De Nikon 18-300 mm VR II is een zogenaamde superzoom of vakantiezoom: een lens voor DX (APS-C) consumentencamera’s met een enorm brandpuntsbereik (in kleinbeeldequivalent: 27-450 mm). Hij is daarom bij uitstek geschikt voor mensen die niet op stap willen met een fototas vol glaswerk. Vooral voor reizigers is zoiets van groot belang. Omdat het fotograferen met lange brandpuntsafstanden een vaste hand vereist, heeft Nikon de lens voorzien van een effectief vibratiereductiesysteem. Het nieuwe model heeft f/6,3 als grootste lichtsterkte, waar de voorganger nog beschikte over f/5,6. Tegenover dit nadeel staat het voordeel van een kortere en lichtere bouwwijze en een lagere prijs.

Bouw en autofocus Nikon 18-300mm VR II.

Het objectief is goed gebouwd, met een kunststof tubus en een metalen bajonet. Het nieuwe model is compacter (korter) en lichter (550 in plaats van 810 gram) dan het vorige, en op een aantal punten ook eenvoudiger uitgevoerd. Zo is er maar één VR-stand en is het aantal diafragmabladen teruggebracht van 9 naar 7. De filtervatting is kleiner gworden (was 77 en is nu 67 mm). Bij het in- en uitzoomen verandert de lens nog steeds spectaculair van lengte (zie plaatje, links het ‘oude’ en rechts het ‘nieuwe’ objectief) en zuigt dus bij het inzoomen flink wat lucht naar binnen. Daardoor is de kans op stof in een lens bij vakantiezooms groter dan bij de duurdere zoomlenzen waarvan de lengte onveranderd blijft. De lens ‘zakt’ gelukkig niet in of uit wanneer je hem omhoog of omlaag richt. Er is wel een knopje waarmee je Nikon 18-300mm VR II tijdens transport kunt vastzetten.

Hoewel de lichtsterkte in het telebereik (f/6,3) wel ongeveer op de grens ligt van wat een fasedectie-AF-systeem aan kan, werkte de AF (getest op een D7100) goed. Er is nauwelijks verschil in AF-snelheid tussen dit model en de voorganger die met een f/5,6 objectief was uitgerust.

Lichtafval Nikon 18-300mm VR II.

Bij onze testresultaten liepen we tegen het probleem aan dat de camera het nieuwe lenstype niet ‘herkent’ zodat in de jpeg-bestanden de correcties voor vervorming, vignettering en chromatische aberratie niet automatisch in-camera werden uitgevoerd. Zoiets kun je naderhand zelf op de computer doen, maar wij denken dat veel gebruikers van deze reis-zoom nu juist met In-camera-JPEG en niet met RAW zullen werken. Uit onderstaande plaatjes blijkt dat er bij grote lensopeningen sprake is van een merkbare vignettering.

Vervorming Nikon 18-300mm VR II.

Zonder correctie vertekent de 18-300 mm behoorlijk (hier in stand 18 mm). Het werkblad en de bureaulamp zijn in werkelijkheid kaarsrecht!
De vertekening verandert van tonvormig (‘bol’) naar kussenvormig (‘hol’) met toenemende brandpuntsafstand.

Omdat tijdens onze test voor de ‘oude’ 18-300 wél correctieprofielen voor de camera aanwezig zijn en voor de Nikon 18-300 mm VR II nog niet, scoort de oude versie in de WYSIWYG score (inclusief cameracorrecties) op het punt vervorming veel beter dan het nieuwe. In de Puur en RAW scores (zonder in-camera correcties) zijn de oude en nieuwe Nikon 18-300mm VR aan elkaar gewaagd.

Beweeg je muis over de rechter afbeelding voor onze Imatest resultaten voor lichtafval.

Overstraling

Met een objectiefconstructie die bestaat uit 16 elementen in 12 groepen (waarvan 3 elementen van ED-glas, 3 asferische lenselementen) heb je te maken met een ingewikkeld lensontwerp. Het zou dan ook niet gek zijn als je interne reflecties zou tegen komen. Toch heeft de Nikon 18-300mm VR II lens weinig last van overstraling. Zie deze foto van een 10W halogeenlampje zonder enig artefact. Ook in buitenopnames tegen de zon in presteert het objectief goed.

Scherpte en chromatische aberratie

Uit de laboratoriumtests blijkt: de resolutie van de lens is in het centrum ruim voldoende mits in het brandpuntsgebied 18-100 mm. Bij stevig diafragmeren zijn dan ook de hoeken voldoende. In het tele-bereik daalt de resolutie zowel in het centrum als in de hoeken tot ‘voldoende’. Het objectief presteert eigenlijk het best in het groothoekgebied, maar daar koop je nu juist geen superzoom voor.

Bokeh

Voor een mooie bokeh gebruik je het liefst een lichtsterke telelens met een diafragma dat zo veel mogelijk afgeronde lamellen heeft. Vakantiezooms zijn nooit lichtsterk. De Nikon 18-300m f/3.5-6.3 VR heeft 7 diafragmabladen, terwijl zijn voorganger er nog 9 had. Het Bokeh heeft iets te lijden gehad van het kleinere aantal diafragmabladen. Voor het doel waarvoor deze lens veel gebruikt zal worden, lijkt ons dat geen probleem.

WYSIWYG score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als je de bestanden in de camera opslaat als jpg, waarbij je alle beschikbare in-camera lenscorrecties hebt aanstaan. Deze score geeft je voor deze objectief / testcamera combinatie: “What you see is what you get”.

{insertgrid ID = 301}

{insertgrid ID = 302}

Voordelen

• Enorm zoombereik
• Klein, licht en compact
• Ingebouwde beeldstabilisatie

Nadelen

• Optische kwaliteiten hebben onvermijdelijk geleden onder het enorme zoombereik
• Nog geen correctieprofielen

{insertgrid=344}{insertgrid=345}{insertgrid=343}

Door het grote zoombereik, de vibratiereductie en het handzame formaat is de Nikon 18-300 f/3,5-6,3 een ‘alleskunner’, die aanmerkelijk compacter, lichter en goedkoper is dan zijn voorganger. Onder de veelzijdigheid hebben de optische prestaties wel enigszins geleden, maar dat geldt voor alle superzooms. In het groothoekbereik presteert de lens voldoende tot goed, maar in het telebereik niet meer dan voldoende. Resolutie en vervorming zijn met name een punt van zorg. Zodra er een firmware update komt voor de Nikon 18-300mm VR II, dan zal het bezwaar van de vervorming vervallen, omdat de vervorming in jpg bestanden dan automatisch gecorrigeerd kan worden. In onze test van de oude Nikon 18-300mm f/3.5-f/5.6 VR  hebben we gezien dat dit effectief is. Zolang je je van deze beperkingen bewust bent, is de Nikon 18-300mm f/3.5-6.3  VR II een prettige reisgenoot zijn die je het gesjouw met extra objectieven bespaart.