We hebben al eerder Fujinon XF lenstesten gepubliceerd (Fujinon XF 60mm macro en de Fujifilm XF 18-55mm), maar met deze Fujifilm X-E1 test is het de eerste keer dat we aandacht besteden aan een Fujifilm camera. De Fujifilm X-E1 werd in 2012 vlak voor de Photokina aangekondigd. Deze camera lijkt in veel opzichten op de begin 2012 uitgebrachte Fujifilm X-PRO, maar is aantrekkelijker geprijsd. Dit prijsvoordeel is te danken aan het achterwege laten van een hybride zoeker, ten gunste van een elektronische zoeker met een hogere resolutie. Ook heeft het beeldscherm achterop de camera een lagere resolutie. De Fujifilm X-E1 is net als de Fujifilm X-PRO een high-end camera. De doelgroep voor deze camera bestaat uit gepassioneerde amateur en professionele fotografen die een handzame camera willen, maar wel met een uitzonderlijk hoge beeldkwaliteit.

Fujifilm X-E1 Vormgeving

De Fujifilm X-E1 is een mooie camera om te zien. De vormgeving van het camerahuis van de Fujifilm X-E1 doet, afgezien van het beeldscherm aan de achterkant, denken aan de karakteristieke vormgeving van meetzoeker camera’s uit het analoge fotografie tijdperk. Maar omdat de camera een elektronische zoeker heeft, ontbreekt het zoekerruitje aan de voorkant. De Fujifilm X-E1 is te koop in een volledig zwarte versie en in een zwart met zilver versie.

De camera is ten behoeve van video voorzien van een aansluiting van een externe microfoon. Toch is de Fujifilm X-E1 voor mijn gevoel veel meer een echte fotocamera. De camera is zeer degelijk gebouwd en ligt zeer goed in de hand. Compacte systeem camera’s (zoals bijvoorbeeld de Olympus OM-D E-M5) hebben kleine knoppen, die onpraktisch kunnen zijn of soms makkelijk onbedoeld te verdraaien zijn. Maar de knoppen op de Fujifilm X-E1, met name de draaiknoppen boven op de camera voor het instellen van de sluitertijd en de belichtingscompensatie, zijn heel degelijk uitgevoerd met de juiste grootte en weerstand.

De camera is voorzien van een beperkt aantal knoppen en de bediening van de Fujifilm X-E1 is daardoor ook prettig eenvoudig. Er is een Quick menu met alle belangrijke functies dat met een eigen Q knop in 1x te benaderen is. Het valt meteen op dat er geen “PASM” knop op deze camera zit. Dat komt omdat je het diafragma instelt met een ring op de lens en de sluitertijd op de camerabody. Als je de camera in de programmastand wilt gebruiken, zet je zowel de lens als de camera in de A stand. Voor alle oudere fotografen is dat waarschijnlijk een vertrouwd systeem, maar ook de jongere fotografen zullen na een korte gewenningsperiode de PASM knop niet missen. Het enige minpunt qua ergonomie, is dat de batterij en de SD kaart zo dicht bij elkaar zitten. dat het lastig is om de SD kaart te vervangen. Als de camera op een statief staat, moet je ook de camera eerst van het statief halen, voordat je de SD kaart kan vervangen.De sensor in de Fujifilm X-E1 is ontwikkeld door Fuji zelf en wijkt af van de standaard Bayer CMOS sensoren die de meeste andere fabrikanten toepassen. Omdat de rode en blauwe pixels op de Fuji sensor minder gelijkmatig over de sensor zijn verdeeld, heeft deze sensor minder last van een moiré patroon dan gewone CMOS sensoren. Hierdoor hoefde Fuji geen laag-doorlaat filter voor de sensor te plaatsen, wat zowel de resolutie als de signaal ruisverhouding ten goede zou moeten komen. Verderop in deze Fujifilm X-E1 test zal je zien dat dit ook zo is.

