Test Canon 5Ds: nieuwe resolutienorm?

Bij de introductie van de Canon 5DS en 5DS R werd gesproken over de nieuwe norm voor resolutie van een spiegelreflexcamera. Toch is het aantal megapixels op een sensor niet de enige factor die de resolutie bepaalt. De aanwezigheid van een optisch low-passfilter (5Ds) of een low pass cancellation-filter (5DsR) zorgen voor een (kleine) afname van de resolutie. Ook de kwaliteit van de gebruikte lenzen en de toegepaste beeldbewerking (contrast, ruisonderdrukking, verscherping) hebben grote invloed op de scherpte indruk. Tenslotte is het niet meer van deze tijd om bij een nieuwe norm voor resolutie alleen naar spiegelreflex camera’s te kijken. Spiegelloze systeem camera’s, zoals de Sony A7R2 of de Samsung NX1, dingen mee als er een resolutienorm gesteld moet worden.
Dat neemt natuurlijk niet weg dat de Canon 5Ds een unieke combinatie van resolutie, snelheid, nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid biedt. Alle objectieven met een EF vatting die je nu bezit, worden zichtbaar beter als je ze – in plaats van een Canon 5D mk3, Canon 6D of een oudere Canon spiegelreflex camera – combineert met de Canon 5Ds. De Canon 5Ds is dan ook ideaal voor landschaps-, architectuur-, mode- of commerciële portretfotografie.
De prijs van de Canon 5Ds beperkt de doelgroep tot professionele en kapitaalkrachtige ambitieuze amateurfotografen (pro’s en prosumers). Wat mogen ze verwachten van de Canon 5Ds? Hebben extra megapixels nog zin?

Gebruik je in de studio een Canon 5Ds ter vervanging van een midden-formaat camera, zet hem op 50 ISO.

De sensor van de Canon 5Ds biedt een ISO-gevoeligheid van 100 – 6.400 en die is uit te breiden tot 50 – 12.800. De 150k pixel RGB+IR-meetsensor met Flicker Detection in de EOS 5DS en EOS 5DS R zorgt dat ook bij TL-licht of beeldscherm, opnamen kunnen worden gemaakt met een consistente en nauwkeurige belichting. Wat opvalt, is de bescheiden hoogste ISO instelling. Voor een full-frame spiegelreflex camera begint een maximale ISO waarde van een kwart miljoen de norm te worden, De Canon 5Ds gaat niet hoger dan 12.800. Gezien het hoge aantal pixels op de sensor denk ik dat het een goede keuze is van Canon: bij hogere ISO waarden wordt de resolutie van een camera lager. En de Canon 5Ds zal juist vanwege zijn resolutiemogelijkheden gekozen worden door studio- en landschapsfotografen, die vanaf statief bij de laagst mogelijke ISO waarde werken. De uitbreiding naar een lagere ISO waarde is een belangrijk pluspunt, dat relatief onbekend is bij vele professionele fotografen. De combinatie van een hoge resolutie met de goede signaal/ruis verhouding bij 50 ISO zorgt voor nog hoogwaardiger, extra natuurlijke beelden.

Hoge resolutie brengt met grote bestanden met zich mee, wat extreem hoge eisen aan PC en opslagruimte vraagt. Afhankelijk van onderwerp en ISO waarde zijn de 14 bits RAW (gelukkig) bestanden tussen de 40 en 80 megabyte groot. Ter vergelijking: de 14 bits 36 megapixel bestanden van de Nikon D810 zijn 35 tot 60 mb groot. Twee DIGIC 6-processoren in de EOS 5DS zorgen er voor dat de enorme hoeveelheid gegevens van de 50,6 Megapixel-sensor snel worden verwerkt. Hierdoor kan je met deze camera ondanks de grote bestandsgrootte toch nog fotograferen met vijf frames per seconde (RAW + jpg). Top.
De hoge resolutie van de Canon 5Ds maakt dat je zelfs na croppen nog voldoende resolutie overhoudt voor een mooie vergroting. Nieuwe in-camera crop-programma’s, waarbij de crop-instellingen zichtbaar zijn in de zoeker, leveren genoeg resolutie voor een perfecte afdruk op A4. Bij een crop-factor van 1.6x heb je nog altijd 19 Megapixel tot je beschikking.

