De A7S III biedt indrukwekkende specificaties, maar wat de camera echt bijzonder maakt is de bruikbaarheid.

De Sony A7S III heeft zolang op zich laten wachten dat de camera bijna een soort mythische status kreeg. Na een periode waarin Sony ongeveer iedere twee jaar een nieuwe generatie camera’s op de markt bracht, vroeg menigeen zich af of na vier jaar wachten er überhaupt wel een opvolger van de A7S II zou komen. De markt is inmiddels dan ook sterk veranderd. Met de A7S II had Sony het rijk voor zich alleen, waar het ging om spiegelloze full frame camera’s met uitstekende videomogelijkheden. Inmiddels steken de Z-modellen van Nikon en de Panasonic S1H de A7S II behoorlijk naar de kroon. Die camera’s zijn meer allround, met twee tot bijna vier keer zoveel pixels én betere videomogelijkheden. De komst van de Canon R5 en R6, met 8K raw-video intern, bracht de geruchtenstroom nog meer op gang. Wat zou Sony hier tegenover zetten? Zou er nog wel ruimte zijn voor een camera met ‘maar’ 12 megapixels? Volgens Sony wel en de A7S III moet dat gaan bewijzen.

https://web.archive.org/web/20210316133713/https://www.youtube.com/watch?v=Aijsy1zYQps&feature=youtu.be

Sony heeft de lange tijd tussen de A7S II en de nieuwe A7S III dan ook goed benut en ze hebben duidelijk geluisterd naar wensen van gebruikers. De A7S III heeft nog steeds een sensor met ‘maar’ 12 megapixels. Maar het is zeker niet dezelfde sensor. Voor fotografen is 12 megapixel misschien wat weinig en je kan er ook niet mee filmen in 6K of 8K. Maar het is wel een BSI-sensor, net als in bijvoorbeeld de A9. Het kleinere aantal pixels (en het lagere aantal lijnen) zorgt voor een nog snellere uitleessnelheid, waardoor rolling shutter met de A7S III tot het verleden moet behoren. De camera heeft ook een dubbele, nieuwe Bionz XR processor. Hierdoor kan de A7S III filmen in 4K tot 120 beelden per seconde. In 10-bit 4.2.2! De grote pixels moeten zorgen voor de beste kwaliteit in 4K, ook bij extreem weinig licht.

Op het gebied van de bediening waren er twee zaken waar Sony eigenlijk niet meer omheen kon. Dat waren een volledig draai- en kantelbaar scherm en touchbediening. Sony is nog een stap verder gegaan en heeft het hele menu aangepast. Het betekent wat extra gewenning voor trouwe Sony gebruikers, maar het is een welkome aanpassing.

Bouw en bediening

De A7-serie van Sony bestaat op dit moment uit drie modellijnen. Het basismodel A7, het hoge resolutiemodel A7R, en het vooral voor videografie bedoelde model A7S. De A7 met 24 megapixel beleeft al de derde generatie, de vierde uitvoering van de A7R heeft maar liefst 61 miljoen pixels en nu is van de A7S de derde uitvoering verschenen met 12 megapixel, net als bij zijn voorgangers. Net als de A7R IV zitten alle bedieningselementen, waaronder de grote opnameknop, op de bovenkap aan de rechterkant en is de linkerschouder vrijwel leeg. Maar er zijn ook duidelijke verschillen. Aan de voorzijde zit bijvoorbeeld een sensor voor de witbalans, en dat is wel heel bijzonder. De zoeker is ook wat groter en aan de achterzijde zit – eindelijk – een draai- en kantelbaar scherm.

Aan de linkerzijkant  vind je een USB-C poort, de full-size HDMI aansluiting en een microfoon- en koptelefooningang. Die HDMI is zo geplaatst dat hij het scherm niet in de weg zit als het gedraaid wordt. Voor de andere ingangen geldt dat minder. Aan de rechterzijkant zitten twee dubbele kaartsleuven. Dubbel omdat in iedere kaartsleuf zowel een UHS-II SD-kaart als een Type A CFexpress kan. Deze ongewone oplossing heeft twee voordelen. Ten eerste kan je de SD-kaarten die je waarschijnlijk al hebt, gewoon blijven gebruiken. En wil je overstappen op de nieuwe, snellere kaarten, dan kan je er ook twee van in de camera kwijt. Het voorkomt dat je met twee verschillende kaarten met verschillende schrijfsnelheden door elkaar moet werken, zoals bij sommige andere merken.

