Af en toe is het jammer om een geteste lens weer in te leveren. Zo ook na het testen van de NIKKOR VR 70–300mm f/4.5–5.6; een handzame en draagbare supertelelens die in maart 2014 voor Nikon 1 werd geïntroduceerd. Of je nou een 500mm lens op een APS-C spiegelreflexcamera of een 800mm lens op een FX camera hebt, het zijn forse, zware combinaties, waarmee uit de hand fotograferen niet of zeer moeilijk is. Een imposant 189–810 mm zoombereik (omgerekend naar kleinbeeld / FX) is ideaal om verafgelegen onderwerpen of details goed in beeld brengen, maar autofocus bij extreme telelenzen is op een spiegelreflexcamera meestal traag. Je valt enorm op met een spiegelreflex plus indrukwekkend grote telelens en het is ook een zware combinatie om lange tijd te dragen of te gebruiken. Niets van dat alles als je kiest voor een Nikon 1 met een 70-300mm lens. Nog nooit heb ik zo veel scherpe telefoto opnames gemaakt.

Nikon 1  VR 70–300mm f/4.5–5.6 + Nikon V3

Bouw en autofocus

Nikon 1 doet niet onder voor een professionele spiegelreflex met telelens, als het gaat om AF snelheid.

De Nikon 1  VR 70–300mm f/4.5–5.6 is verkrijgbaar in zwart en heeft een stijlvolle, robuuste metallic constructie. Autofocus werkt razendsnel voor een extreme telelens. De Nikon 1 70-300mm heeft een M/A-scherpstelstand (autofocus die op ieder moment handmatig overruled kan worden). Optioneel kan je een afneembare statiefaansluiting voor het 1 NIKKOR VR 70–300mm f/4.5–5.6 objectief kopen, maar ik kon uitstekend uit de voeten zonder.
Op de lens zit een schakelaar waarmee je het scherpstelbereik kan begrenzen, zoals je dat ook tegenkomt op de professionele telelenzen voor spiegelreflexcamera’s.Een maximale afbeeldingsmaatstaf van 0,15 (bij 70mm op 1 meter) lijkt misschien weinig, maar door de 2,7 crop-factor komt dat overeen met 0,4 omgerekend naar kleinbeeldequivalent. Daarmee kan je nog geen echte macro-opnames (afbeeldingsmaatstaf van 1:1) maken, maar wel mooie close-up opnames.

Nikon 1 VR 70–300mm Beeldstabilisatie / VR

In tegenstelling tot onze normale beeldstabilisatie testen, die bij relatief korte brandpuntsafstanden worden uitgevoerd, hebben we dit keer de test uitgevoerd bij een brandpuntsafstand van 800mm FX equivalent. Je staat dan op tientallen meters van het onderwerp en zonder beeldstabilisatie is het erg lastig om enigzins nauwkeurig te kaderen. Zonder beeldstabilisatie of statief is het met zo’n lange brandpuntsafstand vrijwel onmogelijk om een nauwkeurige beelduitsnede te maken. Beeldstabilisatie maakt een wereld van verschil voor je compositie.De allerscherpste opnames maakten we, ongeacht de sluitertijd, vanaf statief. Maar als je vanuit de hand fotografeert, maak je bij de langste brandpuntsafstand dankzij Vibratiereductie nog steeds scherpe opnames bij een sluitertijd van 1/125 seconde. Een opname gemaakt bij 300mm (800mm FX equivalent) zonder beeldstabilisatie en een sluitertijd van 1/1000 seconde is net zo scherp als een opname gemaakt bij dezelfde brandpuntsafstand zonder beeldstabilisatie en een sluitertijd van 1/125 seconde.

Lichtafval

Als het om lichtafval gaat, zet deze lens hele goede prestaties neer: je ziet er niets van, ongeacht brandpuntsafstand en diafragma. Dankzij in-camera correctie van lichtafval zijn de jpg bestanden de beste die we zijn tegengekomen van alle telelenzen die we tot op heden hebben getest. Maar ook de RAW bestanden laten weinig lichtafval zien.
Met een extreme  telelens lijkt het alsof onderwerpen dichter bij elkaar liggen, waardoor in dit geval (Nikon 1 70-300mm @300MM) een mooie coulissenwerking ontstaat.

Vervorming

Zowel de RAW als in-camera jpg bestanden laten heel weinig vervorming zien. Ongeachte de brandpuntsafstand. Waren alle lenzen maar zo goed.

Geen overstraling

De Nikon 1 70-300mm f4.5-5.6 wordt geleverd inclusief zonnekap, die je hoogstwaarschijnlijk ongestraft thuis kan laten. We zijn – dankzij Nikon’s Nano Crystal Coat- in de praktijk opmerkelijk overstraling en nevenbeelden tegen gekomen. Alleen als je recht tegen de zon in fotografeert is er een overstraald gebied rondom de zon, maar dat heb je bij elke lens. Nevenbeelden hebben we niet gezien in onze praktijkopnames, al moeten we daar wel bij aantekenen dat we niet heel erg mooi weer hebben gehad tijdens de praktijktest.

