Sony 500mm f/4 G SSM SAL-500F40G & Sony A77 (S-APS-C)

Deze Sony 500 mm lens is een snelle (f/4) lens met een vaste brandpuntafstand, die uitermate geschikt is voor professionele sportfotografie of natuurfotografie. Als je veel buiten fotografeert, zal je het extra waarderen dat deze lens is voorzien van extra afdichtingen tegen vocht en stof.
Ik ben geen professionele fotograaf en normaliter bespreken we op CameraStuffReview niet zulke grote, zware en dure lenzen. Toch vinden we het leuk om onze ervaringen met deze optische zwaargewicht in combinatie met de Sony A77 met jullie te delen.Dit is Sony’s grootste en duurste lens die op dit moment te koop is. Als je kijkt naar de specificaties, valt het op dat de Sony 500 mm f/4 kleiner is dan zowel de Nikon en Canon 500 mm f/4 en lichter dan de Nikon 500mm. De Sony 500mm f/4.0 is te gebruiken op Sony α camera’s met een volformaat sensor en op Sony α camera’s met een APS-C sensor. Volgens de persinformatie van Sony is de Sony 500 mm daarom een ideale partner voor de Sony A77. Deze combinatie is ideaal voor sportfotografie, natuurfotografie of andere vormen van fotografie (paparazzi?) waar je onderwerpen dicht naar je toe wilt halen. Translucent SLT camera’s hebben geen bewegende spiegel, waardoor eventuele camera vibraties worden beperkt, wat aangenaam is bij het gebruik van extreme telelenzen. De Sony SteadyShot in-camera beeldstabilisatie (IBIS) is een heel handig hulpmiddel bij het fotograferen zonder statief, net als de razendsnelle AF met Super Sonic Wave Motor (SSM), die gebruik maakt van elektronica die 4 keer sneller is dan de voorgaande versies.{insertgrid ID = 288}

Sony 500 mm f/4 @ 200 ISO, f5.6, 1/800, zonder statief + Steady Shot
De Sony 500 mm 4 super-telelens wordt gebruikt om onderwerpen naar je toe te halen. In combinatie met een APS-C formaat camera zoals de Sony A77, komt de beeldhoek van de Sony 500 mm overeen met de beeldhoek van een 750 mm lens op een camera met een volformaat sensor. De Sony A77 geeft de mooiste beelden bij lage ISO waardes. De hoge lichtsterkte van f/4 maakt het mogelijk om te kiezen voor lage ISO instellingen, waardoor je natuurlijk ogender beelden krijgt dan bij de hoge ISO waardes, waar de ruisonderdrukking van de camera zichtbaar ingrijpt. Zie ter vergelijking de opname van dezelfde Dikdik als hierboven, maar dan gemaakt bij 1600 ISO in onze Sony 55-300 mm review.

Constructie en autofocus

De Sony 500 mm f4 lens is gebouwd voor professioneel gebruik. De solide bouw van deze lens doet niet onder voor de bouw van de professionele Canon L lenzen die we tot nu toe hebben getest. Deze grote lens zit verpakt in een degelijke aluminium koffer, waarin wat ruimte is voor (polarisatie) filters of tele-converters. Filters worden aangebracht aan de achterkant van de lens in een apart daarvoor bestemd luikje.

De Sony 500 mm lens stelt verrassend snel scherp, letterlijk binnen een fractie van een seconde. De Sony 500 mm maakt gebruik van een SSM (Super Sonic wave Motor) aandrijving, waardoor de AF en AF-tracking sneller en soepeler verlopen dan met conventionele Sony lenzen. Om de scherpsteltijd verder te verkorten, is de lens voorzien van meerdere schakelaars voor het instellen van een prefocus, scherpstelvergrendeling en een beperking van de afstandsschaal. Je kan de AF elk gewenst moment handmatig overrulen. De DMF mode (Direct Manual Focus) schakelaar biedt de keuze tussen: continue DMF of Standaard DMF (zonder handmatige overruling tijdens continu AF).

In-camera correctie van lensfouten

De Sony A77 biedt voor jpg bestanden compensatiemogelijkheden voor correctie van lichtafval, chromatische aberratie en vervorming. In deze Sony 500 mm test stond de Sony A77 camera, met firmware 1.3, ingesteld op automatische correctie van lensfouten.

