Full Review Nikon Z 8 – Afgeslankte Z 9 zonder concessies

De Nikon Z 8 biedt dezelfde prestaties als de Nikon Z 9, in een lichtere en compactere body. Daardoor is hij een betere keuze voor wie ook video wil maken.

Introductie Nikon Z 8

Het cijfer 8 in de naam van Nikons nieuwste systeemcamera is een duidelijke verwijzing naar de Nikon D850, een van de beste spiegelreflexcamera’s ooit in het Nikon-gamma. Maar de Z 8 is veel meer dan de D850 op foto én video gericht. Het is een echte hybride camera voor creatieve beeldmakers. In de aanloop naar de aankondiging waren er geruchten dat de Z 8 een 60 megapixelsensor zou krijgen. Dat bleek niet te kloppen. De Z 8 heeft dezelfde sensor en processor als de Z 9, het topmodel in de Nikon Z-reeks. Je kunt hem daarom beschouwen als een afgeslankte versie van de Z 9. Zowel voor foto als voor video doet de Z 8 (bijna) alles wat de Z 9 kan – al kreeg die laatste met firmware 4.0 extra mogelijkheden zoals Auto Capture die de Z 8 (nog) niet heeft.

Sensor en processor

Net als de Z 9 heeft de Z 8 een 45,7 megapixel full-frame sensor met een zogeheten ‘stacked’ ontwerp. Zo’n stacked sensor kan bijzonder snel uitgelezen worden. Dat maakt een hoge reekssnelheid mogelijk; tot 20 opnamen per seconde in raw-formaat, of 30 per seconde in jpeg in volle resolutie. Met een lagere resolutie van 11 megapixel worden dat zelfs 120 opnamen per seconde in jpeg-formaat. Net als bij de Z9 is de sensor gestabiliseerd (IBIS) en dat zou volgens Nikon 6 stops winst moeten opleveren. De Z 8 biedt ook een pre-burst-optie, waarmee hij foto’s in het buffergeheugen opslaat, zolang je de ontspanknop half ingedrukt houdt. Zodra je volledig doordrukt, worden de opnamen van de voorbije seconde op geheugenkaart vastgelegd. Je mist dus nooit meer een beslissend moment. Pre-burst is beschikbaar in jpeg met 30, 60 en 120 beelden per seconde.

De informatie die de sensor vastlegt wordt verwerkt door Nikons Expeed 7 beeldprocessor. Dat gebeurt in twee parallelle beeldstromen; een direct voor het live view beeld in de elektronische zoeker of op het scherm en een voor het beeldbestand (foto of video) dat op de geheugenkaart wordt opgeslagen. Door die ononderbroken beeldstroom wordt het beeld in de zoeker nooit zwart bij snelle reeksopnamen. Net als de Z 9 gebruikt de Z 8 alleen een elektronische sluiter; er is zelfs helemaal geen mechanische sluiter meer. Doordat de sensor zo snel wordt uitgelezen, heeft de Z 8 zo goed als geen last van rolling shutter, waarbij snel bewegende voorwerpen in een foto of video vervormen. De elektronische sluiter heeft een flitssynchronisatietijd van 1/200s. De Z 8 heeft ook dezelfde sensor- bescherming als de Z 9. Die lijkt wat op een gordijnsluiter met lamellen, maar is veel steviger.

Bouw en bediening

Uiterlijk zijn de verschillen tussen de Z 8 en de Z 9 groter. De Z 8 heeft geen ingebouwde batterijgreep en is daardoor compacter dan de Z 9. De Z 8 is 119 mm hoog, terwijl de Z 9 150 mm hoog is. Daardoor past de Z 8 makkelijker in een standaard fotorugzak. Het verschil in gewicht is nog opvallender; de Z 8 brengt 910 gram op de weegschaal, tegenover 1340 gram voor de Z 9. Door het lagere gewicht en de compactere afmetingen is de Z 8 makkelijker te gebruiken in videorigs en op gimbals en zal daarom dan ook vaker verkozen worden door videomakers. Het verschil in gewicht komt overigens niet alleen door het ontbreken van de batterijgreep. De body van de Z 9 is volledig vervaardigd uit een stevige magnesiumlegering; voor de Z 8 werd meer koolstofvezel gebruikt, een lichter materiaal. De Z 8 heeft wel een weerbestendige afdichting die stof, vuil en vocht buiten houdt en is volgens Nikon net zo goed bestand tegen kou als de Z 9.: Je kunt er volgens Nikon mee werken bij temperaturen tot -10 °C. De Z 8 gebruikt dezelfde EN-EL15c accu als de Z 6 (II) en Z 7 (II). Deze accu is volgens de CIPA meetmethode goed voor 340 opnamen en dat is minder dan de helft van de Z 9. In de praktijk zijn veel meer opnamen mogelijk, Nikon zelf vermeldt 2.240 opnamen in jpeg. De accu kan geladen worden in de meegeleverde acculader, maar ook via usb-c terwijl deze in de camera zit. Wie overstapt van een D850, kan de EN-EL15a accu van die camera blijven gebruiken. Die kan dan echter niet in de camera worden opgeladen.

