Full Review: Fujifilm XF 23mm F1.4 R LM WR – Sneller en scherper reportageobjectief

De Fujinon XF 23mm F1.4 R LM WR is op bijna alle punten beter dan de oude 23mm F1.4

Introductie

De Fujifilm XF 23mm F1.4 R LM WR is een nieuwe lichtsterke groothoek voor de APS-C camera’s van Fujfilm. Op APS-C heeft dit objectief een beeldhoek van ruim 63 graden. Dat komt overeen met een 35mm op full frame. Daarmee is het ideaal voor reportage- en straatfotografie en groothoekopnames bij weinig licht en met een mooie achtergrondonscherpte. De Fujinon XF 23mm F1.4 R LM WR is de opvolger van de Fujinon 23mm F1.4 R. Het is niet het oude objectief met wat extra pakkingen, maar een compleet nieuw objectief met een volledig nieuw optisch ontwerp.

Op allerlei punten zijn de nieuwe modellen aanwijsbaar verbeterd. Je ziet dat snel in vergelijkende testen. Zonder uitzondering is de centrumscherpte top, ook op de volle, grote lensopeningen. Dankzij lineaire scherpstelmotoren is de autofocus sneller, preciezer en stil werkend. Ingebouwde lenscorrectiesoftware corrigeert de laatste restfoutjes. Dat is overigens niet uniek voor Fujifilm; je ziet dit ook bij andere merken. De voorwaarden voor hoogwaardige video-opnames zie je onder meer in de sterke correctie op focus breathing terug. Het nieuwe objectief heeft ook extra diafragmalamellen en het kan dichterbij scherpstellen. Al met al voldoende redenen om naar dit objectief te kijken, zelfs als je de oude 23mm al hebt.

Fujifilm heeft geen beeldstabilisatie in het objectief gebouwd, in steeds meer Fujifilm X-camera’s, zoals de X-T4, de X-S10 en de X-H2S vind je echter IBIS-stabilisatie. Model 1 is nog steeds te koop voor € 789,-, deze nieuwe prime kost € 949,-. Mocht er al een minpuntje zijn, dan betreft dat de bouw, die nagenoeg identiek is aan de 33mm F1.4 standaardlens; je haalt ze snel door elkaar. Mooi is de als extra accessoire los aan te schaffen metalen rechthoekige zonnekap LH-XF 23II (€ 69,-) die ook op de 33mm lens past. Standaard wordt de 23mm al wel met een zonnekap geleverd.

Bouw

De Fujifilm XF 23mm F1.4 R LM WR is een fractie groter en iets (zo’n 60 gram) zwaarder dan de oudere 23mm F1.4.  Dat zal deels veroorzaakt worden door het nieuwe lensontwerp, deels door de pakkingen die het objectief weerbestendig maken. Opvallend genoeg is de filtermaat iets kleiner. Het oude objectief was 62mm en de nieuwe Fujifilm XF 23mm F1.4 R LM WR heeft een 58mm filtermaat. Dat is een maat die meer Fujinon objectieven hebben. Standaardisering vinden we een goede zaak. Het scheelt zowel de aanschaf als het meenemen van extra filters.

Mooiere bokehballen

De Fujifilm XF 23mm F1.4 R LM WR heeft een brede scherpstelring en een smalle diafragmaring. Het is voorzien van pakkingen die het objectief weerbestendig maken en stof en vuil buiten houden. De diafragmaring klikt op derde stops in en heeft een vergrendelde, rode A-positie. Het objectief heeft ook een pakking op de achterzijde, iets dat de oude 23mm niet heeft. Het optisch ontwerp bestaat uit 15 elementen in 10 groepen. Twee elementen zijn aspherisch en 3 zijn gemaakt van ED glas, dat een lage brekingsindex heeft. Het diafragma heeft 9 lamellen. De oude 23mm heeft er maar 7 en dat verschil zal zeker zichtbaar zijn als je op volle opening fotografeert met lichtbronnen in de achtergrond. Bij het nieuwe objectief zullen de bokehballen dankzij die twee extra lamellen iets ronder zijn dan bij het oude.

Scherpstelling

https://www.youtube.com/watch?v=teuNOcU4UwA&t=1s

De Fujifilm XF 23mm F1.4 R LM WR heeft een linaire focusmotor. Deze hoeft ook niet de hele optische groep te verplaatsen, maar enkel 6 elementen. De scherpstelling van de nieuwe 23mm is hiermee sneller dan van de oude 23mm. De scherpstelling van de oude 23mm was niet supersnel. Dat eerste model uit 2013 had een focus clutchmechanisme. De scherpstelring kon je naar beneden trekken voor een onmiddellijk toegankelijke handmatige scherpstelling. Bij video werkt dat echter wat schokkerig en daarom is die mogelijkheid bij het nieuwe objectief weggelaten. Je stelt vloeiender – en heel exact – handmatig scherp by wire; uit de camera aangestuurd. De autofocus van het nieuwe, nu weerbestendige objectief werkt met inwendige scherpstelling en een lineaire motor. Daarin schuift een groepje met zes lenzen naar voren of achteren. Beter: stil, preciezer en sneller. Fujfilm claimt een scherpsteltijd van 0,04 sec.

