Full Review: Canon EOS R3 – snelste EOS, nieuwe functies

Voor fotografen die de EOS R5 niet voldoende snel vinden, is de EOS R3 een camera om naar uit te kijken.

Introductie

Voor professionele sport-, pers- en wildlifefotografen – en voor hobbyfotografen die topprestaties wensen en daarvoor willen betalen – maakt Canon al jaren de EOS-1D X spiegelreflexcamera’s. Die onderscheiden zich door een stevige, weerbestendige body met geïntegreerde verticale grip, een hoge reekssnelheid en razendsnelle autofocus.

Bij de EOS R systeemcamera’s ontbrak tot nu toe een vergelijkbaar toestel. Daar komt nu verandering in met de EOS R3. In april 2021 kondigde Canon de ontwikkeling van deze nieuwe topcamera aan. Tijdens de Olympische Spelen in Tokio kon een handvol sportfotografen zoals Jeff Cable (jeffcable.com) de preproductie-versie uitgebreid op de proef stellen. Op 14 september stelde Canon het toestel officieel voor, en nu is het ook echt verkrijgbaar. De EOS R3 is officieel geen ‘1’ model, maar biedt wel de hoogste snelheid en beste mogelijkheden van alle Canon camera’s voor fotografen die maar 1 keer de kans krijgen om het perfecte beeld te schieten.

Ooggestuurde AF

De camera is direct herkenbaar als een spiegelloze Canon. Met zijn vast aangebouwde verticale grip heeft de EOS R3 ook veel weg van een Canon EOS 1D-camera. Opvallend genoeg heet de nieuwe camera niet de Canon EOS R1, maar R3. Dat kan betekenen dat Canon boven de EOS R3 nog ruimte ziet voor een model dat nog hogere specificaties heeft, met name waar het gaat om connectiviteit. Het kan ook zijn omdat de EOS R3 een bijzondere functie heeft die Canon voor het laatst op de analoge EOS 3 heeft gehad: ooggestuurde autofocus.

Eye-AF, waarbij de camera scherp stelt op het oog van het model, is inmiddels behoorlijk standaard. Ooggestuurde autofocus is iets heel anders en de EOS R3 wordt de eerste camera sinds lange tijd die erover beschikt. Ooggestuurde autofocus (Eye Control AF) is niet verwarren met oogdetectie (Eye AF), waarbij de camera de ogen van personen of dieren in de scène herkent en daarop blijft scherpstellen. Het gaat om een manier om het focuspunt te selecteren: in plaats van dat met de AF-joystick te doen, kijk je gewoon in de elektronische zoeker naar het onderwerp of de plek waarop je wil scherpstellen. Een oranje cirkeltje in de zoeker geeft aan waar je oog naar kijkt. Zodra je de autofocus activeert via de AF-ON knop of de ontspanknop, stelt de camera scherp op het gewenste punt. Je kan hiermee dus een autofocuspunt selecteren zonder de joystick aan te raken. Dit kan zorgen voor een snellere reactietijd, wat ideaal is voor sportfotografen.

Canon heeft ervoor gezorgd dat Eye Control AF niet in de weg loopt van AF-tracking. Als de camera ingesteld staat op AF Servo, blijft hij het gekozen onderwerp volgen zolang je de autofocus geactiveerd houdt. Pas als je de AF-ON of ontspanknop loslaat, verschijnt het oranje Eye Control AF punt weer in de zoeker. In sportfotografie laat dat toe om snel te wisselen tussen onderwerpen. Een voorbeeldje uit de rugbywereld: terwijl de AF Servo de baldrager volgde, zag ik in de zoeker een speler naderen en vermoedde dat die de bal toegespeeld zou krijgen. Ik keek in de zoeker alvast naar deze speler, en verlegde dan via Eye Control AF de scherpstelling naar deze speler – veel sneller dan ik zou gekund hebben door de actieve AF-zone naar deze speler te verplaatsen.

Eye Control AF werkt met acht led-lichtjes die infrarood licht naar je oogbol stralen. Een sensor in de elektronische zoeker registreert hoe dat licht gereflecteerd wordt, en berekent daaruit naar welk punt je kijkt. Het systeem werkt ook als je een bril of contactlenzen draagt, al kan het verstoord worden door een (polariserende) zonnebril. Omdat elk oog anders is, dien je het systeem wel te kalibreren. Canon raadt aan om die kalibratie een paar keer te herhalen, in verschillende lichtomstandigheden en met de camera in horizontale en verticale positie. Er zijn verschillende instellingen mogelijk zodat de camera door meerdere fotografen gebruikt kan worden. De instellingen kunnen ook worden opgeslagen op een SD-kaart en overgezet worden op een andere R3.