Zoeker en scherm

De Sony A7S III heeft twee primeurs. De ene, een draai- en kantelbaar scherm is nieuw voor Sony. De andere, een elektronische zoeker met het hoogste aantal beeldpunten, is zelfs een primeur voor de hele fotowereld. Het scherm is op zich niet bijzonder, met 1,44 miljoen beeldpunten. Het is draaibaar, kantelbaar en – eindelijk – volledig aanraakgevoelig. Eindelijk kunnen dus ook de menu’s via het scherm bediend worden en kan je swipen door je opnames. Schermen met dit soort specificaties vindt je bij ieder merk, maar nu dus voor het eerst bij Sony.

De zoeker is een echte primeur. Hij heeft 9,44 miljoen beeldpunten, bijna twee keer meer dan de beste zoekers die er op dit moment worden toegepast. De zoekervergroting is ook bijzonder: 0,9x. De beste zoekers van dit moment zitten onder de 0,8x.

Beeldstabilisatie

Sony was het eerste merk met een full frame camera met beeldstabilisatie in de body. Nu inmiddels zelfs Canon overstag is, moet ook Sony weer een extra stap zetten. Panasonic claimt tot 6,5 stops beeldstabilisatie voor de S1H met gestabiliseerde objectieven en Canon zelfs tot 8 stops in combinatie met de RF 24-105mm. De beeldstabilisatie van de nieuwe Sony A7S III is goed voor een winst van 5,5 stops. Nieuw is dat je op de A7S III voor het eerst ook nog een elektronische beeldstabilisatie kan toepassen. Het zorgt voor een kleine crop en een beetje verlies aan beeldkwaliteit, maar maakt het beeld tijdens het filmen wel stabieler.

Autofocus

De voorgaande A7S modellen beschikten nog niet over fasedetectie autofocus. De A7S III eindelijk wel. De A7S III heeft in grote lijnen hetzelfde autofocussysteem als bijvoorbeeld de A7R IV, met 759 fasedetectie autofocuspunten. Alle vernieuwingen van de laatste jaren op het gebied van gezichts- en oogherkenning zijn hierdoor ook op de A7S III aanwezig en de meeste kan je ook tijdens het filmen gebruiken. Via het aanraakgevoelige scherm kan je tracking activeren en de scherpte verleggen.

Beeldkwaliteit

De 12 megapixel sensor heeft niet meer pixels dan strikt nodig is voor 4K video. Het is ook nog eens een BSI-sensor.  Hierdoor is de pixelgrootte optimaal. Dat moet, net als bij de voorgaande A7S modellen, zorgen voor uitstekende resultaten bij hoge gevoeligheden en een goede kleurweergave. De dubbele Bionz XR processoren en hoge uitleessnelheid zorgen er ook nog eens voor dat rolling shutter niet of nauwelijks voorkomt. Wat de A7S III niet kan, is oversampeling gebruiken. In 4K wordt iedere pixel op de sensor dus vertaald naar een pixel in de opname. Of dit een voordeel is voor de beeldkwaliteit of juist niet, zullen de praktijkopnames uit moeten wijzen. De gevoeligheid loopt van ISO 80 tot ISO 102.400 en kunnen zelfs nog uitgebreid worden van ISO 40 tot 409.600. Aan de onderzijde is dat eenderde stop extra en hopelijk zorgt dat ook voor een beter dynamisch bereik.
Bij de hoogste gevoeligheden zou ik vanwege het beperkte aantal pixels en de luminantieruis die ontstaat het bestand niet uitvergroten. Een spread zit er dus niet in maar een foto paginagroot of op de cover van een magazine is goed mogelijk. Veel groter is meestal niet nodig. Wil je wel groter kunnen afdrukken, dan is een camera met een hogere resolutie aan te raden. Weliswaar zal die iets meer ruis produceren bij de hogere ISOwaarden, maar het hoge resolutiebestand zal meestal verkleind moeten worden, waarmee je ook de ruis verkleint en in veel gevallen zo goed als onzichtbaar maakt. Kies de A7S III dus niet alleen vanwege de hoge ISOwaarden, tenzij je voornamelijk voor internet fotografeert of zeker weet niet veel groter dan A4 te hoeven publiceren, of je foto’s meestal toch op krantenpapier verschijnen.