Beeldstabilisatie

Voor een ongeoefende fotograaf is het erg moeilijk om zo’n monster van een lens te richten en stil te houden zonder een statief te gebruiken. De Sony 500 mm f/4.0 kan gebruik maken van Sony’s in-camera beeldstabilisatie (‘Steady Shot”) systeem, dat in alle Sony α SLT en SLR cameras zit. De Steady-Shot mode reduceert ook de trillingen in de zoeker, wat het gebruiksgemak vergroot.
Extreem lange telelenzen zijn heel gevoelig voor trillingen, zelfs bij het gebruik van een statief. Bij het indrukken van de sluiter kan je het beeld in de zoeker al zien bewegen. Camera’s met een Translucent spiegel zoals de Sony A77 vormen een goede combinatie met dit soort lenzen, omdat ze geen bewegende spiegel hebben die vlak voor het maken van een opname omhoog klapt en op die manier trillingen in de camera veroorzaakt.
De camera body is niet direct gekoppeld, maar hangt aan de achterkant van de lens. De lens is in het midden via de statiefgondel aan het statief bevestigd. Een dergelijke constructie zorgt er weliswaar voor dat de lens niet naar voren kantelt, maar is gevoelig voor vibraties. Voor de Sony 500 mm resolutie testen hebben we zelfontspanner toegepast met een vertraging van 10 seconden. Maar voor praktijkopnames is dat een onpraktische oplossing. Een afstandsbediening waarmee je de sluiter op afstand kan bedienen, zal de kwaliteit van je opnames ten goede komen.De maximale lichtsterkte van f/4.0 maakt het mogelijk om snelle sluitertijden te gebruiken om de actie te bevriezen. Deze opname van een hond die voorbij rent is uit de hand geschoten @ 640 ISO en 1/2000 sec (RAW bestand).

Sony 2x teleconverter (Model: SAL20TC)

De Sony 500 mm is te gebruiken in combinatie met de 1.4x and 2.0x tele-converters. In combinatie met de 2x converter heb je alleen de beschikking over handmatige scherpstelling. Handmatig scherp stellen met een 1000 mm lens valt niet mee en is tijdrovend. Sony’s focus peaking is een nuttig hulpmiddel bij handmatig scherpstellen.
In de aluminium lenskoffer die we van Sony meekregen, zat een 2x tele-converter. We hebben daarom de 2x teleconverter meegenomen in deze test. De Sony 2x tele-converter bestaat uit 6 lens elementen in 5 groepen en weegt 200 gram. Zorg er voor dat je deze twee ons altijd bij je hebt en je kan ieder gewenst moment de brandpuntsafstand van je telelens met een factor twee verlengen, zonder dat je met extra zware spullen hoeft te sjouwen. Als ik de keuze zou hebben tussen een een 1.4x of een 2x tele-converter, dan zou ik voor de 1.4x converter kiezen, omdat je dan in combinatie met de Sony 500 mm lens nog steeds de beschikking hebt over autofocusZie ook deze Sony teleconverter (1.4X and 2.0X) reviews

Beeldhoek 55 mm (83 mm @ volformaat)

beeldhoek Sony 500 mm +2x teleconverter (1500 mm @ volformaat)De Sony 500 mm heeft de langste brandpuntafstand van alle Sony lenzen die nu te koop zijn. Als een 500 mm brandpuntafstand nog steeds niet genoeg is voor een beeldvullende opname, dan is een tele-converter de meest voor de hand liggende optie.

Lichtafval Sony 500mm + 2x converter

Tot onze verrassing vonden we een lichtafval van 0.5 stops bij f/4. Beweeg je muis over de Imatest resultaten voor een opname van een egaal blauwe lucht, gemaakt bij f/4. Op zich is een lichtafval van 0.5 stops een goed resultaat, maar de Sony 500 mm f/4 is ontworpen voor camera’s met een volformaat sensor. Deze test wordt uitgevoerd met een camera met een kleinere APS-C sensor. We verwachten daarom dat lichtafval van de Sony 500 mm f/4 op een camera met een volformaat sensor wel zichtbaar zal zijn in de praktijk. Afgezien van de halve stop lichtafval bij f/4, zijn de overige waardes die we hebben gemeten erg goed.

Als de Sony 500 mm f/4 wordt gebruikt in combinatie met de Sony 2x tele-converter, dan is er geen zichtbare lichtafval, zelfs niet bij volle opening bij f/8.

Vervorming Sony 500 mm

Zoals wel te verwachten viel voor een telelens, is de mate van vervorming door de Sony 500 mm zo laag, dat je er in de praktijk nooit last van zal hebben. We meetten een 0.3% kussen vormige vervorming.

