Review Sony A9 III – Met global shutter de allersnelste

De Sony A9 III is de eerste kleinbeeld systeemcamera met een global shutter

Introductie Sony A9 III

Sony was de eerste fabrikant die een kleinbeeld systeemcamera met autofocus maakte, in 2013, met de komst van de A7 en A7R. Dat was een doorbraak. Daarna is de serie uitgebreid, verfijnd en verbeterd. De ergonomie werd beter, beeldstabilisatie in de body’s deed zijn intrede, autofocus werd sneller en er werd zelfs een vleugje Ai toegevoegd om onderwerpen beter te herkennen. Allemaal heel welkom, maar meer evolutie dan revolutie. De Sony A9 III valt wel in die laatste categorie en betekent een nieuwe doorbraak op het gebied van kleinbeeld camera’s. Dat komt door de sensor met een global shutter. De Sony A9-serie is de camera voor fotografen die vooral snelheid willen hebben. De inmiddels vier jaar oude Sony A9 II kon fotograferen met 20 beelden per seconde. De A9 III kan maar liefst zes keer zo snel fotograferen, dankzij die global shutter. Pure opnamesnelheid is echter niet het enige voordeel. De camera heeft bijvoorbeeld ook geen enkele rolling shutter. Niet bij het maken van foto’s en niet bij het filmen. Snelbewegende actie vastleggen zonder mechanische sluiter en zonder rare vervorming is vanaf nu dus perfect mogelijk. De snelste sluitertijd is ook al zo bijzonder: 1/80.000^e van een seconde en de camera kan zelfs bij die snelste tijd nog synchroniseren met flitslicht, zonder trucjes als High Speed Sync. Hierdoor kan je met een relatief kleine flitser je onderwerp uitlichten en daglicht toch vrijwel volledig wegdrukken. Alsof je overdag nachtopnames maakt.

Global Shutter

De Alpha 9 III is een revolutie in cameraland. Het is de eerste full-frame systeemcamera met een global shutterbeeldsensor. Er zijn de afgelopen jaren een paar videocamera’s van bijvoorbeeld Arriflex en Blackmagic geweest met global shutters. Een sensor met een global shutter in een kleinbeeldcamera is een doorbraak op technologisch gebied en een doorbraak op het gebied van prijs. De Sony A9 III gaat zo’n € 7000,00 kosten. Nog niet goedkoop, maar zeker veel minder dan een Arriflex met soortgelijke techniek kostte. Wat is er zo bijzonder aan een global shutter? De huidige elektronische sluiters lezen een sensor van boven naar beneden lijn voor lijn uit. Iedere lijn afzonderlijk gaat best snel, maar het uitlezen van een complete sensor duurt wel even. Hierdoor ontstaat het bekende ‘rolling shutter’ effect. Dat zie je zowel wanneer je met de camera beweegt bij een filmopname, als wanneer je onderwerp tijdens de opname beweegt. Het bovenste deel van je onderwerp staat dan niet op dezelfde plek in beeld als het onderste deel en dat zorgt voor vervorming. Een global shutter leest in een keer de hele sensor uit. Er kan dus geen enkele vervorming meer optreden. Een bijkomend voordeel is dus dat je hierdoor ook prima met hele snelle tijden kan flitsen. De camera is zelfs zo snel, dat het bij zwaardere flitsers op vol vermogen niet ondenkbaar is dat de flitstijd een stuk langer is dan de belichtingstijd van de camera als je op de allersnelste tijden werkt. Om dezelfde reden vertoont een global shutter beeldsensor geen banding– horizontale strepen op de foto die ontstaan doordat de helderheid van kunstlichtbronnen varieert, zodat sommige rijen pixels meer licht ontvangen dan andere. De global shutter leest alle rijen tegelijk uit.

Er zijn twee redenen waarom al deze fantastische voordelen nog niet eerder in een camera zaten. Dat heeft zowel met prijs als met techniek te maken en die twee zijn met elkaar verbonden. Global shutters die de afgelopen jaren in videocamera’s hebben gezeten, waren minder goed op het gebied van gevoeligheid en dynamisch bereik. Daardoor waren ze voor veel fotografen en filmers minder interessant en werden ze alleen in speciale camera’s gebruikt. Dat zorgde voor lage productieaantallen en dus hoge kosten. Als Sony de nadelen op het gebied van gevoeligheid en dynamisch bereik heeft opgelost, dan voorspellen we behoorlijke verkoopcijfers en zullen de kosten voor dit soort sensoren wel gaan dalen. We hebben de Sony A9 III echter nog niet uitgebreid kunnen testen. Dus op het gebied van beeldkwaliteit moeten we nog afwachten hoe goed de A9 III zal zijn in vergelijking met zijn voorganger.

Bouw en bediening

De Sony A9 III is flink wat duurder dan de A9 II was, maar is dan ook op veel punten weer verbeterd. De A9 III heeft de zoeker en het scherm dat we kennen van de A7R V, met 9,44 miljoen pixels in de zoeker en een scherm dat zowel horizontaal als verticaal achter de camera kan kantelen, maar dat ook gewoon draaibaar is om mee te vloggen. De zoeker heeft een hoogste snelheid van 240 beelden per seconde en biedt een beeld zonder blackouts.

De weerbestendigheid is verbeterd. De camera kan net als de A9 II worden voorzien van een verticale grip, waar twee accu’s in kunnen. Het energiemanagement is slimmer geworden, waardoor het aantal opnames dat hiermee kan worden gehaald, hoger is. De camera heeft ook een extra customknop aan de voorzijde gekregen waarmee het totaal op 5 komt. De handgreep is verbeterd en de draaiknoppen op de bovenzijde zijn ergonomischer geworden. De hele body is wat meer afgerond dan eerdere Sony modellen.

