Full review: Canon RF 600mm F11 IS STM

De Canon RF 600mm F11 IS STM is de kleinste en lichtste 600mm op de markt.

De Canon RF 600mm F11 IS STM is een supertelelens volgens een heel nieuw concept. De laatste jaren leek bij de ontwikkeling van full frame objectieven de nadruk steeds meer te liggen op een hoge lichtsterkte. Daar betaal je wel een prijs voor en die is meestal hoog. Ook het gewicht en de afmetingen van moderne objectieven zijn hierdoor meestal fors. De Canon RF 600mm F11 IS STM gaat recht tegen deze trend in. Het objectief is met f/11 niet heel erg lichtsterk. Je kan zelfs zeggen dat het een erg langzaam objectief is. Bij veel spiegelreflexcamera’s werkt de autofocus niet eens op f/11. Nu is de RF 600mm F11 IS STM ook niet gemaakt voor spiegelreflexcamera’s, maar voor het nieuwe, spiegelloze RF systeem.  En de autofocus van de R-camera’s heeft geen probleem met f/11.

Het voordeel van die lage lichtsterkte is dat je een minder glas nodig hebt. En dat zorgt voor een flink lager gewicht dan normaal is voor een 600mm. Extra gewicht is bespaard door gebruik te maken van een diffractief element, zoals we die kennen uit de DO objectieven van Canon. Canon heeft dit objectief ook nog inschuifbaar gemaakt. Hierdoor kan je het lekker klein maken als je het op wilt bergen. En ook dat is prettig als je zo’n objectief mee wilt nemen in je tas of rugzak. De voorzijde van de objectieven heeft de structuur van leer. De objecitieven zien er hierdoor enigszins ouderwets en dat is niet toevallig. De objectieven zijn geïnspireerd op oudere teleobjectieven die bestonden uit een los gedeelte met de optiek een aparte balg voor de scherpstelling.

Hoe uniek de Canon RF 600mm F11 IS STM is, blijkt als we zoeken naar een objectief om de Canon mee te vergelijken. Wellicht komt de Nikon AF-S Nikkor 500mm F5.6 E PF ED VR het dichtst in de buurt. Dit is een 500mm die net als de Canon over een fresnellens beschikt. Hierdoor is de Nikon beduidend kleiner en lichter dan andere, vergelijkbare tele’s. De Nikon is twee stops lichtsterker is dan de Canon. Hierdoor kan je je onderwerp beter losmaken van de achtergrond en tegelijkertijd je gevoeligheid met twee stops verlagen. De Nikon is echter met 1460 gram meer dan een halve kilo zwaarder dan de Canon en kost vijf keer zoveel. De Canon heeft een 100mm langer brandpunt en is – ingeschoven – ook nog eens de helft van de lengte van de Nikon en dus veel makkelijker mee te nemen.

Bouw

De Canon RF 600mm F11 IS STM is een heel compacte 600mm om mee te nemen. Het is 93mm in doorsnede en de lengte is 199,5mm in ingeschoven toestand. Net geen 20 centimeter dus. Voor gebruik moet het objectief worden uitgeschoven en dan wordt het 269,5 mm lang. Dat is ook nog heel bescheiden. Het gewicht is een heel aangename 930 gram. Voor een supertele is dat categorie vlieggewicht. Het lensontwerp bestaat uit 10 elementen in 7 groepen. Een van die elementen is zoals gezegd een difractief element. Dit is een soort fresnellens. Het voordeel daarvan is dat zo’n element het licht op bijna dezelfde manier kan breken als een glaselement, maar veel dunner kan zijn. Vooral in teleobjectieven, waar vaak grote glaselementen in zitten, levert dat qua gewicht veel voordeel op.

De RF 600mm F11 IS STM heeft net als de overige RF objectieven een programmeerbare Control Ring. Alleen kan je er bij dit objectief dus niet het diafragma mee bedienen. Het objectief heeft maar een diafragma en dat is f/11. De lensopening is hierdoor wel altijd perfect rond, wat ook moet zorgen voor een fraai bokeh, ondanks de lage lichtsterkte. De RF 600mm F11 IS STM heeft uiteraard ook beeldstabilisatie. Bij een objectief met zo’n lang brandpunt is stabilisatie in de body zoals op de nieuwe R5 en R6 natuurlijk niet toereikend en de R en de RP hebben sowieso geen stabilisatie in de body. Volgens Canon moet de beeldstabilisatie in de 600mm goed zijn voor een winst van 5 stops.

Het objectief heeft geen statiefgondel, maar wel een schroefdraad waar een snelkoppelplaat op kan worden bevestigd. Het ontbreken van een echte, roterende statiefgondel zorgt voor een lager gewicht en compactere afmetingen, maar is wel lastiger als je staande opnames wilt maken vanaf een statief. Een kleine L-beugel zou hiervoor wel een oplossing kunnen bieden. Wat de Canon RF 600mm F11 IS STM wel heeft, zijn schakelaars voor het verkleinen van het scherpstelbereik en het wisselen tussen autofocus en handmatige scherpstelling. Een ander ding dat ontbreekt op de Canon RF 600mm F11 IS STM, zijn pakkingen om het objectief weerbestendig te maken. Fotografen die onder alle omstandigheden willen fotograferen, zullen hierdoor extra maatregelen moeten nemen om het objectief droog te houden.