Bokeh

Het circulaire diafragma met 9 lamellen van de Sony 500 mm f/4 resulteert meestal in een mooie achtergrond onscherpte en  bokeh. Zoals je kan zien in de afbeelding hiernaast, is de bokeh mooi rond en rustig. Klik op de afbeelding van een hond hieronder, met een mooi contrast tussen de opspattende modder en de achtergrondonscherpte.
Alleen in situaties met felle hooglichten op de achtergrond kan de bokeh er minder rustig uitzien, zoals je kan zien in het voorbeeld hier rechts onder en in de opname van de hond met het opspattende water hierboven.
Sony 500 mm @ f/4, uit de hand @ 640 ISO en 1/2000 sec.

Overstraling

Het ontwerp van de Sony 500 mm bestaat uit 11 elementen in 10 groepen, inclusief drie ED (Extra-low Dispersion) glas elementen. Het is de eerste lens uit de Sony G serie met een geavanceerde nieuwe coating die, volgens Sony, zou moeten leiden tot nog helderder beelden met een hoog contrast. De Nano AR Coating beperkt interne reflecties tot een absoluut minimum, waardoor je extreem weinig last zal hebben van overstraling en nevenbeelden. Aanvullend wordt deze lens ook nog geleverd inclusief een grote zonnekap, die aan de binnenkant is voorzien van zwart fluwelen fibers, om invullend licht zo veel mogelijk te absorberen.

We hebben geen testfaciliteit voor overstraling van super telelenzen in onze studio. In onze Sony 70-400 mm review hebben we een opname van de maan gemaakt als alternatieve overstraling test/ Hieronder staat een opname van de maan gemaakt met de Sony 500 mm + 2x converter. Wat we verder hebben gedaan, is een opname gemaakt recht tegen de zon in. We zien in de opname uitgebleekte hooglichten, maar die worden hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door de sensor in plaats van overstraling van de lens. Nevenbeelden zijn we niet tegen gekomen.

Sony 500 mm + 2x converter @ 1000 mm, f/8, 1/160 sec, 100 ISO

Resolutie Sony 500 mm f/4

Toen we de eerste keer de resolutie probeerden te meten, verwachtten we met de Sony 500 mm f/4 een nog hogere resolutie te vinden dan in onze eerdere test van de Sony 70-400 mm. Maar dat was niet zo. Het is mogelijk dat in dit specifieke geval de resolutiemeting van deze extreme telelens wordt beperkt door de testopstelling, die bestond uit een 2 meter grote resolutie kaart op een afstand van bijna 40 meter van de camera. De camera body is niet direct vastgemaakt aan het statief, maar hangt in plaats daarvan aan de achterkant van de lens. De lens is in het midden bevestigd aan het statief door middel van de statiefgondel. In een dergelijke set-up kan een vibratie die ontstaat bij het afdrukken een groot effect hebben op de scherpte. We konden in de zoeker zien dat het beeld in de zoeker inderdaad bewoog als we de ontspanknop indrukten. We hadden geen afstandsbediening voor een Sony camera tot onze beschikking en hebben dus gebruik gemaakt van de zelfontspanner met een vertraging van 10 seconden.Inmiddels hebben we de meting herhaald met gebruik van een draadontspanner en het uitvoeren van een AF micro-fijnafstemming. De Sony 500 mm f/4 toont, mede dankzij de 24 megapixels van de Sony A77 camera, een goede resolutie zien met bijna 2000 LW/PH. Beoordeel zelf de scherpte van de opnames die we in deze test hebben toegevoegd. Al vanaf volle opening zijn de centrum scherpte en de hoekscherpte aan elkaar gelijk. Dat is erg goed. We beschouwen de verschillen in resolutie tussen f/11 en f/4 in dit specifieke geval als niet significant.
Sony 500 mm, 200 ISO, f/5.6, 1/200 s + statief
500 mm, 200 ISO, f/5.6, 1/100 s + statief

Scherpte Sony 500 mm + 2x teleconverter

Om de resolutie van een Sony 500 mm + 2x tele-converter te meten, hebben we een afstand van 60 meter nodig tussen de testkaart en de camera. Die afstand hebben we niet in onze studio. Daarom beelden we hier twee praktijkopnames af om jullie een indruk te geven van de scherpte die je kunt bereiken met de Sony 500 mm + 2x converter. Zowel scherpte als contrast zijn bij volle opening zichtbaar minder dan zonder gebruik van de 2x tele-converter. Toch levert het gebruik van de 2x converter je beelden, die je anders helemaal niet gerealiseerd zou hebben. Ik heb het niet getest, maar verwacht op basis van mijn ervaring met andere tele-converters, dat 1 stop diafragmeren de beeldkwaliteit zichtbaar ten goede komt.