De Z 8 heeft overigens niet een maar twee usb-c-poorten. De ene dient voor stroom- toevoer, de tweede voor dataoverdracht. In een studio kun je dus tegelijk de camera van stroom voorzien en je foto’s via usb overzetten naar een computer. Op de tweede usb-c-poort kun je ook een adapter aansluiten om de Z 8 met een ethernet-netwerk te verbinden. Anders dan de Z 9 heeft de Z8 namelijk geen ingebouwde ethernetpoort. Evenmin heeft de Z 8 een ingebouwde gps- ontvanger. Wel is er, net als bij de Z9, een full-size hdmi-uitgang. Nog een verschil met de Z 9 zijn de geheugenkaartslots. De Z 9 heeft twee slots voor de snelle CFExpress-B geheugenkaarten, de Z 8 heeft één CFExpress Type B slot en één UHS II SD slot. Het voordeel van SD UHS II kaartjes is dat ze goedkoper zijn dan CFExpress met dezelfde capaciteit; maar ze zijn wel trager. Om de hoogste reekssnelheden bij foto en de hoogste resoluties en framerates bij video te kunnen gebruiken, heb je de snelle CFExpress-kaarten nodig. Met een CFExpress-kaart van ProGrade (schrijfsnelheid 1400 MB/s) kon ik met 20 beelden per seconde 61 opeenvolgende foto’s in raw maken voor het buffergeheugen vol zat en het opnametempo vertraagde; met een SD UHS II kaart van ProGrade (schrijf- snelheid 250 MB/s) waren dat er slechts 25. De zoeker en het scherm van de Z 8 zijn dezelfde als die van de Z 9, en dat is een goede zaak. De elektronische zoeker heeft een resolutie van 3,69 miljoen beeldpunten, wat weinig lijkt in vergelijking met de top- modellen van Canon en Sony. Het grote voordeel van deze zoeker is echter de totale afwezigheid van vertraging; je ziet echt wat er gebeurt en mist geen moment. Dat is voor actie belangrijker dan een hoge resolutie. Het verschil met een optische zoeker is echt minimaal. Het scherm kan horizontaal als verticaal omgeklapt worden, maar is niet draaibaar. Dat is voor een camera die zo sterk op videomakers gericht is wel een nadeel.

Bediening

De positie van de bedieningselementen is vergelijkbaar met die van andere Nikon Z-camera’s, zodat Nikon-gebruikers snel vertrouwd zullen zijn met de Z 8. De camera heeft een groot aantal knoppen en draaiwielen voor directe toegang tot belangrijke instellingen, waaronder drie programmeerbare functieknoppen. De camera heeft ook een joystick voor het selecteren van het scherpstelpunt.

De belangrijkste verschillen met de Z 9 zijn het ontbreken van het transportmodus-wieltje aan de linkerbovenkant, en – door het ontbreken van de batterijgrip – van de extra ontspanknop, de tweede joystick en AF-ON knop om de camera in portretmodus te bedienen. Wil je die bedieningselementen voor de verticale oriëntatie graag hebben, dan is er de apart aan te schaffen batterijgreep MB-N12 (€ 399,-) waarin ook een tweede EN-EL15c accu past. Maat met die batterijgreep komt de Z 8 qua gewicht en omvang weer in de buurt van de Z 9.

Net als de Z 9 heeft de Z 8 een AF-modusknop linksonder op de voorkant, precies waar de traditionele MF/AF-S/AF-C-schakelaar op Nikons spiegelreflexcamera’s zit. Als je de knop ingedrukt houdt en aan het voorste instelwiel draait, verandert de AF-modus, terwijl door de achterste draaiknop te draaien het AF-gebied verandert.

