Full Review: Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM – Lekker licht, lang en betaalbaar

Heb je een kleine portemonnee of een kleine fototas, maar hou je van natuurfotografie, dan is de Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM een ideale lange telezoom.

Introductie

De Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM is een lange telezoom voor het spiegelloze R-systeem van Canon.  Wat direct opvalt aan dit objectief is de geringe lichtsterkte van F5.6-8. Dat is een halve tot een hele stop lager dan gebruikelijk is bij objectieven in dit bereik. De grootste opening is slechts F5.6 bij 100mm, en hij zakt bij 250mm al naar F8. Die iets lagere lichtsterkte zorgt voor een aantal aantrekkelijke voordelen. Hij is 2,8 cm korter en 1,5 cm minder dik dan de Canon EF 100-400mm F4-5.6L IS II USM (€ 2399,-) en hij weegt een volle kilo minder. Ook de Canon RF 100-500mm F4.5-7.1 L IS USM (€ 3149,-) weegt ruim 900 gram meer en is 5 cm langer. Het is eigenlijk hetzelfde principe dat Canon toepaste bij de RF 600mm F11 IS STM en RF 800mm F11 IS STM. Natuurlijk is het vergelijk niet helemaal eerlijk, omdat de EF 100-400mm een L-objectief is en de nieuwe RF 100-400mm niet, maar het verschil in afmetingen en gewicht is wel heel groot.

https://web.archive.org/web/20230331215731/https://www.youtube.com/watch?v=6bNX9FnRO3g

Extenders

Dit is mogelijk Canon’s antwoord op de vraag naar APS-C camera’s in het R-systeem. Als je full frame objectieven zo compact en licht en betaalbaar kan maken, wat is dan nog de reden om naar een kleinere sensor te gaan? Dat de RF 100-400mm F5.6-8 IS USM iets minder lichtsterk is, is op full frame niet zo’n probleem, omdat de grotere sensor betere prestaties levert bij hogere gevoeligheden. Je kan dus prima de ISO-waarde een stopje verhogen ten opzichte van APS-C. De RF 100-400mm F5.6-8 IS USM vormt ook een mooie combinatie met de Canon RF 600mm F11 IS STM en de Canon RF 800mm F11 IS STM. Wie geen extra objectief wil kopen, maar wel wat extra bereik wil hebben, kan de RF 100-400mm F5.6-8 IS USM ook combineren met de 1.4x en 2x Extenders van Canon. Die kosten wat lichtsterkte en zijn niet veel goedkoper dan het objectief zelf, maar bieden wel een compacte oplossing om het brandpuntsbereik te verlengen. Helemaal ingezoomd wordt het diafragma dan respectievelijk F11 en F16. Bij het EOS R-systeem zijn dergelijke kleine diafragma’s niet problematisch voor de autofocus, omdat die ook bij minder licht goed functioneert. Bij een spiegelreflexcamera heeft de autofocusmodule veel licht nodig.

Bouw

De Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM is licht en compact. Uiteraard is voor een objectief met deze specificaties de nodige kunststof gebruikt. Jammer is dat Canon geen kans gezien heeft om dit objectief desondanks van wat extra pakkingen te voorzien om het weerbestendig te maken. Gezien de prijs mag je dat echter ook niet echt verwachten. Het objectief heeft wel een programmeerbare control ring aan de voorzijde. Iets meer naar het midden zit de scherpstelring en daarachter, dichter bij de body, zit de brede zoomring. In een kwartslag ga je door het hele zoombereik. Deze kan in de kortste instelafstand worden vergrendeld zodat hij tijdens het lopen met het objectief niet uitzakt. De Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM heeft een telescopisch ontwerp, met een uitschuivende lenstubus. Tijdens het zoomen wordt dit objectief namelijk zo’n 7,5 cm. langer. De Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM heeft twee schakelaars. Een voor het wisselen tussen AF en handmatig scherpstellen en een voor het aan- en uitzetten van de beeldstabilisatie. De beeldstabilisatie levert volgens de CIPA-norm een winst van 5,5 stops, zodat je ook uit de hand met langere sluitertijd kunt werken. Als de camera over In-Body Image Stabilisation (IBIS) beschikt, wordt de winst 6 stops.