Wil je Eye Control AF niet gebruiken of werkt het niet voor jou, dan kun je de autofocus van de R3 ook perfect zonder dit snufje gebruiken. Standaard is Eye Control AF zelfs niet geactiveerd als je de camera voor het eerst gebruikt.

Snelle BSI-sensor

Een andere vernieuwing op de EOS 3 is de sensor. Het hart van de EOS 3 is een nieuwe door Canon ontworpen sensor. Het is Canons eerste full frame BSI-stacked sensor. Bij dit ontwerp is de sensor opgebouwd uit meerdere lagen en is het geheugen in de sensor geïntegreerd. Daardoor kan de processor sneller worden uitgelezen dan een klassieke cmos-sensor. Door die hoge uitleessnelheid wordt een hoge reekssnelheid mogelijk, en vermindert het effect van ‘rolling shutter’ bij gebruik van de elektronische sluiter (zie Focus 11 2021).

In combinatie met de Digic X processor biedt de EOS R2 opnamesnelheden tot 30 beelden per seconde met AF-tracking en automatische belichting, zowel in raw als in jpeg-formaat. Deze snelheid haalt de R3 alleen bij gebruik van de elektronische sluiter. De snelste sluitertijd bedraagt dan 1/64.000e van een seconde. Bij gebruik van de mechanische sluiter haalt de EOS R3 een reekssnelheid van 12 bps, met een snelste sluitertijd van 1/8.000. Doordat de sensor zo snel uitgelezen wordt, is ook flitsen met de elektronische sluiter mogelijk, tot een sluitertijd van 1/180e seconde. De hoogste reekssnelheid van 30 bps houdt de R3 voor 540 (Large jpeg), 150 (raw) of 420 (gecomprimeerde raw) opeenvolgende opnames vol.

De effectieve resolutie van de sensor is 24,1 megapixel, wat foto’s oplevert met 6.000 x 4.000 pixels. Dat is een hogere resolutie dan de EOS-1D X Mark III (20 megapixel), maar lager dan de Sony A1 en de nieuwe Nikon Z 9. Voorlopig moeten Canon-gebruikers dus nog kiezen tussen hoge snelheid (R3) of hoge resolutie (R5).

Connected

Voor professionele sportfotografen is een camera die snelle actie feilloos kan vastleggen niet genoeg. De beelden moeten ook snel geleverd kunnen worden. Daarom zal de EOS R3 volledig compatibel zijn met Canon’s Mobile File Transfer smartphone-app. Dit biedt nieuwe manieren om onderweg beeldmateriaal over te dragen en de workflow te versnellen via mobiele netwerkdiensten en zonder dat bekabelde LAN-apparatuur nodig is. In juni introduceert Canon versie 1.2 van haar Mobile File Transfer voor iOS via de Apple App Store. Deze versie is compatibel met Canon’s EOS-1D X Mark III, EOS R5 en EOS R6. Ondersteuning van Android zal in de toekomst worden toegevoegd. De ingebouwde wifi van de EOS R3 is echter nog niet zo snel als de externe wifi-unit die beschikbaar is voor de EOS 1D X Mark II. 

Stabiel

Een ander punt waarop de EOS R3 vernieuwd is ten opzichte van eerdere modellen is de beeldstabilisatie. Canon claimt een beste resultaat voor de EOS R3 van 8 stops in combinatie met stabilisatie op geselecteerde objectieven zoals de RF 24-105mm F4 L IS USM, gemeten in horizontale en verticale bewegingsrichting bij een brandpuntsafstand van 105mm. Dat is een stop meer dan het systeem op de EOS R5. Zelfs als je rekening houdt met een waarde die in de praktijk, afhankelijk van de omstandigheden, gauw 1 of 2 stops minder is, dan nog levert dit systeem je veel winst op. Een andere nieuwe functie die Canon heeft aangekondigd is de mogelijkheid om te flitsen met gebruik van de elektronische sluiter. Of dit alleen kan met Canon flitsers direct op de flitsschoen of ook met flitsers die los van de camera worden gebruikt is nog niet bekend.

