Test Panasonic GH3

De Panasonic GH3 is de meest recente Panasonic DSLM camera (Digital Single Lens Mirrorless) uit de GH serie; de topserie van de Panasonic G-camera’s.  De term DSLM is mogelijk verwarrend, want spiegelloze camera’s worden meestal aangeduid met CSC (Compacte Systeem Camera’s). Aan de andere kant zijn we wel bekend met het begrip DSLR. En DSLM geeft precies aan waar het belangrijkste verschil ligt: we hebben bij de Panasonic GH3 te maken met een spiegelloze camera (Mirrorless), die er uitziet als een spiegelreflexcamera: De Panasonic GH3 biedt hetzelfde gebruiksgemak en dezelfde beeldkwaliteit als een DSLR, maar dan met een lager gewicht en compactere lenzen. Omdat de AF motor van de Panasonic GH3 wordt aangestuurd door het sensorsignaal in plaats van een aparte unit buiten de sensor, is er geen sprake van backfocus of frontfocus. En scherpstellen bij video is, anders dan bij spiegelreflexcamera’s, net zo snel als bij het maken van een foto.Onder videogebruikers is de Panasonic GH2 vermaard om zijn gebruiksgemak en beeldkwaliteit. Van Panasonic GH2 gebruikers die de Panasonic firmware hebben gehackt met de software op Personalview.com zijn video-opnames van professionele beeldkwaliteit te vinden. Commentaar op de Panasonic GH2 is dat de camera niet gebouwd is voor gebruik onder extreme omstandigheden, dat de camera klein is ten opzichte van een spiegelreflexcamera en dat de elektronische zoeker met name in het donker minder mooi is dan een optische zoeker. Om met de deur in huis te vallen: Al deze punten zijn bij de GH3 sterk verbeterd.

Vormgeving

Panasonic mikt met deze camera op de professionele fotograaf, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de aluminium body die is afgedicht tegen stof en spatwater. Twee van de drie meest voor de hand liggende Panasonic objectieven voor deze camera (de Panasonic 12-35 mm en de Panasonic 35-100mm), zijn ook extra afgedicht tegen stof en spatwater. De Panasonic Lumix 7-14 mm helaas nog niet.

De Panasonic GH3 is vormgegeven als een traditionele spiegelreflexcamera en qua ergonomie zal de camera zeer vertrouwd aanvoelen voor iemand die een spiegelreflexcamera gewend is. De grootte van een camera is sterk afhankelijk van smaak: De Panasonic GH3 is iets groter dan de Panasonic G5, maar de Panasonic GH3 is nog steeds klein en licht in vergelijking met professionele spiegelreflexcamera’s van Canon en Nikon.

De knoppen op de Panasonic GH3 vormen een groot pluspunt ten opzichte van andere micro-43 camera’s (lees: Olympus OM-D E-M5 of Panasonic G5). Omdat compacte systeem camera’s zo klein zijn, worden camerafabrikanten genoodzaakt om de knoppen op de camera kleiner te maken of om sommige functies alleen via een menu instelbaar te maken. Op de Panasonic GH3 zijn alle knoppen voldoende groot om prettig te bedienen. Voor alle belangrijke functies is, net als op de professionele spiegelreflexcamera’s van Nikon en Canon, er een knop. Zo heeft de Panasonic GH3 een draaiwiel rechtsvoor en rechtsachter op de body, waarmee je met duim en wijsvinger de sluitertijd en het diafragma kan aanpassen bij handmatig belichten. Dat werkt erg prettig en is helaas niet mogelijk met de amateur-modellen van de Canon en Nikon spiegelreflex camera’s. Er zitten meerdere custom function knoppen op de camera, waaraan je zelf een functie kan toewijzen. Met de additionele accugrip DMW-BGGH3 wordt de gebruiksduur van de  Panasonic GH3 uitgebreid tot meer dan 1.000 foto’s. Naast een sluiterknop aan de bovenkant heeft de accugrip drie knoppen voor het instellen van de belichting, ISO en WB en draaischijven aan de voor- en achterkant die op dezelfde manier kunnen worden bediend als de knoppen op de DMC-GH3 zelf. Ook de grip is stof- en spatwater bestendig. Dit zijn belangrijke features voor professionele fotografen.

Panasonic GH3 versus Panasonic GH2

• Panasonic GH3 is extra afgedicht tegen stof en spatwater en heeft ingebouwde Wifi
• Panasonic GH3 heeft een grotere, helderdere OLED zoeker (vs LCD bij GH2) en een beeldscherm met een hogere resolutie
• GH3 heeft een groter ISO bereik  (125-25.600) dan de GH2 (160-12.800)
• Videokwaliteit is nog beter (bitrates tot 72 mb/s en 180p @ 60 bps)
• Panasonic GH2 is kleiner en lichter dan de GH3
• De GH3 heeft een elektronische sluiter, waarmee je volledig geruisloos opnames kan maken; Ook erg handig tijdens video!

