Jaren geleden stapte ik uit een vrachtwagen, waarbij mijn camera – die ik bij mijn voeten had gelegd – met een grote boog op het asfalt belandde. Schrik! Niks aan de hand met de camera. Objectief ongeschonden. Het UV filter had de klap opgevangen en was compleet verwoest. Wat was ik gelukkig.
Inmiddels ben ik een stuk voorzichtiger geworden met het plaatsen van filters op mijn objectieven. Want ik ben er achter gekomen dat een slecht/goedkoop filter een zichtbaar en meetbaar verschil in beeldkwaliteit oplevert. Een paar van mijn duurdere objectieven heb ik voorzien van een Hoya HDx Protector. Dunne metalen rand, zodat het filter ook met groothoeklenzen gebruikt kan worden zonder angst voor extra vignettering. Met dit filter heb ik geen verschil in beeldkwaliteit (scherpte) kunnen ontdekken. Niet in de praktijk en niet met Imatest metingen. De transmissie (de hoeveelheid licht die wordt doorgelaten, waarvoor geldt: hoe dichter bij de 100%, des te beter) van dit filter is dankzij diverse hoogwaardige coatings hoog (99,5%). Alleen als ik nachtopnames maak haal ik het filter er toch af, om de kans op ongewenste reflecties zo klein mogelijk te houden.
{insertgrid=379}
Protector of UV filter?
In het analoge fotografie tijdperk waren objectieven niet zo goed gecoat als tegenwoordig en werd de film niet beschermd tegen UV licht. Daarom was het belangrijk om een UV filter te gebruiken, dat de film beschermde tegen UV licht. Een sensor van een digitale camera is al voorzien van een beschermende coating tegen UV licht, waardoor een UV filter in de meeste situaties overbodig is. In principe kies ik daarom voor een kleurloze protector, in plaats van een gekleurd UV filter, als ik mijn objectief wil beschermen. De kleurverschillen tussen een opname gemaakt met en zonder een goed UV filter vallen in de praktijk overigens vaak mee, als je de automatische witbalans instelling op de camera gebruikt.
3 redenen waarom een coating belangrijk is
Een van de belangrijkste kwaliteitskenmerken van een filter is de coating. Een filter zonder coating is ongeschikt voor digitale fotografie. De kwaliteit van de coating en het aantal aangebrachte coatingslagen zijn belangrijke factoren die – naast de toegepaste glassoort – de prijs en de kwaliteit van een filter bepalen:
1. De coating zorgt er voor dat zo veel mogelijk licht door het filter wordt doorgelaten
2. Het biedt bescherming tegen stof, vet, vocht omdat de coating vaak harder is dan het filterglas en soms ook speciale waterafstotende of antistatische eigenschappen heeft
3. Het voorkomt nevenbeelden en overstraling als gevolg van reflecties tussen het filter en de frontlens
De beste filters zijn gemaakt van een hoogwaardige (lees: dure) glassoort en zijn voorzien van meerdere coating lagen. Die zorgen er voor dat er zo veel mogelijk licht op je sensor terechtkomt, waarbij het kleurspectrum onveranderd blijft.
Is het duurste filter ook het beste filter?
In het algemeen geldt, dat hoe meer lagen coating zijn toegepast, des te hoger de transmissie van het filter is. Kwaliteitsverschillen van de gebruikte glassoorten en het aantal coatingslagen zijn een verklaring voor prijsverschillen tussen soortgelijke filters van eenzelfde merk.
Het aantal coatings en de kwaliteit van de coating speelt ook een rol bij prijsverschillen tussen merken. Het is belangrijk dat de coating aan beide kanten van het filter is aangebracht. Maar er spelen nog veel meer factoren een rol, zoals de winstmarge die de fabrikant wil maken, de hoevelheid kwaliteitscontroles en de efficientie van de fabricage (productie in grote aantallen is bijvoorbeeld vrijwel altijd goedkoper). Het duurste filter is lang niet altijd het beste flter. Helaas zijn er ook goedkopere filters te koop, waarop volgens de fabrikant een groot aantal lagen coatings zijn aangebracht.
Wanneer gebruik je een protector? Bescherming, verzekering of laissez faire?
Er zijn fotografen die het onzin vinden om een filter te gebruiken. En daar valt ook wat voor te zeggen. Want je hebt geen garantie dat als je je camera laat vallen, dat alleen het filter de klap opvangt, zoals bij mij het geval was. Maar de kans dat je een kras krijgt op een frontlens als je stof verwijdert, is in ieder geval uit te sluiten door een filter te gebruiken.
Protector: sterker en beter dan een UV filter
De meeste fotografen kopen niet alleen een objectief, maar meteen ter bescherming een filter. Vroeger was dat een UV filter. Objectieven waren nog niet voorzien van UCV absorberende coatings en het UV licht reageerde met de film, waardoor het negatief of de dia onbedoeld belicht werd door het UV licht. Bij een digitale camera hoef je niet meer bang te zijn voor UV licht, omdat het door filters op de sensor en de coatings van moderne lenzen al wordt gefilterd.
In plaats van een UV filter is de keuze voor een protector logischer dan voor een UV filter. Optisch gezien gaat het licht onveranderd door het glas van een protector. De frontlens van je dure objectief wordt door het gebruik van een protector beschermd tegen vet, vocht en stof en tegen mogelijke beschadigingen als je met de lens ergens tegen aan stoot of de lens probeert schoon te vegen.Eigenlijk zou ieder objectief dat in je fototas of op je camera zit, voorzien moeten zijn van een protector.
• Ten eerste is het glas van een protector harder dan de meeste glassoorten die voor filters worden gebruikt, waardoor een protector meer bescherming biedt
• Ten tweede heeft een protector meestal een hogere transmissie dan een UV filter. En je wil juist dat er zo veel mogelijk licht op de sensor valt (waarom besteed je anders zo veel geld aan lichtsterke objectieven?)
• Ten derde is de kleurweergave van een protector nog neutraler dan van een UV filter.
Nadelen protector?
Een protector heeft, afgezien dat je ze moet kopen, eigenlijk geen nadelen. Alleen bij een extreme groothoeklens loop je de kans dat een dik filter zorgt voor extra vignettering. En dan eigenlijk nog alleen als er meerdere filters tegelijk worden gebruikt, zoals een protector + polarisatie of een protector met meerdere grijs filters.
{insertgrid=425}
