De Canon RF 800mm F11 IS STM is de kleinste en lichtste 800mm ter wereld.

De Canon RF 800mm F11 IS STM is een heel nieuw type supertelelens. Dit is een teleobjectief met een beperkte lichtsterkte, maar ook een heel laag gewicht en compacte afmetingen. Daarmee gaat dit objectief in tegen de stroom van de laatste jaren in. Bij veel nieuwe full frame objectieven leek de nadruk steeds meer te liggen op een hoge lichtsterkte. Dat zorgt dan ook meteen voor hogere prijzen, een hoger gewicht en grotere afmetingen. De Canon RF 800mm F11 IS STM gaat recht tegen deze trend in. Het objectief is met f/11 niet heel erg lichtsterk. Bij veel spiegelreflexcamera’s werkt de autofocus niet eens op f/11. Nu is de RF 800mm F11 IS STM ook niet gemaakt voor spiegelreflexcamera’s, maar voor het nieuwe, spiegelloze RF systeem.  En de autofocus van de R-camera’s heeft geen probleem met f/11.

Het voordeel van die lage lichtsterkte is dat je een minder glas nodig hebt. Het objectief is ook nog eens extra licht door het gebruik van een diffractief element. Canon heeft hiermee al de nodige ervaring in bijvoorbeeld de Canon EF 400mm F4 DO IS II USM. Beide oplossingen zorgen voor een flink lager gewicht dan normaal is voor een 800mm. Canon heeft dit objectief ook nog inschuifbaar gemaakt. Hierdoor kan je het lekker klein maken als je het op wilt bergen. En ook dat is prettig als je zo’n objectief mee wilt nemen in je tas of rugzak.

https://web.archive.org/web/20230605121812/https://www.youtube.com/watch?v=H6qDebosITk

Een objectief als de Canon RF 800mm F11 IS STM is natuurlijk uitstekende geschikt voor het fotograferen van vogels of vliegtuigen. Maar creatief kan je er natuurlijk veel meer mee. Details in landschappen, of een stukje landschap met een hele grote zon of maan in beeld, of misschien alleen de maan…

Bouw

In ingeschoven toestand is de Canon RF 800mm F11 IS STM heel compact om mee te nemen. Het is 102 mm in doorsnede en de lengte is 282mm in ingeschoven toestand. Voor gebruik moet het objectief worden uitgeschoven en dan wordt het 352 mm lang. Dat is minder dan de helft van het brandpunt. Dat is dus een hele bescheiden lengte, zowel tijdens transport als tijdens gebruik. Het gewicht is een heel aangename 1260 gram. Om een idee te hebben van hoe licht dat is. hoeven we het alleen maar te vergelijken met de Canon EF 800mm f/5.6 L IS USM. Die weegt namelijk 4,5 kg.

Het lensontwerp bestaat uit 11 elementen in 8 groepen. Een van die elementen is zoals gezegd een difractief element. Dit is een soort fresnellens. Het voordeel daarvan is dat zo’n element het licht op bijna dezelfde manier kan breken als een glaselement, maar veel dunner kan zijn. Vooral in teleobjectieven, waar vaak grote glaselementen in zitten, levert dat qua gewicht veel voordeel op. De RF 800mm F11 IS STM heeft net als de overige RF objectieven een programmeerbare Control Ring. Alleen kan je er bij dit objectief dus niet het diafragma mee bedienen. Het objectief heeft maar een diafragma en dat is f/11. De lensopening is hierdoor wel altijd perfect rond, wat ook moet zorgen voor een fraai bokeh, ondanks de lage lichtsterkte. De RF 800mm F11 IS STM heeft uiteraard ook beeldstabilisatie. Bij een objectief met zo’n lang brandpunt is stabilisatie in de body zoals op de nieuwe R5 en R6 natuurlijk niet toereikend en de R en de RP hebben sowieso geen stabilisatie in de body.  Volgens Canon moet de beeldstabilisatie in de 800mm goed zijn voor een winst van 4 stops. De Canon 800mm is niet uitgerust met een draaibare  statiefgondel. Wel zit er een schroefdraad in het objectief. Hierop kan je een snelkoppelplaat schroeven voor als je het objectief op een statief wilt zetten. Wil je dat ook in een staande postie kunnen doen, dan heb je daar een extra L-beugel voor nodig.