Panasonic GH3 versus Olympus OM-D EM-5 en Panasonic G5

De meest voor de hand liggende micro-43 camera’s om de Panasonic GH3 mee te vergelijken, zijn de Olympus OM-D EM-5 en de Panasonic G5. Zowel de OM-D als de G5 bieden een hele goede beeldkwaliteit, maar zijn compacter dan de Panasonic GH3. De grootte van een camera is sterk smaakafhankelijk. Veel professionele fotografen geven de voorkeur aan een grotere camera, met voldoende ruimte om grote, gemakkelijk bedienbare knoppen op de camera. Qua ergonomie en gebruiksgemak is de Panasonic GH3, de micro-43 camera die het dichtst bij een professionele spiegelreflexcamera in de buurt komt. Als je de instellingen van je camera weinig aanpast en de voorkeur geeft aan een compacte camera met een hoge beeldkwaliteit, dan kies je mogelijk eerder voor een OM-D of een G5. Als het op video aankomt, zijn zowel de G5 als de OM-D geen alternatief voor de Panasonic GH3. Veel doorgewinterde videografen geven zelfs de voorkeur aan de Panasonic GH serie boven professionele spiegelreflexcamera’s, omdat de Panasonic GH serie qua videokwaliteit gelijkwaardig of beter is en tegelijkertijd een stuk compacter.

Panasonic GH3 versus Nikon D3200, Canon 650D

• Deze drie camera’s zijn ongeveer even groot
• De Nikon D3200 heeft met 24 mp meer megapixels dan Canon 650D (18 mp) en de GH3 (16 mp)
• Nikon D3200 en Canon 650D hebben geen aluminium body en zijn niet extra afgedicht tegen stof en spatwater
• Panasonic GH3 biedt video met veel snellere AF, betere specificaties (60p full HD) en HDMI output met realtime beeld uit
• GH3 heeft als enige ingebouwde WiFi, waardoor je draadloos bestanden kan delen of via een smartphone je camera kan bedienen
• Net als professionele Canon en Nikon camera’s heeft de Panasonic GH3 twee wieltjes waarmee je afzonderlijk sluitertijd en diafragma kan instellen. Dat hebben de D3200 en de 650D niet
• De Panasonic GH3 is de duurste van deze drie camera’s en heeft als enige een volledig stille elektronische sluiter (tot 1600 ISO)

Zoeker, beeldscherm en menu

Zowel de zoeker als het vrij draaibare scherm aan de achterkant van de LUMIX GH3 zijn voorzien van OLED-schermen. Onder de zoeker zit een sensor, die op de zoeker overschakelt zodra je de camera naar je gezicht brengt. Je kunt de sensor ook uitzetten, waarbij je zelf kiest tussen het LCD of het zoekerbeeld. De zoekernauwkeurigheid bedraagt 100%, de vergroting bedraagt 1.34 en door de cropfactor van 2 bedraagt de totale vergroting 0.67. Dat is groter dan de effectieve zoekergrootte van camera’s met een APS-C sensor en vergelijkbaar met de zoeker van een Nikon D700. Het zoekerbeeld is helder en de de informatie in de zoeker is uitgebreid. De zoeker kan een flikkerend beeld geven als je in een ruimte met een niet constante lichtbron (zoals TL buizen) bent. Als brildrager had ik er een aantal keer last van dat de zoeker vanuit sommige hoeken niet volledig scherp is.Ten opzichte van de elektronische LCD zoeker van de Panasonic GH2 heeft de OLED zoeker van de Panasonic GH3 helderder kleuren, een hoger contrast en veel minder last van ruis. Bij het maken van opnames bij kunstlicht zagen we dat de kleurweergave van de OLED zoeker niet exact overeenkomt met het eindresultaat: de kleuren in de zoeker hadden minder last van een oranje kleurzweem dan de uiteindelijke opname. De elektronische zoeker kan zo worden ingesteld dat de helderheid toeneemt in het donker, wat bij scherpstellen en het bepalen van de compositie een onverwacht pluspunt is ten opzichte van een traditionele optische zoeker. Je ziet dan in het donker veel beter waar je op scherp stelt en of dat punt ook scherp is, dan met een optische zoeker. Indien gewenst zijn op een plaats naar keuze in beeld een raster, histogram of waterpas te zien. De waterpas geeft niet alleen aan of de camera scheef wordt gehouden ten opzichte van de horizon, maar ook of de camera naar voren of naar achteren gekanteld is. Het beeldscherm achterop de camera is draaibaar en kantelbaar. Knap van Panasonic dat de camera desondanks stof en spatwaterdicht is.