Beeldkwaliteit

De Sony A9 III heeft een 24 megapixel sensor, net als de A9 II.  Maar daar houden de overeenkomsten dan ook mee op. De Sony A9 III heeft een volledig nieuwe sensor met nieuwe technologie. Of de global shutter, met al zijn voordelen, ook negatieve effecten heeft op de beeldkwaliteit waar het gaat om gevoeligheid of dynamisch bereik, weten we nog niet. De eerste beelden die we hebben gezien van de Sony A9 III zien er goed uit. Met de A9 III kunnen ook series van 4, 8, 16 en 32 opnames worden gemaakt die in Imaging Edge Desktop gecombineerd kunnen worden tot een opname met minder ruis.  Dankzij de snelle sensor kunnen die opnames gemaakt worden met minimale vertraging.

Video

De Sony A9 II was vooral bedoeld voor sport- en natuurfotografen en kende wat beperkingen op videogebied, zoals het ontbreken van bijvoorbeeld S-log. Dat is niet het geval bij de A9 III. Die biedt vrijwel alles wat Sony te bieden heeft. De camera kan in 4K filmen tot 120 beelden per seconde in S-log 2 en 3  en S-Cinetone, in 4:2:2 10 bit en een maximale bitrate van 600 Mbps. De Sony A9 III is ook de eerste Sony systeemcamera die kan filmen met 120 beelden per seconde in 4K zonder crop. Dankzij de global shutter is rolling shutter verleden tijd. De Sony A9 III kan daarmee weleens de beste videocamera zijn voor het filmen van actie. De A9 III heeft verder Auto Framing, dat op de ZV-E1 werd geïntroduceerd en correctie van de Focus Breathing.

Autofocus

De Sony A9 II was vooral bedoeld voor sport- en natuurfotografen en kende wat beperkingen op videogebied, zoals het ontbreken van bijvoorbeeld S-log. Dat is niet het geval bij de A9 III. Die biedt vrijwel alles wat Sony te bieden heeft. De camera biedt video met 4K/60p op basis van 6K oversampling. Hij kan ook in 4K filmen tot 120 beelden per seconde in S-log 2 en 3  en S-Cinetone, in 4:2:2 10 bit en een maximale bitrate van 600 Mbps. De Sony A9 III is ook de eerste Sony systeemcamera die kan filmen met 120 beelden per seconde in 4K zonder crop. Dankzij de global shutter is rolling shutter verleden tijd. De Sony A9 III kan daarmee weleens de beste videocamera zijn voor het filmen van actie. De A9 III heeft verder Auto Framing, dat op de ZV-E1 werd geïntroduceerd en correctie van de Focus Breathing.

Bijzondere functies

De Sony A9 III beschikt over Pre-Capture. Dat is een functie waarmee de camera opnames continue buffert. Zodra je de ontspanknop indrukt legt de camera vervolgens de laatste opnames tot een volle seconde voor het indrukken van de ontspanknop vast. Hierdoor kan je een moment zoals het opvliegen van een vogel perfect vastleggen. De functie werd bij systeemcamera’s geïntroduceerd door Olympus en Sony had Pre-Capture op sommige telefoons zitten. Eindelijk is Pre-Capture nu dan ook beschikbaar op de A9 en kunnen natuur- en sportfotografen er hun voordeel mee doen.

Eerste indruk

Focus had de kans om enkele uren met de Alpha 9 III te fotograferen. Het ging daarbij om een preproductiemodel. Voor een volledige test is het daarom wachten tot de camera leverbaar wordt in het eerste kwartaal van 2024. Wat echter meteen opvalt is de verbeterde ergonomie. De vorm van de grip is verbeterd, zodat deze beter in de hand ligt. Ook de VG-C5 verticale grip (apart verkrijgbaar) kreeg dezelfde aanpassing. De elektronische viewfinder heeft een 9,44 miljoen-dots OLED-scherm en zorgt voor een beeld zonder blackout, ook met 120 bps – behoorlijk indrukwekkend.
Fotograferen met 120 bps levert een enorme hoeveelheid beelden op. Al na enige tijd werd me duidelijk dat je deze superhoge snelheid best zuinig toepast, want anders ben je uren zoet met zoeken naar het beste beeld uit duizenden. We wachten vol spanning op een kans om de camera langer op de proef te stellen.

Ten opzichte van de concurrentie

De Sony A9 II was bij introductie Sony’s snelste camera, maar werd zowel op het gebied van snelheid, resolutie en video ingehaald door de Sony A1. De Sony A9 III herstelt voorlopig weer de rangorde. De A9 III is tot vier keer sneller dan de A1 en is daarmee weer de eerste keus voor fotografen die actie willen vastleggen. De A9 III neemt het op tegen de Nikon Z9 en de Canon EOS R3. Geen van beide zijn zo snel als de A9 III en de Nikon Z9 haalt zijn hoogste snelheid ook alleen maar jpeg met aangepaste grootte. Het enige dat de A9 III mogelijk kan hinderen zijn de CFexpress A kaarten die niet de snelheid halen van CFexpress B dat door Nikon en Canon gebruikt wordt. Met de enorme hoeveelheid data die je met 120 beelden per seconde in raw kan produceren, is de snelheid waarmee dat kan worden weggeschreven heel belangrijk.

Conclusie test Sony A9 III