Custom Quick Control

De menustructuur van alle Canon camera’s is overzichtelijk en goed doordacht. Met het Custom Quick Control-scherm waarmee je type, afmetingen en positie van de pictogrammen zelf aan kan passen, doet Canon er nog een schepje bovenop. Het configureren van het Custom Quick Control scherm is een eenmalig klusje, waaraan sommige fotografen veel plezier zullen beleven. Omdat je zo een eigen gepersonaliseerd menuscherm maakt, met een lay-out die perfect bij je past. En hoe vertrouwder een camera is, des te groter de kans dat je er mooie opnames mee maakt. Misschien is er maar een kleine fotografen die het Custom Quick Control-scherm gaan gebruiken, want het standaard Quick menu is erg goed. Toch zal die kleine groep extra verknocht aan deze camera worden, omdat het perfect aansluit bij hun werkwijze.

Canon 5Ds vs 5DsR

Beide camera’s hebben een 50 megapixel sensor en lijken in uiterlijk en functionaliteit als tweeling broers op elkaar. Maar de Canon 5Ds heeft een low pass cancellation-filter (analoog aan de Nikon D800E), terwijl de Canon 5Ds een traditioneel low pass filter heeft. De kans is het grootst dat je eventuele kwaliteitsverschillen tussen beide camera’s kan zien bij onverscherpte of zeer zorgvuldig bewerkte RAW opnames. De Canon EOS 5DS R is ontworpen voor fotografen die de hoogst mogelijke beeldkwaliteit willen bereiken, want je zal RAW beelden zeer zorgvuldig moeten bewerken om eventuele verschillen in beeldkwaliteit tussen de Canon 5Ds en de Canon 5DsR uit te buiten. We hebben Canon Nederland gevraagd om gelijktijdig de 5Ds en 5DsR te mogen testen, maar er was op korte termijn geen 5DsR exemplaar voor ons beschikbaar. Op eventuele kwaliteitsverschillen tussen de 5Ds en de 5DsR hopen we later terug te komen als we de Canon 5DsR testen.

Canon 5Ds versus Sony A7r / A7R mk2

Met de opkomst van de spiegelloze systeem camera’s ligt het voor de hand om de Canon 5Ds te vergelijken met de Sony A7R (mk2); een full-frame spiegelloze systeemcamera met de meeste pixels op de sensor en de mogelijkheid om met behoud van AF Canon objectieven te gebruiken met behulp van, bijvoorbeeld, een Metabones Speedbooster.

De Canon 5Ds heeft een optische zoeker en de Sony een elektronische zoeker. Niet iedereen houdt van een elektronische zoeker. Aan de andere kant kan je in een elektronsiche zoeker het effect van over- of onderbelichting of het toepassen van een creatief filter meteen beoordelen (WYSIWYG), terwijl je met een optische zoeker eerst een opname moet ameken en die dan op het beelscherm moet terugkijken. In een optische zoeker heb je geen focus-peaking en bij fotograferen in het donker zie je meer met een elektronsiche zoeker dan met een optische zoeker.
De Canon 5Ds spiegelreflex body is aanzienlijk groter en met 930 gram bijna twee keer zo zwaar als de spiegelloze systeemcamara van Sony. Het gewichtsverschil is in de praktijk minder groot, omdat de lenzen voor beide camera’s ongeveer even zwaar zullen zijn.
De Canon 5Ds heeft meer megapixels dan de Sony A7R, wat in theorie een verschil van 9% in resolutie oplevert bij gebruik van dezelfde lens. Dat zie je niet met het blote oog en eventuele verschillen in de toegepaste ant-aliasing kunnen het verschil nog kleiner maken.
Er zijn veel meer objectieven in de Canon EF vatting te koop dan in de Sony FE vatting
De Sony A7R biedt in-camera 4K video. De Canon 5Ds heeft geen 4K.

Vormgeving, bouwkwaliteit en AF

De Canon 5Ds heeft een zware, uiterst duurzame body van een hoogwaardige magnesiumlegering. Het beeldscherm is groot, helder, maar helaas niet kantelbaar of draaibaar. De camera is volgens de specificaties niet extra afgedicht tegen stof en spatwater. De grote zoeker met 100% dekking maakt het kiezen van composities makkelijk. Het grote, 8,11 cm (3,2”) Clear View II LCD-scherm heeft een anti-reflectielaag om weerspiegeling en overstraling tijdens het bekijken van opnamen te minimaliseren. De Canon 5Ds heeft een 61-punts AF met 41 ‘cross-type’ punten voor betrouwbare en snelle AF-prestaties. Bewegende onderwerpen blijven in focus dankzij EOS Intelligent Tracking and Recognition AF (iTR), dat zowel gezichten als kleur volgt.