Autofocus

Spiegelloze camera’s maken gebruik van contrastdetectie, in plaats van fasedetectie zoals spiegelreflexcamera’s. De contrast AF zorgt ook voor, in vergelijking met spiegelreflexcamera’s veel snellere, AF tijdens liveview / video. Omdat de AF motor van de Panasonic GH3 wordt aangestuurd door het sensorsignaal in plaats van een aparte unit buiten de sensor, zijn frontfocus en backfocus uitgesloten. Een ander voordeel van de Panasonic GH3 is dat de focuspunten vrij te kiezen zijn over het hele zoekerbeeld, in plaats van een beperkte zone in het centrum van het beeld, zoals bij spiegelreflexcamera’s.De autofocus van de Panasonic GH3 is heel erg snel: gelijkwaardig aan de AF snelheid van professionele spiegelreflexcamera’s als je een opname maakt van een niet bewegend onderwerp. Alleen bij het volgen van een snel bewegend onderwerp werkt de AF tracking van professionele spiegelreflexcamera’s veel nauwkeuriger dan de Panasonic GH3. Bij fasedetectie kan ook bepaald worden of een onderwerp naar de camera toegaat of zich juist van de camera verwijderd. Dat is bij contrastdetectie niet mogelijk.

Scherpte: resolutie Panasonic GH3

De Panasonic GH3 levert mooie scherpe beelden op, die qua scherpte gelijkwaardig zijn aan beelden gemaakt met een Olympus OM-D E-M5 of met een Canon 5D MK3. Op de site van Panasonic zelf staan een paar goede Panasonic GH3 sample images, waaraan je de kwaliteit van deze camera kan beoordelen. Metingen voor onze Panasonic GH3 test zijn uitgevoerd met behulp van Imatest. De meetresultaten staan in het Panasonic GH3 testrapport. 

Panasonic GH3 @ 400 ISO, standaard jpg

Dynamisch bereik Panasonic GH3

Tot voor kort was het dynamisch bereik de achilleshiel van de micro-43 camera, maar dat is sinds de introductie van de Olympus OM-D E-M5 zeker bij de lagere ISO instellingen niet meer het geval. De Panasonic GH3 heeft dezelfde hoge score voor het dynamisch bereik als de Olympus OM-D E-M5. In onze metingen deed de Panasonic GH3 het een tikkeltje beter bij 125 ISO dan de Olympus OM-D E-M5 bij 200 ISO. Bij 6400 ISO waren de rollen omgekeerd. Beide camera’s moeten qua dynamisch bereik boven de 400 ISO nog hun meerdere erkennen in de camera’s met een volformaat sensor, maar ze doen ook daar niet onder voor een camera met een (grotere) APS-C sensor.Het meest verrassende is misschien nog wel het dynamische bereik bij lage ISO instellingen: DxO mark rapporteert voor de Panasonic GH3 een dynamisch bereik van 12,35 stops bij 125 ISO, wat hoger is dan het maximale dynamische bereik van een moderne camera met een volformaat sensor, zoals de Canon 6D met een maximaal dynamisch bereik van 12,11 stops bij 100 ISO. Boven de 200 ISO wint de Canon 6D het van de Panasonic GH3. Wie een paar jaar geleden had voorspeld dat een camera met een micro-43 sensor een groter dynamisch bereik zou hebben dan een camera met een micro-43 sensor, die was voor gek verklaard.Hiernaast zie je een opname recht tegen de zon in, waardoor de schaduwpartijen dichtlopen (met blauw gemarkeerd) en de hooglichten ook (rood gemarkeerd). Gelijktijdige onderbelichting en overbelichting in 1 opname, waarbij het dynamische bereik van de camera nog niet voldoende groot is, kom je bij de LUMIX GH3 alleen tegen onder extreme condities.
Omdat er al overbelichting van de wolken plaatsvind, kan je geen langere sluitertijd kiezen om het silhouet van de reiger te veranderen in een reiger waarin detaillering te zien is, zoals je dat met het blote oog wel ziet. Vroeger kon je de schaduwpartijen van een dergelijke opname niet ongestraft in Photoshop oplichten, omdat er dan veel ruis en kleurbanden tevoorschijn kwamen. Maar het bruikbare dynamische bereik van de Panasonic GH3 is zo groot, dat je ongestraft de schaduwpartijen kan oplichten in Photoshop of Lightroom (klik op de rechter afbeelding).De DMC-GH3 beschikt ook over HDR (High Dynamic Range) om het extreme contrast tussen licht en donker dat bijvoorbeeld ontstaat in tegenlichtsituaties aan te kunnen. HDR houdt in dat er een aantal opeenvolgende foto’s worden genomen met een verschillende belichting. Deze worden vervolgens over elkaar heen gelegd. De verwerking van HDR opnames gebeurt op de achtergrond, dus je kan gewoon verder met het maken van opnames. In onze Panasonic G5 test laten we een voorbeeld van de in-camera HDR van Panasonic zien. Het ziet er natuurlijk uit.
Sommige camera’s hebben weliswaar een groot dynamisch bereik, maar door een slechte signaal-ruis verhouding houdt je een veel kleiner bruikbaar dynamisch bereik over. Bij lage ISO instellingen is het bruikbare dynamische bereik zo groot, dat je HDR functie van de Panasonic GH3 niet echt nodig hebt. Het totale dynamisch bereik is met 11 stops bij 125 ISO heel hoog. In de foto van de boom tussen de flats is is er ondanks het hele hoge contrast geen sprake van overbelichte hooglichten of onderbelichte schaduwpartijen. In de opname hierboven is het grappige vogelhuisje op de boom door de felverlichte hemel vrijwel niet te zien. Je kan dankzij het grote bruikbare dynamische bereik van de Panasonic GH3 bij dit soort opnames met een gerust hart een drastische bewerking doorvoeren, zonder dat er kleurruis zichtbaar wordt.