Sony 500 mm + 2x converter: 1000mm @ 1600 ISO, f/8, 1/1250 sec

Het gebruik van een 2x tele-converter reduceert de maximale opening tot f/8 en voor een optimale scherpte zou je 1 stop willen diafragmeren. Dan heb je heel veel licht en een hoge ISO instelling nodig om onbewogen opnames te maken met een 1000 mm (1500 mm @ volformaat) lens. Handmatig scherpstellen van een 1000 mm lens is moeilijk en tijdrovend. De beste resultaten krijg je met een onderwerp dat niet beweegt…..

Mijn persoonlijke voorkeur bij het gebruik van de Sony A77 is om de ISO waardes zo laag mogelijk in te stellen, in ieder geval onder de 400 ISO, en in het geval van langzamere sluitertijden meerdere opnames snel achter elkaar te maken in de hoop dat er een scherpe opname bij zit. De afbeelding van een wild zwijn hiernaast, is geschoten met een sluitertijd van 1/50 seconde. Toch kan je de wimpers van dit wilde zwijn nog tellen.

Sony 500 mm + 2x converter: 1000mm @ 200 ISO, f/8, 1/50 sec + statief

Chromatische aberratie Sony 500 mm f/4

Chromatische aberratie is ongeacht het diafragma zeer laag, zowel in RAW als jpg bestanden.

Continu AF Sony 500 mm

Grote en lichtsterke telelenzen zoals deze Sony 500 mm f/4 worden voornamelijk gebruikt door professionele fotografen, bijvoorbeeld voor het vastleggen van snelle actiemomenten. Deze 500 mm lens stelt heel snel, letterlijk in een fractie van een seconde, scherp. Ik heb de continu autofocus (en mijn eigen capaciteiten om op het goed punt te mikken) getest door opnames te maken van een overvliegend vliegtuig en een paar langs vliegende ganzen.

Het eerste wat meteen duidelijk werd, was dat het helemaal niet meevalt om zo’n grote, zware lens precies op het goede punt te mikken. Daarnaast moet ik bekennen dat ik zelden een telelens gebruik.
Desalniettemin waren alle opnames in de serie van de ganzen scherp. De serie opnames van het vliegtuig was minder geslaagd: die bevatte afwisselend scherpe en onscherpe opnames, zoals je kan zien in de twee onderstaande 100% beelduitsnedes. Als je rekening houdt met mijn beperkte “paparazzi telelens” ervaring, valt dit resultaat mij mee.

Continu AF, f/5.6, 200 ISO, 1/2500 sec

Sony 500 mm f/4 @ f/8, 200 ISO, 1/2500. 

Conclusie Sony 500mm f/4 G SSM SAL-500F40G test

Voordelen

• Hoge kwaliteit ultra-telelens voor sport en natuurfotografie; scherp tot in de hoeken, lage chromatische aberratie, lage vervorming, ongevoelig voor overstraling
• Zeer snelle AF
• Solide, water en stof werend ontwerp
• Langste brandpuntafstand in het aanbod van Sony G Lenzen
• Lichtsterk: f/4.0
• Maakt gebruik van IBIS (in body image stabilization) in alle Sony α camera’s

Nadelen

• Een grote en zware lens zoals deze is veel moeilijker te hanteren dan bijvoorbeeld de (excellente) Sony 70-300 mm of Sony 70-400 mm
• Hoge prijs

Om eerlijk te zijn hadden we nog geen ervaring met het testen van een lens als de Sony 500 mm f/4. Ik ben geen professionele fotograaf en de ervaring om rond te lopen met een lens van 2,5 kg was voor mij nieuw. Voor het eerst in mijn leven gebruikte ik een lens met een 1000 mm brandpuntafstand (dankzij de tele-converter). De beeldhoek van de Sony 500 mm  lens + teleconverter komt overeen met die van een 1500 mm lens op een camera met een volformaat sensor. Zonder statief kan deze lens eigenlijk alleen succesvol gebruikt worden door ervaren fotografen. Door mijn onervarenheid met extreem lange telelenzen, heb ik heel veel onscherpe opnames gemaakt met deze lens.
Voor een professionele sport- of natuurfotograaf is deze lens mogelijk een voor de hand liggende keuze. Het is de lens met de snelste AF van alle Sony die we tot nu toe hebben getest en levert scherpe en contrastrijke opnames op die al bij f/4 scherp zijn van hoek tot hoek. De lichtsterkte van deze lens is voldoende om ook in combinatie met een 1.4 tele-converter nog gebruik te kunnen maken van de AF. Maar een grote en zware lens als de Sony 500 mm is veel moeilijker te hanteren dan een telezoomlens als de (beiden excellente) Sony 70-300 mm of Sony 70-400 mm G lenzen. En als je dan de prijs/kwaliteit verhouding mee laat wegen, dan wordt de Sony 500 mm in mijn ogen verslagen door de Sony 70-400 mm.