Bouw en bediening

De EOS R3 heeft een geïntegreerde verticale grip. Hierdoor is de camera zowel in portret- als in landschapstand op dezelfde wijze te bedienen. De stof- en vochtbestendigheid ligt volgens Canon op hetzelfde niveau als bij de EOS 1D serie, wat betekent dat er met de camera onder vrijwel alle omstandigheden gewerkt kan worden. Voor de bediening beschikt de EOS R3 naast de gebruikelijke instelwielen en programmeerbare functioetoetsen ook over de aanraakgevoelige AF-ON toets die Canon op de EOS 1D X Mark III introduceerde. Als je wil kun je deze gebruiken om het focuspunt te verleggen.

De EOS R3 heeft twee kaartsleuven: eentje voor het snelle CFExpress, eentje voor de vertrouwde SD UHS-II geheugenkaarten. De configuratie is dus dezelfde als op de EOS R5. Het is vreemd dat Canon niet voor dubbele CFExpress-sleuven koos, zoals bij de EOS-1D X Mark III, omdat dit nieuwe geheugentype zoveel sneller is. Je kan de hoge reekssnelheid daardoor langer aanhouden voor het buffergeheugen van de camera vol zit. De hoogste videoresoluties en -framerates zijn zelfs niet beschikbaar als je SD-kaartjes gebruikt. CFExpress is per gigabyte wel duurder dan SD, maar het lijkt ons dat wie in een camera als de R3 investeert er ook wel twee CFExpress-kaarten kan bijkopen.

De accu is een LP-E19. Dit is dezelfde die in de EOS 1D X Mark III zit.  De capaciteit hangt af van het gebruik. Volgens de CIPA-meetmethode haalt de accu 860 opnames bij gebruik van het lcd-scherm en 620 opnames bij gebruik van de zoeker, maar dat is een behoorlijke onderschatting.

Bij deze testen wordt wel uitgegaan van een royaal gebruik van de zoeker en het scherm per opname. Wie veel opnames per seconde maakt, en dus per opname gemiddeld veel korter door de zoeker kijkt, zal hier gemakkelijk een veelvoud van halen. Na 2.500 opnames was de accu in onze test nog meer dan helft vol, omdat je bij snel fotograferen natuurlijk niet elke opname uitgebreid bekijkt, zoals in de CIPA-norm

Zoeker en scherm

De zoeker is nieuw ontwikkeld en heeft een resolutie van 5.69 megapixels. Het beeld kan 120x per seconde ververst worden. Volgens Canon blijft de verversingssnelheid hoog, ook bij bijvoorbeeld weinig licht. De zoeker heeft geen blackout meer tijdens het fotograferen. De resolutie is dus minder hoog dan die van de Sony A1, maar de zoeker van de EOS R3 beschikt wel over een HDR-functie waardoor de zoeker situaties met hoog contrast beter aan kan en de zoeker meer op een optische zoeker moet lijken. Het 4,2 megapixel scherm is uitklapbaar en niet meer vast, zoals bij de 1D camera’s. Dit geeft fotografen en filmers meer vrijheid bij het maken van opnames vanaf hoge of lage standpunten. Ook nieuw is de accessoire-schoen die ook datacommunicatie en voeding mogelijk maakt voor nog nieuw te ontwikkelen accessoires.

Video

Bekijk hier de introductievideo van de EOS R3

https://www.youtube.com/watch?v=gfNd3KTBKmc

De Canon EOS R3 kan filmen in 6K tot 60 bps en 4K tot 120 bps in DCI-formaat. Geen 8K, want daarvoor is een hogere resolutie nodig dan de 24 megapixelsensor kan bieden. Om in 6K te filmen is een CFExpress-kaart vereist, evenals voor de hoogste framerate van 120/100 fps in 4K resolutie. De 4K beelden zijn oversampeled, wat een betere beeldkwaliteit oplevert dan opnames waarbij lineskipping wordt gebruikt. De EOS R3 kan in 6K filmen in raw en beschikt ook over 10-bit Canon Log 3. Raw-video kan intern worden opgeslagen. Er is dus geen externe recorder nodig. Een andere opvallende mogelijkheid, is het maken van lange video-opnames. De EOS R3 is niet beperkt tot een half uur. Hierdoor is de EOS R3 misschien wel de meest aantrekkelijke hybride camera van Canon. De grotere body van de R3 voert warmte efficiënter af dan de compacte R5. Daardoor kan de R3 langer blijven filmen dan zijn kleine broer. Canon claimt dat het mogelijk is om 6 uur normale video en tot 1,5 uur 4K/100fps op te nemen. Zowel 6K als 4K materiaal ziet er scherp uit. De autofocus is net als bij als bij het fotograferen: erg goed dus.