Fujifilm X-E1 versus Fujifilm X-PRO

• Beide camera’s vertonen veel overeenkomsten en maken gebruik van dezelfde sensor en beeldprocessor
• De X-E1 heeft een elektronische zoeker met een hogere resolutie, maar geen hybride zoeker
• De Fujifilm X-E1 body is compacter en 30% lichter (350 in plaats van 450 gram)
• De X-E1 heeft een ingebouwde flitser, De X-PRO niet
• Het lcd-scherm op de achterkant van de Fujifilm X-E1 is kleiner en heeft een lagere resolutie
• De X-E1 is veel goedkoper dan de X-PRO

Fujifilm X-E1 versus Olympus OM-D E-M5, Panasonic GH3, Sony NEX-7

• Al deze camera’s zijn hoogwaardige camera’s voor gevorderde gebruikers. Ze vertonen veel overeenkomsten qua specificaties.
• De Panasonic GH3 is van deze camera’s het best geschikt voor video
• De Fujifilm X-E1 heeft het kleinste beeldscherm met de laagste resolutie van deze groep camera’s.
• De Olympus OM-D E-M5 heeft als enige ingebouwde beeldstabilisatie in de camera
• Het lenzenaanbod voor met name micro-43 camera’s en ook de NEX camera’s is groter dan het Fujinon XF lenzenpakket. Wel heeft Fujifilm in haar roadmap voor 2013 de ambitie uitgesproken om nog voor het einde van dit jaar 10 lenzen in haar pakket te hebben.

Fujifilm X-E1 + Fujinon XF 60 mm macro @ 400 ISO, f/2.4, 1/200 sec

Zoeker, beeldscherm en menu

De Fujifilm X-E1 heeft een hoge kwaliteit elektronische zoeker. Sommige fotografen geven (nog?) een voorkeur aan een optische zoeker. Toch biedt een elektronische zoeker mogelijkheden die een optische zoeker niet biedt, zoals het weergeven van een waterpas of histogram in de zoeker. Wie gewend is om een professionele spiegelreflexcamera of een Panasonixc GH3 te gebruiken, zal de zoeker van de Fujifilm X-E1 mogelijk wat klein vinden. De effectieve zoekergrootte komt ongeveer overeen met de effectieve zoekergrootte van een camera met een APS-C sensor. De zoekernauwkeurigheid bedraagt 100 %, de vergroting bedraagt 0.6 en door de cropfactor van 1.5 bedraagt de totale zoekervergroting 0.4. Het beeldscherm achterop de camera is niet draaibaar en kantelbaar. Het cameramenu is overzichtelijk en dat werkt prettig.

In-camera correcties

In onze eerdere Fujinon XF lenstesten (Fujinon XF 60mm macro en Fujifilm XF 18-55mm) lieten we al zien dat Fuji er voor gekozen heeft om zowel jpg als RAW bestanden (als je ze opent in Silkypix, Lightroom of Photoshop) te corrigeren voor lensfouten, zoals vervorming, lichtafval en (waarschijnlijk ook) chromatische aberratie. Een goede keuze volgens mij, want de gecorrigeerde bestanden laten de hoogst mogelijke beeldkwaliteit zien.
Fuji gaat hierin nog verder: Er is voor de Fujifilm X-E1 een M-vatting adapter te koop, waardoor je deze camera ook kan gebruiken in combinatie met de hoogwaardige objectieven die op de Leica M camera’s worden gebruikt. Deze lenzen worden niet automatisch door de camera herkend, maar je kan voor ieder afzonderlijk objectief een zelf een correctieprofiel aanmaken, waarmee je bijvoorbeeld vervorming en lichtafval door de camera kan corrigeren.

Scherpte: resolutie Fujifilm X-E1

De Fujifilm X-E1 leverde in onze studiotest, in combinatie met een Fujinon XF 60mm, een jpg bestand met een resolutie van (over ISO 200 t/m 6400) gemiddeld 2200 lijnen per beeldhoogte. Dat is even goed als de Olympus OM-D E-M5, Panasonic GH3 of Sony A77. RAW bestanden in Lightroom leveren dezelfde scherpte. Metingen voor deze test zijn uitgevoerd met behulp van Imatest. De meetresultaten staan in het Fujifilm X-E1 testrapport. Zowel de jpg als RAW bestanden zien er heel mooi uit. De beeldkwaliteit van deze camera doet niet onder voor professionele camera’s met een volformaat sensor. Lees ook het enthousiaste verhaal van Frank Doorhof over de Fujifilm X-E1. Als je in deze camera geïnteresseerd bent, loont het zeker de moeite om een aantal hoge resolutie Fujifilm X-E1 sample images te downloadenFujifilm X-E1 + Fujinon XF 18-55mm @ 100 ISO, 55mm f/4, 1/250 sec