Autofocus

De RF 800mm F11 IS STM heeft een STM motor voor de scherpstelling. Die zijn stil, snel en nauwkeurig. Het objectief werkt goed met de Dual Pixel AF van de Canon R-camera’s. Het objectief is snel genoeg om vliegende vogels te volgen en stelt ook in de tracking standen goed en snel scherp. De kortste instelafstand van het objectief is 6 meter. Hiermee kan, net als bij de RF 600mm F11 IS STM een vergroting van 0,14x gehaald worden. Dit is dus duidelijk meer een objectief voor onderwerpen op afstand dan voor kleine objecten dichtbij. 

Het objectief heeft een AF/MF schakelaar en de scherpstelring voor de handmatige scherpstelling is lekker breed en loop mooi soepel. Dat is fijn als je wilt handmatig wilt scherpstellen op onderwerpen in een drukke omgeving. Ook al heeft de 800mm een diafragma van F11, de scherptediepte is dankzij het lange brandpunt nog steeds heel gering. Hierdoor kan je goed de ligging van het scherptevlak in de zoeker zien.

Teleconverters

 Voor de Canon RF 800mm F11 IS STM komen ook twee teleconverters beschikbaar. Het zijn de Extender RF 1.4x en de Extender RF 2x. Deze twee nieuwe teleconverters zijn ook bruikbaar met de RF 800mm F11 IS STM en de RF 100-500mm F4.5-7.1L IS USM. Met de Extender RF 1.4x krijg je in combinatie met de 800mm een 1120mm F16 en met de Extender RF 2x een 1600mm F22. Omdat de kortste instelafstand gelijk blijft en de beeldhoek kleiner wordt, neemt de vergrotingsmaatstaf toe. Met de Extender RF 2x wordt de maximale vergroting 0,28x.

Beeldkwaliteit

Scherpte

De scherpte van de Canon RF 800mm is uitstekend. Er is een klein verloop van de scherpte naar de hoeken toe, maar het is niet veel. Veel meer valt er over de scherpte eigenlijk niet te zeggen. Omdat het objectief maar een lensopening heeft, kan je de beeldkwaliteit niet verbeteren door te diafragmeren. Gelukkig is dat ook niet nodig. De beelden spreken voor zich. De 800mm is net niet zo bijtend scherp als de Canon EF 800 F5.6L USM IS, maar met dat 10x duurdere objectief mag je deze 800mm eigenlijk niet vergelijken. Heel groot is het verschil overigens ook niet, en dat is al bijzonder. Door de twee stops kleinere lensopening worden achtergronden wel onscherp, maar niet zo vaag als met het L-objectief, dat een lensopening van F5.6 heeft. Het voordeel is dat je hierdoor wat meer informatie krijgt over de omgeving waarin je onderwerp zich bevindt. Vind je dat storend, spaar dan even door voor de L-versie.

Lichtafval 

De minpuntjes op het gebied van beeldkwaliteit zijn niet heel groot bij de Canon RF 800mm F11 IS STM. Het objectief heeft iets meer lichtafval dan de RF 600mm F11 IS STM. Onbewerkt valt het overigens nog mee. Maar haal je het contrast van je opnames flink op, dan ga je de lichtafval natuurlijk ook duidelijker zien. De foto van het vliegtuig hierboven is daar een voorbeeld van. Je kan het natuurlijk in de nabewerking wel weer voor een groot deel verwijderen en het is ook lang niet altijd storend om een klein vignetje te hebben.

Chromatische aberratie

Bij onderwerpen tegen een lichte, grijzige lucht kan je als je heel goed zoekt, ook nog weleens een klein beetje chromatische aberraties zien. Het voorbeeld hierboven is een uitsnede op 100%, maar wel redelijk in het centrum van het beeld. In de meeste praktijkopnames was er echter niets van te zien.

Fresnel

Waar je met de een objectief met een fresnellens ook even mee uit moet kijken, is tegenlichtopnames. Bij de Canon RF 600mm F11 IS STM hebben we bij een paar opnames gezien dat het contrast sterk verminderde als er wat invallend licht was. Gelukkig zorgde dat niet voor schittering of nevenbeelden en was het beeld met flink wat extra contrast in de nabewerking nog prima bruikbaar. Met de 800mm hebben we het in de praktijk veel minder gezien, vermoedelijk door de nog kleinere beeldhoek.

Conclusie test Canon RF 800mm F11 IS STM