Beeldkwaliteit

De Z 8 bevat dezelfde sensor en beeldprocessor als de Z 9. Het is dan ook geen verrassing dat hij dezelfde, uitmuntende, beeldkwaliteit levert als zijn duurdere grote broer. De Z 8 produceert foto’s met veel detail en natuurlijke kleuren. Het uitmuntende autofocussysteem en de real-time zoeker maken hem geschikt voor sport en snelle actie. Voor portret- en huwelijksfotografen heeft de Z 8 bovendien enkele troeven die de Z 9 (nog) niet heeft. De Z 8 kreeg dezelfde Portrait Impression Balance functies als de Z6II en de Z7 (en de D850, met de nieuwste firmware).

Hiermee kunnen drie voorinstellingen gemaakt worden die de kleurtint (meer magenta of meer geel) en/of helderheid van huidtinten aanpassen. Daardoor is minder nabewerking nodig om de gewenste huid- tinten te krijgen. Daarnaast heeft de Z 8 ook een functie om de huid automatisch te verzachten. Er zijn drie instellingen; laag, normaal en hoog. Bij een jpeg-bestand is het resultaat van die verzachting duidelijk, maar subtiel, er blijft nog detail zichtbaar in de huid. Als je in raw fotografeert, is de huidverzachting wel te zien in Nikons eigen raw-ontwikkelaar NX Studio, maar niet in Lightroom en Camera Raw.

Video

De Z 8 heeft net als de Z 9 indrukwekkende videomogelijkheden. De Z 8 kan 12-bits raw-video-opnamen op een geheugenkaart vastleggen, dus zonder dat je een externe recorder hoeft te gebruiken. In Nikons eigen N-RAW formaat kan dat tot 8.3K/60p. Dat levert enorme bestanden op, reken 45 gigabyte per minuut. In 4K-resolutie kun je ook ProRes RAW HQ gebruiken. Naast deze twee raw-formaten kan de Z 8 ook filmen met 10 bits of 8 bits H.265 in maximaal 8K/30p en in ProRes 422 HQ 10 bits in maximaal 4K/60p. Voor slow-motion gaat de Z 8 in 4K-resolutie tot 120 fps in N-RAW en H.265. Wanneer je in 4K filmt kun je ook digitaal inzoomen. In alle 12 bits en 10 bits videoformaten kun je filmen met Nikons N-Log profiel. Dat geeft een vlakker, contrastloos beeld met een maximaal dynamisch bereik, dat in de nabewerking wel extra colorgrading moet krijgen. De 3D LUT daarvoor is te downloaden bij Nikon. Een verschil met deZ9 is dat de Z8  n 8K/30p resolutie maximaal 90 minuten onon- derbroken intern kan opnemen, op de Z 9 is dat 125 minuten. De reden daarvoor is dat de grotere body van de Z 9 warmte beter afvoert. Met een externe recorder zijn langere opnametijden mogelijk.

Autofocus

De Z 8 heeft hetzelfde autofocussysteem als de Z 9, met fasedetectiepixels op de sensor. Dat is goed nieuws, want het autofocussysteem van de Z 9 is een van de beste op de markt. Dankzij de met deep learning getrainde algoritmes herkent het mensen, honden, katten, vogels, auto ́s, motorfietsen, fietsen, treinen en vliegtuigen. De Z 9 kon al vliegtuigen detecteren als onderdeel van zijn voertuigdetectiemodus, maar op de Z 8 kreeg dit onderwerp een aparte instelling – vliegtuigspotters zullen blij zijn. Volgens Nikon werd ook de onderwerpherkenning voor mensen verbeterd: gezichten worden sneller herkend wanneer ze nog maar klein in beeld zijn, en ook bij tegenlicht zou de gezichtsherkenning beter werken. Wellicht krijgt de Z 9 weldra ook deze verbeteringen via een firmware-update.

Ten opzichte van de concurrentie

In bijna elk opzicht is de Z 8 te beschouwen als een afgeslankte Z 9, met alle functies en mogelijkheden van die grotere camera in een kleinere en lichtere behuizing, met een aantal nieuwere functies zoals HEIF, een verfijndere autofocus en huidverbetering. Het prijskaartje van € 4.599,- plaatst de Z8 in directe concurrentie met de Canon EOS R5, de Sony A7R V en de Sony A9 II, en in vergelijking daarmee ziet hij er helemaal niet slecht uit.

EISA CAMERA OF THE YEAR 2023-2024: Nikon Z 8 – Focus Magazine

EISA.eu

Conclusie test Nikon Z 8