Voor filmers is het ook prettig om te weten dat Fujifilm de focusbreathing heeft beperkt tot 0,011%, volgens opgave van Fujifilm.  Het nieuwe objectief heeft dus geen focus clutch, zoals het oude model, maar scherpsteling op de nieuwe 23mm is wel lineair bij handmatig scherpstellen. Hierdoor kan je bij het filmen heel herhaalbare focus pulls maken.

Dichterbij

De kortste scherpstelafstand is 19cm en de maximale vergrotingsmaatstaf die je daarmee haalt is 0,2x. Dat is beter dan bij de oude, die maar tot 28cm kwam, en voor een groothoek zijn dat redelijke waardes, zeker op APS-C. Op full frame komt dat overeen met een vergrotingsmaatstaf van 0,3x.

TIPS VOOR ‘Een zeer snelle en stille autofocus’

De recente Fujinon XF-objectieven scoren hoog in de Focustests en de (p)reviews op Focus Review. Niet alleen in uitvoering, maar ook in scherpte (resolutie) en contrast valt op, dat hier een grote sprong voorwaarts werd gezet. Maar vooral het verschil in autofocussnelheid en -precisie is opvallend. Zoiets zie je onmiddellijk als je een tien jaar oude Fujinon zoals de XF 35mm F1.4 R test naast een recent vergelijkbaar type: de XF 33mm F1.4 R LM WR. De laatste nog maar net waarneembare restfouten worden in de lenscorrecties gecorrigeerd. Soms wordt op een test kritisch gereageerd door een lezer: ‘Alweer een zeer snelle en stille autofocus?…’ Interessant wordt het als we met die persoon doorvragen naar diens camera en instellingen. Daar ligt soms de oorzaak van een tegenvallend resultaat. Hieronder volgt een opsomming van voorwaarden/instellingen die tot een optimale, zeer snelle en echt scherpe autofocus leiden.

• De camera. De topcamera, de X-T4 (en binnenkort de X-H2S) biedt om de snelst mogelijke autofocus te kunnen bereiken: de X-Trans CMOS 4-sensor, een nieuw geavanceerd AF-algoritme en de X-Processor 4. Met bijvoorbeeld een X-T2 body zit je hoe dan ook flink op achterstand. Dit geldt ook voor de andere cameramerken in samenhang met de nieuwste objectieven.
• Belangrijk is zeker ook de nieuwste firmware. Deze schept de best mogelijke voorwaarden, kun je stellen. Volg de op de website aangekondigde firmware-updates voor de camera en de objectieven.
• De camera werkt optimaal in de Boost-modus: deze functioneert krachtig en snel.
• In de AF-C stand kun je zes instellingen aanpassen. Instelling 4: Voor plots verschijnend onderwerp, is een opmerkelijk snelle en trefzekere optie, bleek in eerdere tests. Kies die dus.
• Gebruik alleen snelle en in de camera geformatteerde geheugenkaarten.
• Zet in de camera de instelling Pre-AF aan. Deze staat standaard uit.
• De IBIS in de X-T4 stabiliseert het beeld razendsnel, waardoor de autofocus sneller kan reageren.
• De focusprioriteit staat op Focus, dus niet op Ontgrendelen. Laatstgenoemde kan tot een weergave leiden die nèt niet topscherp is. Voor veel fotografen betekent dit niet te gebruiken (te verkopen) opnames. ‘Dat wordt wel opgevangen in de scherptediepte’ is een gevaarlijke redenering.
• De gezichts- en oogherkenning zijn veilige keuzes, ook bewegende personen worden daarmee gemakkelijker gevolgd, in video en fotografie.
• Hoe meer AF-punten hoe nauwkeuriger. De X-T4 heeft daarvoor meer dan genoeg rekenkracht in huis.
• De nieuwste objectieven, ook die van andere merken, hebben lineaire scherpstelmotoren. Dat zijn lensgroepjes die stil, razendsnel èn ongelooflijk precies naar voren en achteren bewegen. Dat gebeurt schuivend en niet roterend/draaiend zoals bij oudere objectieven; een tragere en vaak ook hoorbare vorm.
• Leer omgaan met de camera. Hoe voelt de ontspanknop, waar zitten de relevante functies? Vind je weg snel in het menu. Werk niet met verschillende types en merken camera’s door elkaar. Dit zijn nogal wat voorwaarden, maar ze garanderen dat de belofte van die zeer snelle autofocus wordt ingelost. Of de werking echt stil is, hoor je onmiddellijk in een stille omgeving.

Beeldkwaliteit

De Fujifilm XF 23mm F1.4 R LM WR  moet volgens Fujifilm ook een betere beeldkwaliteit leveren dan de oude 23mm F1.4. Als we kijken naar de MTF-curves dan zien we een duidelijk verschil tussen beide. De nieuwe 23mm lijkt een fractie hogere centrumscherpte te hebben. In de hoeken is het verloop duidelijk minder groot bij de oude 23mm. Op volle opening is dit verschil ook in de praktijk zeker zichtbaar. De verbeteringen zijn er vooral in de betere hoekweergave. Chromatische en sferische aberratie zijn geheel afwezig, net als vertekening. De vignettering is minimaal, alleen op F1.4 nog aan te wijzen.

Conclusie test Fujifilm XF 23mm F1.4 R LM WR