Mirror Vibration Control System voor scherpere opnames

De hoge resolutie van de sensor maakt dat iedere scherpstelfout zichtbaar gemaakt wordt. Canon’s Mirror Vibration Control System reduceert beeldonscherpte door met een nokkenaandrijving een nauwkeurige op- en neergaande beweging van de cameraspiegel te realiseren om plotseling stoppen te vermijden en ook het geluid te dempen. Met Live-view scherpstellen leverde in onze test vanaf statief scherpere opnames op dan met fase-detectie AF. Bewegingsonscherpte, veroorzaakt door de fotograaf, maakt deze camera zichtbaar als geen ander. Bij het maken van opnames zonder gebruik te maken van een statief, verlies je zeker aan scherpte als je een sluitertijd gebruikt van 1/ brandpuntsafstand of langer. Om er zeker van te zijn dat je met dit soort pixelmonsters geen bewegingsonscherpte introduceert, kan je beter uitgaan van 1/3*brandpuntsafstand: Bij een 50mm lens kies je een sluitertijd van 1/150 sec of sneller.

Canon 5Ds vs Canon 6D / Canon 5D mk3

Vergelijk je de resolutie van een 50 megapixel camera met de resolutie van een ~24 megapixel camera (Canon 5D mk3, Canon 6D), voorzien van eenzelfde low-pass filter – dan is in theorie een resolutietoename van 46% te verwachten. Onze oude testopstelling was niet ontworpen voor het meten van de resolutie van een 50 megapixel camera, dus hebben we een nieuwe testopstelling gebouwd. Vergelijken we onze Imatest resultaten voor de hoogste centrumscherpte van de Canon 5Ds met een Canon 24-70 mm f/2.8L II en een Canon 70-200mm f/2.8L IS II met de hoogste centrumscherpte van dezelfde objectieven (maar wel andere exemplaren) op een Canon 5D mk3, dan vinden we op onze nieuwe testopstelling gemiddeld 30% hogere resolutie voor de Canon 5Ds. Ook LensRentals rapporteert een 30% hogere centrumscherpte voor de Canon 5Ds in vergelijking met de Canon 5D mk3. Een forse en zichtbare verbetering, maar iets minder dan je zou mogen verwachten.

APS-C of Full frame? Canon 5Ds vs Samsung NX1

Het voordeel van een camera met een kleinere sensor, is dat alleen het centrum van het beeld wordt gebruikt. Dat levert een scherper beeld in de hoeken op als je een opname vergelijkt met dezelfde beeldhoek is genomen. Dat geldt zeker bij volle opening, maar vaak ook nog na twee stops diafragmeren. Zelfs als je hele goede objectieven gebruikt. Terwijl het verschil in scherpte in het centrum tussen een camera met een volformaat sensor en een camera met een APS-C sensor soms verrassend klein is, ondanks het hogere aantal pixels op de full-frame sensor.
Ter illustratie hieronder opnames gemaakt met de 28 megapixel Samsung NX1 (APS-C sensor) en de 50 megapixel Canon 5Ds (volformaat sensor). Beide RAW opnames (we kozen de scherpste uit een serie van 5, waarbij telkens opnieuw hebben scherpgesteld) zijn op dezelfde wijze in Lightroom verscherpt. Het aantal pixels, het contrast en de witbalans van de Samsung opname (die oorspronkelijk duidelijk koeler was dan de Canon opname) zijn aangepast aan de beeldstijl van de Canon.
De opname gemaakt met de Samsung NX1, de camera met de kleinere sensor en de minste pixels (maar het hoogste aantal pixels per mm) is zichtbaar scherper in de hoeken. Tijdens de test hadden we niet de beschikking over een Canon 760D of een 750D, maar daarvoor geldt waarschijnlijk hetzelfde.