Autofocus

 De RF 600mm F11 IS STM werkt uiteraard perfect samen met de Dual Pixel CMOS autofocus van de R-camera’s. Het objectief heeft een STM motor voor de scherpstelling. Die zijn stil, snel en nauwkeurig. In de praktijk hadden we met de Canon geen enkele moeite om snel op onderwerpen scherp te stellen en was ook het volgen van bewegende onderwerpen geen probleem. De kortste instelafstand van het objectief is 4,5 meter. Hiermee kan een vergroting van 0,14x gehaald worden. Dit is dus meer een objectief voor onderwerpen op afstand dan voor kleine objecten dichtbij. Bij gebruik van teleconverters blijft de kortste instelafstand gelijk, maar wordt de beeldhoek verkleind. Hierdoor wordt de vergrotingsmaatstaf groter. Dat kan een oplossing zijn voor het fotograferen van kleine onderwerpen. De lichtsterkte neemt bij het gebruik van teleconverters natuurlijk wel af. Zie hieronder. Heb je een heel klein onderwerp in een drukke omgeving, dan is het handig dat je gemakkelijk over kan schakelen op handmatige scherpstelling. De brede scherpstelring werkt goed en zelfs op F11 is met een 600mm het verschil tussen scherp en onscherp goed te zien.

Teleconverters

 Voor de Canon RF 600mm F11 IS STM komen ook twee teleconverters beschikbaar. Het zijn de Extender RF 1.4x en de Extender RF 2x. Deze twee nieuwe teleconverters zijn ook bruikbaar met de RF 800mm F11 IS STM en de RF 100-500mm F4.5-7.1L IS USM. Met de Extender RF 1.4x krijg je in combinatie met de 600mm  een 840mm F16 en met de Extender RF 2x een 1200mm F22. Omdat de kortste instelafstand gelijk blijft en de beeldhoek kleiner wordt, neemt de vergrotingsmaatstaf toe. Met de Extender RF 2x wordt de maximale vergroting 0,28x.

Beeldstabilisatie

De Canon RF 600mm F11 IS STM beschikt over beeldstabilisatie in het objectief. Die is in de praktijk goed voor zo’n vier stops. Dat zorgt ervoor dat gemakkelijk met dit objectief uit de hand kunt werken, zeker als je de ISO-waardes wat verhoogt. Waar je met het werken met supertele’s eerder op zal moeten letten is bewegingsonscherpte van het onderwerp. Ook deze wordt namelijk vergroot door het objectief. Hoewel we met dit objectief uit de hand scherpe opnames tot ongeveer 1/30^e seconde hebben kunnen maken, zal je in de prakijk toch eerder boven 1/250^e seconde proberen te blijven of zelfs nog ruim daarboven voor bijvoorbeeld het fotograferen van vliegende vogels.

Beeldkwaliteit

De Canon RF 600mm F11 IS STM is goed scherp, zeker in het centrum. Naar de hoeken toe is een klein verloop te zien, maar het is niet veel. Omdat het objectief maar een diafragma heeft, is hier verder niets aan te doen. Gelukkig is de beeldkwaliteit ook op de veeleisende sensor van de Canon EOS R5 meer dan voldoende. De scherpte is niet zo bijtend als van de Canon L-objectieven, maar daar mag je de RF 600mm F11 IS STM niet mee vergelijken. Die zijn namelijk zoveel groter, zwaarder en duurder dat ze echt in een andere klasse zitten. Wie een van die L-objectieven overweegt, zal deze test wellicht niet eens lezen.

De 600mm heeft ook weinig last van lichtafval. Er is een heel klein beetje te zien, maar in de praktijk is het niet van belang. In de hoeken kan je soms nog wel iets van chromatische aberratie zien, vooral als je donkere vogels tegen een heldere lucht fotografeert. Zodra je onderwerp zich in het midden van je beeld bevindt, heb je daar geen last meer van. LoCa’s (longitudinale chromatische aberraties) waarbij de voorgrond een andere kleurzweem krijgt dan de achtergrond, spelen bij dit objectief geen rol. Dat heeft natuurlijk ook te maken met het diafragma van F11. Over het algemeen zien we LoCa’s vooral optreden bij lichtsterke objectieven.

Waar je met de Canon RF 600mm F11 IS STM soms wel last van kan hebben, is een verlaging van het contrast als je in tegenlicht fotografeert. Dat is een bekend fenomeen bij objectieven met een fresnelelement. Zeker in de zoeker zien de opnames er dan wat zacht en uitgebleekt uit. Gelukkig knappen de opnames enorm op van het verhogen van het contrast in de nabewerking en hou je alsnog een prima foto over. Het verlies aan contrast tijdens de opname gaat namelijk niet gepaard met schittering of nevenbeelden die de opname onbruikbaar zouden kunnen maken.

Kijken we naar de beeldkwaliteit als geheel, dan kunnen we niet anders dan constateren dat de Canon prima presteert, zeker afgezet tegen de lage prijs. Dit objectief (en zijn grote broer, de Canon RF 800mm F11 IS STM) brengen supertelefoto’s ook binnen het bereik van fotografen met een klein budget.

600 of 800?

Overweeg je de aanschaf van de Canon RF 600mm F11 IS STM, dan denk je misschien ook na over de Canon RF 800mm F11 IS STM. De beeldkwaliteit ontloopt elkaar niet veel. De keus hangt dus vooral af van de afmetingen en het soort onderwerpen dat je wilt fotograferen. De 600mm is zo compact, dat je hem gemakkelijk in een kleinere fotorugzak of fototas mee kan nemen. De 800mm neemt echt wel wat meer ruimte in. Daar staat tegenover dat het bereik van de 800mm toch echt nog wel weer groter is dan van de 600mm. De 600mm is meer een allround supertele voor wat grotere dieren die je ook nog prima voor landschapsopnames kan gebruiken. Vogelfotografen die geregeld onderwerpen van minder dan 10 centimeter groot voor de lens krijgen, zullen echt meer hebben aan de 800mm.

Conclusie test Canon RF 600mm F11 IS STM