Dynamisch bereik Fujifilm X-E1

Op de site van Fuji staan twee plaatjes waarin het voordeel voor het weglaten van een laag doorlaatfilter voor de sensor wordt uitgelegd: het levert een hogere resolutie en bij de hogere ISO waarden (boven de 1600) een hogere signaal ruis verhouding op. Qua resolutie scoort de Fujifilm X-E1 goed, maar onderscheid deze camera zich niet van bijvoorbeeld de Panasonic GH3 of de Olympus OM-D E-M5. Van de Olympus is bekend dat er geen of een zeer zwak laagdoorlaat filter is toegepast.
De hoge signaal-ruisverhouding en het enorme dynamische bereik maken deze camera uniek. Op beide onderdelen doet deze camera met een APS-C sensor niet onder voor professionele spiegelreflexcamera’s met een grotere volformaat sensor.Het totale dynamische bereik van zowel de jpg als RAW bestanden is, over het hele ISO bereik van 200 tot en met 6400, het hoogste dat we tot nu toe hebben gemeten bij een camera met een APS-C sensor. Een slechte signaal/ruis verhouding in de schaduwpartijen reduceert het dynamische bereik van veel andere camera’s tot een veel lager bruikbaar dynamisch bereik bij hoge ISO instellingen. De ruis van de Fujifilm X-E1 is bij 6400 ISO nog zo laag, dat je zelfs bij deze ISO instellingen nog een heel groot bruikbaar dynamisch bereik over hebt. En dat kom je tegenwoordig eigenlijk alleen tegen bij camera’s met een volformaat sensor.

Ruis Fujifilm X-E1

De Fujifilm X-E1 heeft een ISO bereik dat standaard loopt van 200 tot en 6400 ISO. Voor jpg bestanden is dat bereik uit te breiden tot 100 en 25.600 ISO. Dit lijkt misschien een beperkt ISO bereik in vergelijking met andere moderne camera’s, maar de signaal ruis verhouding is bij alle ISO instellingen, zelfs bij 6400 ISO, zo laag dat je er goed bruikbare opnames aan overhoudt. En dat is beter dan een hoop andere camera’s, die weliswaar een groter ISO berei bieden, maar waarvan de hogere ISO waarden eigenlijk onbruikbaar zijn als gevolg van een slechte signaal/ruis verhouding. Hiernaast staan twee 100% beelduitsnedes van 6400 ISO Fujifilm X-E1 jpg bestanden. De beeldkwaliteit van de Fijifilm X-E1 is bij 6400 ISO vergelijkbaar met de beeldkwaliteit van camera’s van de concurrentie met een volformaat sensor.

Opvallend is ook de hoge kwaliteit van de jpg bestanden: bij veel camera’s kan je bij de hogere ISO instellingen jpg artefacten tegenkomen. Maar niet bij de Fujifilm X-E1 bestanden: je zal veel moeite moeten doen om zichtbaar betere resultaten uit je RAW bestanden te toveren dan de standaard jpg bestanden uit de camera. Imatest testresultaten staan in het  Fujifilm X-E1 testrapport.

Het achterwege laten van een laag-doorlaat filter brengt het risico van moiré met zich mee. In deze Fujifilm X-E1 test komen we eigenlijk tot dezelfde conclusie als in onze Nikon D800E test: sporadisch kan je moiré tegenkomen, maar het is eigenlijk (in meer dan 99,x % van de opnames) geen issue.
In de 100% beelduitsnede van een jpg opname met blauwe en rode veren hiernaast is in de blauwe veren een moiré patroon te herkennen. In het originele RAW bestand zonder ruisonderdrukking is dat nog beter te zien, omdat het RAW bestand ook zichtbare kleur moiré vertoont. Dergelijke situaties zal je in de praktijk echt heel zelden tegenkomen. Mocht het een keer gebeuren, dan is de kleur moiré eenvoudig te verwijderen in Lightroom.