Ruis Panasonic GH3

Op dit onderdeel zet de Panasonic GH3 goede resultaten neer, zowel voor RAW bestanden als jpg bestanden. Qua ruis komen de resultaten van de Panasonic GH3 ongeveer overeen met de Olympus OMD EM5 en de Nikon D3200. Onze meetresultaten voor de GH3 waren iets beter dan voor de OMD EM5. En die waren al goed.

Vanaf 400 ISO kan je af en toe in jpg bestanden in sommige delen van het beeld ruis herkennen, zoals rechtsonder in de bovenstaande opname van een verenkleed. Het stoort absoluut niet en doet zelfs een beetje denken aan de korrel uit het analoge tijdperk. Vanaf 800 ISO kan je in de jpg opnames de eerste jpg artefacten tegenkomen, zoals in de gele veen van de vogel hiernaast.

Door in het RAW bestand minder ruisonderdrukking toe te passen, zie je op het beeldscherm nog wel wat ruis in de gele veren, maar krijg je een bestand dat nog op A3 te printen is zonder dat je last hebt van ruis.

Kleurweergave Panasonic GH3

De kleurweergave van moderne camera’s is zo goed, dat er eigenlijk niets valt aan te merken op de kleurweergave bij daglicht. De Panasonic GH3 levert standaard jpg bestanden met natuurlijke kleuren die aan de eisen van de meest kritische gebruiker voldoet. Vanzelfsprekend is de kleurweergave naar smaak aan te passen met de verschillende beeldstijlen.
Bij kunstlicht liet de Panasonic GH3 een oranje kleurzweem zien, net als 90% van de andere camera’s die we tot nu toe hebben getest. Als je in RAW fotografeert, is de witbalans achteraf goed aan te passen. In jpg opnames lukte dat minder goed.

Conclusie Panasonic GH3 review

De grootte van een camera is sterk afhankelijk van smaak: De Panasonic GH3 is groot in vergelijking met micro-43 camera’s als de Panasonic G5 of de Olympus OMD EM5. En de GH3 is klein en licht in vergelijking met professionele spiegelreflexcamera’s als de Canon 1Dx of de Nikon D4. Voor iedere ambitieuze fotograaf gecharmeerd is van de goede en compacte micro-43 lenzen of de uitstekende video kwaliteit, maar die de micro-43 camera’s toch net iets te klein vond, is de Panasonic GH3 de ultieme kandidaat om toch naar micro-43 over te stappen.De Panasonic GH3 is de eerste professionele micro-43 camera, zowel voor video en voor fotografie, met een compleet pakket aan accessoires (batterygrip, externe flitser en microfoon). De camera is vormgegeven als een compacte spiegelreflexcamera en de bediening is vertrouwd voor iedereen die een spiegelreflexcamera gewend is. Zowel qua beeldkwaliteit als gebruiksgemak is de Panasonic GH3 aanzienlijk beter dan de Panasonic GH2. De elektronische zoeker van de GH3 is groter en helderder dan de zoeker van de GH2 en de body is robuuster en extra afgeschermd tegen stof en spatwater. De beeldkwaliteit is gewoon erg goed. Zowel de scherpte als de kleurweergave zullen aan de verwachtingen van veeleisende fotografen voldoen. En het dynamisch bereik bij de laagste ISO instellingen doet zelfs niet onder voor dat van sommige camera’s met volformaat sensoren. De ingebouwde Wifi en de gratis te downloaden Lumix Link app maken het mogelijk om GPS gegevens van je smartphone op te halen, draadloos bestanden over te sturen of om de Panasonic GH3 op afstand te besturen. Wat wil je nog meer?