Dynamisch bereik

Sony claimt een ruim dynamisch bereik van vijftien stops en dat is goed nieuws voor filmers, maar ook als fotograaf wordt je daar vrolijk van. Het is meer dan dat we bij andere full-frame camera’s zien. Bij het bewerken van de raw-bestanden valt direct op dat de schuifjes voor ‘hoge lichten herstellen’ en ‘schaduwen oplichten’ zeer ver verschoven kunnen worden zonder dat er een negatieve invloed op de beeldkwaliteit zichtbaar wordt.

Voor filmers is vooral het aantal stops dynamisch bereik boven middengrijs belangrijk. De grootste winst ten opzichte van de concurrentie zit bij deze Sony echter in de donkere partijen. In de lichtste partijen zie ik eenzelfde mate van doortekening als bij vergelijkbare camera’s. Schaduwpartijen geeft de A7S III echter ongekend zuiver weer. Die kunnen zelfs bij de hogere ISO’s nog flink opgehaald worden, zonder dat kleurruis het beeld degradeert. Wel wordt er een lichte ruis vanaf ISO 1.600 zichtbaar wanneer je het beeld op 100% bekijkt, maar dit is geen kleurruis maar luminantieruis; deze stoort minder en lijkt op een filmkorrel. Ook heeft het nauwelijks invloed op de scherpte en detaillering, zelfs niet bij ISO 12.800. Bovendien is dit natuurlijk niet hoe je een foto in werkelijkheid terug zult zien. Naar mijn maatstaven is ISO 25.600 nog een heel bruikbare instelling voor het fotograferen van bijvoorbeeld evenementen en andere iets minder kritische zaken. Zelfs bij deze hoge gevoeligheid is het beeld nog volledig vrij van kleurruis.

Heldere zoeker

Voor wie nog steeds twijfelt tussen een spiegelreflex of een systeemcamera vanwege de optische zoeker van de eerstgenoemde, hier een belangrijke mededeling.

De elektronische zoeker van de A7S III doet met zijn 9,4 miljoen beeldpunten en een verversingssnelheid van 120 frames per seconde in niets onder voor een eersteklas optische zoeker. Wel even in het menu de kwaliteit en verversingssnelheid op hoog zetten, want die staan daar vanuit de fabriek niet op ingesteld. Dit zal uiteraard een negatieve invloed op de accuduur hebben, maar mede daarvoor heeft de A7S III een grotere accu gekregen ten opzichte van zijn voorganger.

Het oculair heeft een royale 0,9xvergroting en een eyepoint (afstand waarop je het hele zoekerbeeld kunt zien) van 25 mm. Voor brildragers is er de mogelijkheid om een kleinere vergroting in te stellen. Het is slechts een van de nieuwigheden die deze Sony een zeer aantrekkelijke camera maakt.

Ook het uitklapbare scherm is vernieuwd; het is nu volledig draaibaar. Daarnaast is de aanraakgevoeligheid verbeterd en zijn de mogelijkheden uitgebreid. Je kunt nu bijvoorbeeld heel snel door het menu scrollen met vegen en tikken op het scherm. Helaas is de resolutie met 1,44 miljoen beeldpunten nog steeds niet erg hoog. De helderheid is goed, maar buiten zul je graag gebruik maken van de voortreffelijke elektronische zoeker. Sony heeft ook de bediening onder handen genomen. Zo zijn er beveiligingen gekomen op enkele instelwielen en zijn verschillende knoppen vergroot. De joystick is erg handig en werkt heel goed. Ook de menustructuur is door Sony grondig gereviseerd. Deze is nu opgebouwd uit verticale kolommen met een eigen kleur voor iedere categorie. Door naar rechts te klikken kom je steeds een stap dieper in het menu. Het menu is nu overzichtelijk en de vreemde afkortingen zijn grotendeels verdwenen.

Door op de prullenbakknop te drukken krijg je bovendien uitleg over de mogelijke keuzes. Wil je liever zo weinig mogelijk het menu in, dan zijn veel instellingen ook direct te wijzigen via het aanraakscherm of met de verschillende programmeerbare knoppen.