Kleurweergave Fujifilm X-E1

De Fujifilm X-E1 levert bij daglicht zowel jpg als RAW bestanden met een zeer goede, natuurlijke kleurweergave kleurweergave. De gemiddelde kleurafwijking van RAW en jpg bestanden kwam niet uit  boven de Delta E 94 = 4. Daarmee behoort de Fujifilm X-E1 tot de allerbeste professionele camera’s die we tot op heden getest hebben.
Toch zal de kleurweergave voor niet-professionele gebruikers minder belangrijk zijn bij de keuze van een camera. De kleurverschillen tussen camera’s is tegenwoordig kleiner dan de kleurverschillen van de verschillende beeldstijlen op 1 camera. Waar de meeste camerafabrikanten hun beeldstijlen namen meegeven als standaard, natuurlijk en levendig, verwijst Fujifilm naar het verleden met Velvia (levendig) en Pro Negatief standaard (natuurlijk). Deze beeldstijlen lijken ook daadwerkelijk op de vertrouwde Fujichrome Velvia en Fujifilm negatief films van vroeger.Bij kunstlicht vertonen zowel de RAW als de jpg  bestanden een duidelijke oranjezweem (Delta E94 = gemiddeld X) en RAW bestanden (Delta E 94 = gemiddeld 15). Wie in RAW fotografeert kan de witbalans bij kunstlicht aanzienlijk verbeteren ten opzichte van de automatische witbalans. Zie verder de Imatest resultaten in het Fujifilm X-E1 testrapport.

Ingebouwde flitser

De Fujifilm X-E1 heeft een ingebouwde flitser (richtgetal 7 bij 200 ISO), die mooi is afgewerkt en weggewerkt. Het is er niet voor ontworpen, maar je kan de stand van de flitser met je vinger aanpassen, waardoor je er zelfs indirect mee kan flitsen.

Autofocus snelheid en nauwkeurigheid

De autofocus van de Fujifilm X-E1is erg nauwkeurig en ook snel, zeker in combinatie met het Fujinon XF 18-55mm objectief. Maar het is, in vergelijking met de betere spiegelreflexcamera’s, geen camera voor actiefotografie. Met name het actief volgen van een bewegend onderwerp (AF tracking), verloopt beter met een spiegelreflexcamera. Ook is de maximale opnamesnelheid van de Fujifilm X-E1 niet bestemd voor actiefotografie. De maximale snelheid van 3 RAW beelden per seconde is lager dan de 6 bps van de X-PRO.

Een groot pluspunt van deze camera ten opzichte van spiegelreflexcamera’s is dat je het AF-punt over vrijwel het hele beeld kan kiezen, terwijl dat bij spiegelreflexcamera’s beperkt blijft tot een zone in het centrum van het beeld.

Conclusie Fujifilm X-E1 test

Voordelen

• Uitzonderlijk hoge beeldkwaliteit (resolutie, dynamisch bereik, ruis en kleurweergave): vergelijkbaar met volformaat camera’s
• Mooi om te zien en zeer degelijk gebouwd
• Compact, licht en prettig in gebruik
• Hoge kwaliteit elektronische zoeker

Nadelen

• Sommige gebruikers hebben liever een optische zoeker
• Zoeker is kleiner dan zoekers van camera’s met een volformaat sensor
• Vooralsnog een beperkt lenzenaanbod

De Fujifilm X-E1 is een mooie, degelijke en prettig te bedienen camera met een zeer hoge beeldkwaliteit. Qua resolutie, dynamisch bereik en signaal ruis verhouding doet deze camera niet onder voor een professionele spiegelreflexcamera met een volformaat sensor. Het is een ideale camera voor reisfotografie of straatfotografie; je valt veel minder op met deze camera dan met een professionele spiegelreflexcamera met een volformaat sensor, terwijl de beeldkwaliteit van exact hetzelfde hoge niveau is. De jpg bestanden zijn zo goed, dat er voor vrijwel iedere fotograaf geen echte noodzaak is om in RAW te fotograferen. De Fujifilm X-E1 is een camera die het plezier in de fotografie naar voren brengt en je alle techniek die laat vergeten.