bij het gebruik van deze lens, waarbij de overstraling beperkt blijft tot een klein gebied. De afbeelding hiernaast is een deelvergroting uit de hierboven (bij vervorming) afgebeelde foto van een auto. De foto is gemaakt door recht tegen de zon in te fotograferen.
Scherpte
Vanwege de extreme vervorming hebben we alleen in het centrum de scherpte gemeten. We hebben de Panasonic 8 mm 3.5 getest op een Panasonic GH2 camera, ingesteld op een beeldverhouding van 2:3. Door te kiezen voor dezelfde beeldverhouding als een APS-C camera, is de gemeten resolutie rechtstreeks te vergelijken met de gemeten resolutie van een lens op een camera met APS-C sensor. In het centrum haalt dit objectief over alle diafragma’s een hele hoge scherpte: een resolutie in het centrum van 2000 lijnen per beeldhoogte (LW/PH) bij diafragma 4 (de sensor ingesteld op een beeldverhouding van 2:3) is een topprestatie. Wie kiest voor een beeldverhouding van 4:3 krijgt nog eens bijna 10% meer pixels in de beeldhoogterichting (en dus ook) een hogere resolutie.
Hieronder zie je een foto van een heg met een bijbehorende 100% deelvergroting uit het centrum, waarin je ook duidelijk de scherpte van dit objectief kan zien.
Chromatische aberratie
Door de karakteristieke fisheye vervorming is het niet mogelijk om, zoals we normaal gesproken doen, de chromatische aberratie in de hoeken te meten. Daar is de chromatische aberratie immers het sterkst aanwezig. De afgebeelde meetresultaten zijn afkomstig van een punt dichter bij het centrum en geven mogelijk een te rooskleurig beeld. Toch zijn we in de praktijkopnames geen chromatische aberratie tegengekomen. En dat is echt heel erg goed. De Panasonic 8 mm fisheye scoort op dit punt beter dan de Tokina 10-17 mm Fisheye.
In de linkerhoek van deze opname van een aantal bomen (links) is zelfs in een 100 % beelduitsnede (bij het rode vlakje linksboven; plaats je muis boven het plaatje voor een beelduitsnede op 100%) geen chromatische aberratie waarneembaar. Wel is purple fringeing van de sensor te zien en dat de vervorming in de uiterste hoeken tot een lagere scherpte leidt.
Conclusie test Panasonic 8mm 3.5 LUMIX G Fisheye
Voordelen
- Hoge scherpte in centrum
- Goede afwerking
- Compactebouw
- Laag gewicht
Nadelen
- Hoge lichtafval
- Minder scherp in de uiterste hoeken
De Panasonic 8 mm Fisheye is een verrassend compacte, lichte, en ook goede lens. Zowel in afwerking als in optische prestaties. De enorme beeldhoek (8 mm bij micro-43 komt overeen met 16 mm op volformaat) en de karakteristieke fisheye vervorming, maken dat je op een andere manier gaat fotograferen. Ten opzichte van een traditionele groothoek (28 mm op volformaat) biedt deze lens 50% meer uitzicht. En dat is meer dan je voor je gevoel verwacht. Zie de 2 foto’s aan het begin van dit artikel, waar een opname gemaakt met een Panasonic 14 mm lens wordt vergeleken met een opname gemaakt vanuit hetzelfde standpunt met de Panasonic 8 mm fiseye. Ik had niet verwacht zo veel plezier te beleven aan een lens met zulke uitzonderlijke eigenschappen. Door de extreem grote beeldhoek wordt je gedwongen om boven op je onderwerp te gaan zitten. En als je er in slaagt om rechte lijnen aan de randen en in de hoeken te vermijden, of als je rechte lijnen door het centrum laat lopen, dan valt het niet eens op dat een foto gemaakt is met een fisheye.
 en de karakteristieke fisheye vervorming, maken da){kind=link}