Beeldkwaliteit

De EOS R3 heeft een nieuwe, 24 megapixel sensor. Het is een Stacked BSI sensor, waarbij de pixels aan de ene kant zitten en alle overige elektronica aan de andere kant. Hierdoor kunnen de pixels groter zijn en is er ook meer ruimte voor de elektronica die voor de verwerking van het beeld moet zorgen. Dat zorgt zowel voor een betere beeldkwaliteit als een hogere snelheid. Om een volwaardig spiegelloos alternatief voor de EOS-1D X Mark III te zijn, dient de R3 een vergelijkbare beeldkwaliteit te leveren. De nieuwe sensor slaagt daar goed in. Tot aan ISO 1.600 is er geen ruis merkbaar. De hogere gevoeligheden tot ISO 12.800 vertonen lichte ruis, maar de scherpte blijft erg goed. Vanaf ISO 12.800 daalt door de ruisonderdrukking ook de scherpte, maar is de foto nog wel bruikbaar. In de nog hogere gevoeligheden doet de EOS-1D X Mark III het iets beter, al is het verschil klein. De R3 brengt meer pixels naar de tafel (24 mp tegen 20 mp voor de EOS-1D X Mark III). Voor veel sport- en nieuwsfotografen zal die 24 megapixel voldoende zijn. De bestandsgrootte is hierdoor beperkt wat bijdraagt aan een snelle verwerking. Met 24 megapixel blijft de EOS 3 wel achter bij de 50 megapixel Sony A1, die ongeveer hetzelfde kost en die ook 30 beelden per seconde haalt. Als je echt veel pixels nodig hebt binnen het Canon systeem, dan is de R5 de logische keuze. Lichtmeting en witbalans zijn erg betrouwbaar.

Autofocus

De EOS R3 heeft uiteraard Canon’s Dual Pixel AF, maar die is wel weer verfijnd ten opzichte van eerdere camera’s. Zo biedt de EOS R3 een verbeterde detectie van de ogen en het hoofd van het onderwerp. Voor sportfotografie kun je zoals bij Canon kiezen uit vijf scenario’s die bepalen hoe lang de AF-tracking het oorspronkelijke onderwerp blijft volgen als er een obstakel of ander onderwerp onder het AF-punt verschijnt. Ook nieuw is uiteraard de Eye-Control Function, de ooggestuurde autofocus. Die werkt met drie zones waarbinnen het oog een autofocuspunt kan selecteren. De EOS R3 kan gecalibreerd worden op het oog van de fotograaf, omdat ogen bij iedereen verschillend zijn. Er zijn verschillende instellingen mogelijk zodat de camera door meerdere fotografen gebruikt kunnen worden. De instellingen kunnen worden opgeslagen op een SD-kaart en overgezet worden op een andere R3.

De autofocus kan scherpstellen bij -7EV op ISO 100. Voor scherpstellen tot -7EV is wel een objectief met een lichtsterkte van F1.2 nodig. De Canon RF 85mm F1.2L DS telt niet mee, omdat die door zijn apodisatiefilter een lagere effectieve lichtsterkte heeft. De AF-tracking is uitgebreid en bevat niet alleen algoritmes voor mensen en dieren, maar op de EOS R3 ook voor motoren en auto’s. Daarmee is de camera dus heel geschikt voor autosport. Als extra kan de camera ook de helm van de bestuurder volgen, in plaats van het hele voertuig. We hebben de camera in de praktijk kunnen testen het autofocussysteem bleek erg betrouwbaar, ook bij lastige sporten als waterpolo.

Bijzondere functies

De EOS R3 heeft nog een andere vernieuwing, ten opzichte van andere EOS camera’s en dat is de slimme flitsschoen. Deze heeft extra contacten gekregen waardoor er meer mogelijk is met de flitsschoen dan alleen het aansturen van de flitser. Zo komt er een DM-E1D microfoon die direct op de camera kan worden geplaatst en die geen aparte audiokabel meer nodig heeft.

Conclusie test Canon EOS R3