Ingebouwde Wifi

De Panasonic GH3 heeft als een van de eerste systeemcamera’s een ingebouwde Wifi zender / ontvanger, waarmee je draadloos bestanden kan overzenden naar een mobiele telefoon of computer. Ook kan je dankzij deze Wifi aansluiting GPS locaties aan je opnamen toevoegen of de camera op afstand bedienen met een smart phone. De Lumix Link software die je installeert op je smart-phone, wijst zich vanzelf en wordt gratis beschikbaar gesteld door Panasonic. Ik verwacht dat binnen een paar jaar alle camera’s zijn voorzien van ingebouwde WiFi, maar nu loopt Panasonic hier voorop.

Bovenstaande panoramafoto is gemaakt met een Megaview telescoop fotomast, waarbij de Panasonic GH3 zich op zo’n 6 meter hoogte bevond. Dankzij de ingebouwde Wifi kon de camera vanaf de grond via een eenvoudig menu (zie rechts) bediend worden. Als je een Panasonic powerzoom objectief hebt, kan je op afstand ook inzoomen of uitzoomen. Met de geteste versie van de software voor een Android telefoon, konden sluitertijd en diafragma nog niet op afstand aangepast worden. Inmiddels heeft Panasonic een nieuwe versie uitgebracht van Lumix Link, waarmee dat wel mogelijk is.

Ingebouwde en GN 36 flitser

De Panasonic GH3 heeft een ingebouwde flitser met richtgetal 12. Aanvullend biedt Panasonic de nieuwe GN36 flitser aan, die ook draadloos  bediend kan worden. Dat maakt het mogelijk om meerdere malen te flitsen tijdens een opname (light painting). De LED-lamp is vooral geschikt voor video-opnames. De GN36 flitser heeft een korte laadtijd van ongeveer 2 seconden, wat zorgt voor meer gemak bij het maken van flitsopnames.

Video

De videomogelijkheden van de Panasonic GH2 zijn al veelvuldig geprezen. De Panasonic GH3 is ontwikkeld met het oog op de professionele videomaker en biedt meer bestandsformaten en een hogere bestandsformaat en bitsnelheid. De Panasonic GH3 biedt AVCHD video met 28 Mbps bitrate of MOV video met 72 Mbps bitrate en ook nog de H.264 codec. Ook biedt Panasonic nu een een externe plug-in-power microfoon (Panasonic DMW-MS2), met windjammer voor hoogwaardige geluidsopnames. Via het menu kan de richting van de stereo-/shotgunmicrofoon worden ingesteld. De microfoonhouder is uitgerust met een mechanisme dat vibraties absorbeert. En het geluid van de cameramotor en de bedieningsgeluiden worden onderdrukt, zodat alleen het gewenste geluid wordt vastgelegd. De volledig stille elektronische sluiter biedt een uniek voordeel als je een foto maakt tijdens het filmen: Bij spiegelreflexcamera’s wordt het op en neer klappen van de spiegel en het geluid van de sluiter door de microfoon opgenomen als je een foto maakt tijdens het opnemen van een video. Bij de Panasonic GH3 maak je bij gebruik van de elektronische sluiter een foto tijdens het opnemen van een video, zonder dat er ook maar iets te horen is.

Vergelijk de Panasonic GH3 met een andere camera:

Voordelen

• Goede beeldkwaliteit: niet alleen resolutie en kleurweergave, maar ook dynamisch bereik bij de laagste ISO waardes
• Robuuste bouw; afgedicht tegen stof en spatwater
• Heldere en snelle OLED display & zoeker
• Ingebouwde Wifi
• Muisstil bij gebruik elektronische sluiter
• Snel: 6bps continu en 20 bps in lagere resolutie
• Zeer hoge video kwaliteit

Nadelen

• Contrast AF is minder geschikt voor snelle actiefotografie dan fase-detectie AF
• Zoeker is vanuit sommige hoeken minder scherp aan de randen
• Dynamisch bereik en ruis bij hoge instellingen