Speed Devil

Het Nikon 1 systeem heeft een razendsnelle hybride AF en is bovendien in staat om tientallen opnames per seconde te maken. De Nikon V3 met 70-300mm VR is een heerlijk lichte combinatie waarmee je moeiteloos langdurig uit de hand fotografeert.

Scherpte

In de prijsklasse tot 1.000 euro gooit de Nikon 1 70-30mm extreem hoge ogen, als het om scherpte gaat.

Super ED-glas vermindert chromatische aberratie en zorgt zo voor scherpe, contrastrijke beelden over het gehele diafragmabereik. Nano Crystal Coat vermindert beeldschaduwen en lichtvlekken aanzienlijk. Bij volle opening is de scherpte in het centrum al bijna net zo hoog als na 1 of 2 stops diafragmeren.

De scherpte in de hoeken neemt door diafragmeren nog iets toe. Knap van Nikon dat de centrumscherpte niet noemenswaard afneemt als je 70mm vergelijkt met 300mm. Vrijwel alle telezooms nemen af in scherpte als je langere brandpuntsafstanden gebruikt. Verwacht niet de scherpte van een Nikon 70-300mm of Nikon 80-400mm op een Nikon D7100 of D810, maar laat je verassen wat de Nikon 1 70-300mm desalniettemin weet te bereiken als het op scherpte aankomt.

Guggenheim Bilbao, Nikon 1  VR 70–300mm f/4.5–5.6 + Nikon V3

Chromatische aberratie Nikon 1  VR 70–300mm f/4.5–5.6

Extreme telelenzen zijn in de regel gevoelig voor chromatische aberratie: blauwe en rode randen bij scherpe contrastovergangen in de hoeken van het beeld. Nikon heeft daar bij dit objectief heel goed werk verricht. In de jpg bestanden heb je geen enkele last van laterale of longitudinale chromatische aberratie. Nikon camera’s verwijderen effectief alle laterale chromatische aberratie in jpg bestanden. Ook in de RAW bestanden, geopend in Lightroom, is de chromatische aberratie laag, dankzij het Super ED-glas dat is toegepast.

Bokeh

Bij spiegelreflexcamera’s met een volformaat sensor is de scherptediepte bij een brandpuntsafstand van 800mm zo gering, dat je bij volle opening een onderwerp volledig isoleert van de achtergrond. Maak je een opname met de Nikon 1 70-300mm bij 300mm f/5.6, dan is de achtergrond lang niet zo wazig. Een onderwerp wordt minder goed van de achtergrond geïsoleerd, maar soms is het ook juist leuk om nog wat van de omgeving te herkennen in een opname.

Guggenheim Bilbao, Nikon 1  VR 70–300mm f/4.5–5.6 + Nikon V3

Nikon 1  VR 70–300mm f/4.5–5.6 test met Nikon V3

Voordelen

• Ultracompacte, lichte en draagbare supertelelens met 200-800mm full-frame equivalent
• Razendsnelle AF
• Degelijk gebouwd
• Ingebouwde beeldstabilisatie

Nadelen

• Niet goedkoop

Laat je het statief thuis, dan is deze Nikon 1 800mm supertele onovertroffen. Een diamantje van 550 gram.

Maak je opnames vanaf statief en kijk je naar resolutie of bokeh, dan verliest de Nikon 1 70-300mm het van een spiegelreflexcamera met een goede ( en dus ook grote en zware) extreme telelens. Maar bij alle andere beeldkwaliteitseigenschappen – vervorming, lichtafval, chromatische aberratie en ongevoeligheid voor tegenlicht – wint deze compacte supertele voor Nikon 1 het van veel duurdere en zwaardere objectieven voor spiegelreflexcamera’s. Zonder statief wint de Nikon 1 70-300mm het allereerst op gewicht en omvang: ik heb het als geen enkele belasting ervaren om een hele dag te fotograferen met dit objectief. De fijne ergonomie, razendsnelle AF en de ingebouwde beeldstabilisatie maken het goed mogelijk om met 800mm (FX equivalent) uit de hand mooie plaatjes te schieten. Een hele dag lang, zonder moe te worden van het gewicht van Nikon 1 camera of lens. En je valt totaal niet op als je met deze lens door de stad loopt. Duizend euro lijkt veel geld en de beperkte lichtsterkte dwingt je soms om hogere ISO waardes te kiezen, maar ik ben nog nooit met zo veel gelukte supertelelens opnames thuisgekomen. Dat is met een zwaardere en duurdere spiegelreflex met een 200-800mm (full frame equivalent) echt anders.