Canon 5Ds vs Nikon D810

De hoogste centrumscherpte van onverscherpte Canon 5Ds RAW bestanden die we bij onze Imatest metingen zijn tegengekomen, lag bij de Canon 5Ds met een Canon EF 70-200mm f/2.8 USM L II (@ 70mm f/4) op 3150 LP/BH. Ter vergelijking: LensRentals vond 1375 LP/BH (=2750 LW/BH) als centrumresolutie van de Canon 300 f/2.8 IS II op de Canon 5Ds. De hoogste centrumscherpte die we voor de Nikon D810 hebben gemeten, is ondanks het kleinere aantal megapixels 10% hoger 3450 LW/PH (D810 + Nikon 58mm f/1.4G @ f/4). In theorie zou een resolutieverschil van circa 10% ten gunste van de Canon 5Ds mogelijk zijn als je opnames vergelijkt die zijn gemaakt een 36 megapixel of een 50 megapixel sensor. Maar het scherpteverlies door het low-pass filter en mogelijke kwaliteitsverschillen tussen de gebruikte objectieven doen dit theoretische verschil kennelijk teniet als je onbewerkte bestanden met elkaar vergelijkt.

Maar dat is natuurlijk niet het hele verhaal. Een opname gemaakt met een sensor + low-pass filter moet meer verscherpt worden dan een opname gemaakt met een sensor zonder low-pass filter. Als we verrscherpte opnames (RAW of jpg) met elkaar vergelijken (jpg rechtstreeks uit de camera, of RAW bestanden die op dezelfde manier zijn verwerkt door Adobe Lightroom), dan doet de Canon 5Ds het inderdaad iets beter dan de Nikon D810. Het hangt ook sterk van het onderwerp af, want bij vele opnames is het verschil niet te zien.
Een nieuwe Fine Detail Picture Style maximaliseert volgens Canon het detailniveau in jpg opnames gemaakt met de Canon 5Ds sensor, waardoor geavanceerde aanpassing van de scherpstelling mogelijk is zonder daarvoor editingsoftware te gebruiken. Bij een Canon 5DsR test in de toekomst zullen we dit eens onder de loupe nemen.

Dynamisch bereik, kleurweergave en ruis

De kleurweergave bij daglicht is goed, zoals we van Canon gewend zijn. Zowel de in Lightroom ontwikkelde RAW als de standaard beeldstijl jpg bestanden geven iets te verzadigde rode kleuren, wat veel fotografen in huidtinten en vakantiefoto’s mooier vinden. De Faithfull beeldstijl geeft jpg bestanden met een meer neutrale kleurweergave. De automatische witbalans voldoet meestal, maar bij kunstlicht is er winst te behalen door zelf te witbalans in te stellen in plaats van de automatische witbalans, die een oranje kleurzweem oplevert bij kunstlicht, zijn werk te laten doen. Dat geldt niet alleen voor de Canon 5Ds, maar ook voor vrijwel alle andere camera’s die we tot nu toe hebben getest.
Wat dynamisch bereik betreft, is het glas halfvol en half leeg. Ondanks een groter aantal pixels op de sensor is het dynamisch bereik van de Canon 5Ds niet slechter dan van eerdere Canon camera’s die we hebben getest. Als we donkere opnames lichter maakten, dan kwamen we geen banding tegen zoals bij eerdere Canon camera’s. Vergelijk je het dynamisch bereik van de Canon 5Ds echter met het dynamisch bereik van de topmodellen van andere merken, dan verliest de Canon 5Ds het van full frame camera’s zoals de Nikon D810, Sony A7R of camera’s met een APS-C sensor zoals de Nikon D7200 of Samsung NX1. Bij 100 ISO weten zelfs de camera’s met in vergelijking met de Canon 5Ds een relatief kleine sensor, zoals de Olympus OM-D E-M1, Panasonic GH4 of Nikon J5 het dynamisch bereik van de Canon 5Ds vrijwel te evenaren.

Video

Bij het testen van de Canon 5D mk2 voor het tijdschrift Camera Magazine werd ik jaren geleden – net als vele anderen – verrast door de video beeldkwaliteit en de videomogelijkheden van de Canon 5D mk2. Dankzij deze camera zijn er vele professionals die nu zowel foto- als video-opnames maken met hun camera. Voor hen is het heerlijk om slechts 1 camera te hebben waarmee je zowel geavanceerde foto- als video opnames kan mekan, afhankelijk van het onderwerp en de situatie waar je je in bevindt. Het scheelt ook veel gesjouw als je niet een extra video-camera mee hoeft te nemen. Mijn verwachting was destijds dat alle professionele camera’s hybride camera’s zouden worden, zoals de Panasonic GH4 en de Sony A7r mk2.
Canon kiest een andere weg: de Canon 5Ds is een camera dis is ontworpen voor fotografen. Natuurlijk kan je er 60p Full-HD opnames mee maken en zit er een extra aansluiting op deze camera voor een microfoon, maar voor 4K of uitgebreide videomogelijheden ben je hier aan het verkeerde adres.
Wil je de maximale resolutie halen uit een 50 megapixel sensor, dan zal je uitzonderlijk goede objectieven, zoals de Canon 24-70 f/2.8L mk2 (hier afgebeeld) of de Canon 70-200mm f/2.8 IS mk2, moeten gebruiken. We hebben de Canon 5Ds getest met deze twee lenzen. Samen met de canon 5Ds bieden deze twee objectieven een hoogwaardige, maar ook grote, zware en dure camera-uitrusting waaraan je een hoop plezier kan beleven.