Coating

Het optisch ontwerp bestaat ui 12 elementen in 9 groepen. Het objectief heeft 1 UD (Ultra Low Dispersion) element met een bijzondere brekingsindex en 1 Pmo asferisch element. Het aantal diafragmalamellen is 9 en de filtermaat is een prettig kleine 67mm. Anders dan de duurdere RF 100-500mm F4.5-7.1 L IS is de RF 100-400mm F5.6-8 IS USM geen L-objectief. De bouwkwaliteit staat dus een trapje lager; zo is het objectief niet weersbestendig afgewerkt en heeft het geen vuilafstotende fluor-coating op het frontelement. Wel zijn de lenselementen voorzien van Canons Super Spectra-coating om reflecties tegen te gaan. Een zonnekap (EW-74B) moet je apart aanschaffen.

Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM: Scherpstelling

Voor de scherpstelling maakt de Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM van een nano USM motor. De Canon objectieven die we getest hebben met dit type motoren zijn over het algemeen snel, stil en nauwkeurig. We hebben het objectief getest op de EOS R5, en met deze combinatie is de autofocus zeker voldoende voor sport en actie. Met de AF-modus op gezichtsherkenning + AF-tracking met ingeschakelde oogdetectie, kregen we een hoge trefzekerheid bij een voetbalwedstrijd. Dezelfde focusmethode gaf ook goede resultaten bij dierenfotografie. afdekken.De snelheid kan weleens iets teruglopen bij objectieven met een lage lichtsterkte. De RF 100-400mm F5.6-8 IS USM is op 400mm F8 en we verwachten dat je dit wel zal merken als je probeert scherp te stellen met een AF-punt buiten het centrum, zeker als de lichtniveaus wat dalen. Je hoeft bij de Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM gelukkig niet met enkel de autofocuspunten in het centrum te werken, zoals bijvoorbeeld wel het geval is met de nog iets minder lichtsterke 600mm en 800mm F11 objectieven. Wel stelt de Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM wat beperkingen aan het gebruik van de AF-punten die het verst naar buiten liggen. Op de EOS R en RP kan je horizontaal ongeveer 80% van de punten gebruiken, op de R5 en R6 ongeveer 90%. Die getallen worden nog eens lager bij het gebruik van de 1.4 en 2x Extenders. Het is natuurlijk wel een voordeel van het R-systeem tegenover een spiegelreflex met 100-400mm objectief dat de AF-punten niet in het centrum geconcentreerd zijn, maar een groot deel van de sensor bestrijken.

macro

De kortste instelafstand is 88 cm. Dat is dan wel op 200mm. De kortste instelafstand varieert naarmate je inzoomt: 1,2 m bij 100mm, 0,88 m bij 200mm, 0,95 m bij 300mm en 1,05 m bij 400mm. Helemaal ingezoomd is de vergrotingsmaatstaf 0,41x  en dat begint al aardig richting macro te komen. De RF 100-400mm F5.6-8 IS USM kan je dus prima gebruiken voor het fotograferen van bloemen en (niet al te kleine) insecten in hun omgeving. Het voordeel van het gebruiken van een lange telezoom als deze, is dat je werkafstand vrij groot is en diertjes dus niet zo snel schrikken.

Beeldkwaliteit

Canon claimt dat de beeldkwaliteit tenminste op het niveau ligt van de Canon EF 70-300mm F4-5.6 IS II USM. We hebben het dan niet over de L-versie. Dat legt de lat iets lager. De EF 70-300mm F4-5.6 IS II USM is echter een behoorlijk populair objectief en niet zonder reden. De RF 100-400mm F5.6-8 IS USM is twee centimeter langer, maar 75 gram lichter dan de EF 70-300mm. Als de beeldkwaliteit inderdaad tenminste gelijkwaardig is, dan is de Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM een heel aantrekkelijk objectief, dankzij de 100mm extra bereik.

Optisch scoort het objectief goed. De scherpte is over het hele zoombereik heel goed in het midden en goed in de hoeken. Er is forse vignettering, maar zoals tegenwoordig gebruikelijk wordt die automatisch gecorrigeerd door de lenscorrecties in de camera. Als je deze ingeschakeld laat, merk je dus niet dat de randen donkerder zijn. Er is heel lichte kussenvormige vertekening, maar die is zo miniem dat het alleen opvalt als je heel regelmatige motieven zoals metselwerk of tegels. In onderwerpen met een zeer hoog contrast is lichte chromatische aberratie te zien. Een gevolg van de lage lichtsterkte is de achtergrondonscherpte: die is wat drukker en leidt daardoor soms af van het hoofdonderwerp – al hangt veel af van de afstand tussen onderwerp en achtergrond.

Conclusie test Canon RF 100-400mm F5.6-8 IS USM