Video

De A7S III is meer een video- dan een fotocamera. Op de hoogste ISO-instellingen leverde de A7S II weliswaar iets fraaiere foto’s met minder ruis dan andere A7 modellen, maar de keerzijde daarvan was wel dat je nooit de scherpte en detaillering kreeg die je met 24 of 42 megapixelcamera’s kon halen. Voor fotografen die vrijwel uitsluitend voor beeldschermgebruik opnames maken, is dat wellicht geen bezwaar, maar veel fotografen zullen zichzelf toch liever wat marge gunnen.
Die 12 megapixel van de A7S III lijkt een mooi compromis tussen video- en fotografie. Het is ruim voldoende voor een UHD (3.840 x 2.160 pixels, 8,3 mp)-videobeeld, geeft door de relatief grote pixels zelfs bij hogere ISO’s een mooi schoon bestand en ik kon er ook een scherpe en gedetailleerde inkjetprint van maken op A3-formaat. Het is dus niet alleen een videocamera, maar echt een hybride camera, bedoeld als werkpaard voor videografen én fotografen die voor hun fotografie vaak hoge ISO-waardes gebruiken. Denk aan het fotograferen van theatervoorstellingen, binnensport, bruiloften en evenementen.

Als videocamera heeft de A7S III voorlopig geen concurrentie van andere Sony’s. Voor veel filmers zal alleen al de mogelijkheid om eindelijk S-log 3 in 10-bit te kunnen gebruiken, een reden zijn om serieus naar deze camera te kijken. En die 10-bit is dan ook nog eens 4:2:2. Verder haalt de camera serieus hoge snelheden. Tot 60 beelden per seconde in 4K zonder crop en tot 120 beelden per seconde in 4K met een 1.1x crop. Voor filmen in 4K kan je kiezen uit zowel H.265 als het iets minder efficiënte H.264. In H.264 heb je wel de mogelijkheid om te kiezen voor een All-I variant, waarbij ieder beeld apart wordt vastgelegd.

De camera kan uiteraard ook filmen in Full HD. Er is dan geen H.265 optie en in 120p vervalt de 10 bit mogelijkheid. Ook bij Full-HD wordt de volledige sensorbreedte gebruikt. De A7S III vormt het Full-HD beeld door het te oversampelen uit een 4K opname. De zou de beeldkwaliteit ten goede moeten komen. Een bijzondere optie die door Sony verder is aangekondigd is de mogelijkheid om via HDMI 4K beeld in 16 bit raw te exporteren naar een externe recorder.

Bijzondere functies

De Sony A7S III zit vol met grote en kleine innovaties. Een daarvan is de heatsink. Die voert de warmte af die door de sensor en de processoren wordt geproduceerd.  Het is een passieve heatsink, wat wil zeggen dat er geen ventilator in de camera draait. Het voordeel daarvan is natuurlijk dat de camera geen geluid maakt tijdens het filmen. Volgens Sony moet de camera hierdoor minstens een uur lang onafgebroken kunnen filmen zonder oververhit te raken.

De A7S III heeft ook een volledig nieuw menu. De menustructuur van Sony camera’s is al eens aangepast, maar bleef onveranderd een kritiekpunt. Dat had maar gedeeltelijk te maken met de grote hoeveelheid mogelijke instellingen. Het kwam ook doordat de instellingen voor film en fotografie niet waren gescheiden. Wilde je filmen in een picture profile, dan moest je dat weer terugzetten naar een beeldstijl als je foto’s wilde gaan maken. En weer terug om te gaan filmen. Omdat de menu’s op het scherm niet aanraakgevoelig waren, moest je ook nog eens letterlijk soms meer dan 20 keer op een knop drukken om iets te wijzigen dat met drie tikken op het scherm had gekund. Dat is op de A7S III allemaal verleden tijd. Het nieuwe menu heeft een verticale oriëntatie gekregen met duidelijkere submenu’s. Zodra je gaat filmen krijg je enkel nog de voor film relevante opties te zien en hetzelfde geldt voor fotografie. En je kan de menu’s nu eindelijk bedienen door gewoon op het item te tikken dat je nodig hebt. We hopen, nee, we gaan ervan uit dat er vanaf nu geen Sony systeemcamera meer uit zal komen dat nog het oude menu heeft.

Een andere, bijzondere optie is de mogelijkheid om HEIF te gebruiken in plaats van jpeg. HEIF maakt gebruik van 10-bits, waar jpeg maar 8-bits is. Hierdoor kan HEIF meer data in een bestand opslaan. Canon was al eerder met de introductie van HEIF. Daar wordt het formaat vooral toegepast voor HDR-beelden. In de A7S III kan je HEIF gebruiken met iedere beeldstijl die je wilt.

Conclusie test Sony A7S III