Conclusie Canon 5Ds test

Voordelen

Hoge beeldkwaliteit
Goede buffer: zelfs bij RAW + jpg maak je nog 5 opnames van 50 megapixels per seconde
Mooi zoekerbeeld
Gebruiksvriendelijk (zowel camera als menu) en goede handligging
Oerdegelijke bouwkwaliteit
Custom Quick Control-scherm dat op de wensen van elke fotograaf is aan te passen

Nadelen

Grote bestanden door hoge resolutie
Geen kantelbaar of draaibaar beeldscherm
Dynamisch bereik blijft achter bij de concurrentie

Extra megapixels hebben wel degelijk zin. Dankzij de 50 megapixel sensor onderscheidt de Canon 5Ds 50 zich van een Canon 6D of Canon 5D mk3, die beiden 60% minder pixels tot hun beschikking hebben. De winst in resolutie wordt niet alleen geboekt met de duurste objectieven. Zie bijvoorbeld de Canon 50mm f/1.8 STM getest op een Canon 5Ds. In het centrum worden torenhoge resoluties neergezet, zelfs met een goedkoop objectief.
Gebruik je dezelfde lens op een Canon 5Ds of op een 6D / 5D mk3, dan realiseer je een resolutie toename van circa 20% in het centrum van het beeld. In de hoeken is bij vrijwel alle lenzen als gevolg van lensabberraties de scherpte lager dan in het centrum en is de winst ongeveer 10%. Het scherpteverschil in het centrum zullen de meeste fotografen zien als de totale afbeelding is uitvergroot tot 40 cm breed of meer, maar het verschil in de hoeken waarschijnlijk niet. Wat de andere beeldkwaliteitseigenschappen betreft, is de Canon 5Ds niet onderscheidend ten opzichte van oudere Canon camera’s. Het maakt dat in ons testoverzicht de Canon 5Ds de hoogste score heeft voor beeldkwaliteit in vergelijking met alle andere geteste Canon camera’s.

Bij het vergelijken van de resolutie van de 50 megapixel Canon 5Ds (met low-pass filter) met de 36 megapixel Nikon D810 (zonder low-pass filter) zagen we zowel in de praktijk als bij de Imatest metingen geen verschillen in resolutie als we onverscherpte RAW bestanden analyseerden. In theorie zou een resolutieverschil van circa 10% mogelijk zijn als je een 36 megapixel sensor vergelijkt met een 50 megapixel sensor. Vergelijken we Canon 5Ds en Nikon D810 standaard jpg opnames (de fabrieksinstellingen), dan zie je bij veel opnames geen verschillen in scherpte tussen 5Ds de D810.
Mogelijk dat het scherpteverlies door het low-pass filter en mogelijke kwaliteitsverschillen tussen de gebruikte objectieven dit theoretische verschil teniet doen. Dat de Canon het relatief beter doet bij jpg bestanden heeft te maken met het low-pass filter en de verscherping die daar op volgt. Beelden die zijn opgenomen met een sensor die voorzien is van een low-pass filter (Canon 5Ds) worden meer verscherpt dan beelden uit een camera zonder filter (Nikon D810).

Vanzelfsprekend eindigt de Canon 5Ds heel hoog in ons testoverzicht. Toch bezet de Canon 5Ds in ons testoverzicht niet de eerste plaats als het gaat om beeldkwaliteit. Vanwege een lager dynamisch bereik bij lage ISO instellingen in vergelijking met de topmodellen van andere camera merken, eindigt de Canon 5Ds ondanks de hoge resolutie in ons testoverzicht lager dan de topmodellen van andere merken, zoals de Sony A7R, Nikon D810 en Samsung NX1.