De AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm f/3.5-4.5E ED is een fisheye objectief van Nikon voor fullframe FX-camera’s en Nikons DX-camera’s met een cropsensor. Het objectief is veelzijdig en biedt een uitstekende beeldkwaliteit.

Beeldvullend: Nikon AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm f/3.5-4.5E ED

Nikon heeft altijd een groot aanbod aan fisheye objectieven gehad. In het analoge kleinbeeldtijdperk waren er drie, varierend van een beeldvullende 16mm tot een 6mm met een beeldhoek van maar liefst 220 graden. In het digitale tijdperk is dit teruggebracht tot twee objectieven: een beeldvullende 16mm f/2.8D voor FX en een beeldvullende 10,5mm f/2.8G ED voor DX. Dit laatste objectief is voor DX-gebruikers altijd de enige fisheye optie van Nikon geweest. Ondanks de G-aanduiding heeft dit objectief geen ingebouwde AF-motor. Hierdoor kon het objectief alleen met autofocus worden gebruikt op camera’s met een directe aansturing van de AF vanuit de body. De nieuwe AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm vervangt alle bestaande fisheyes. Op FX kan het zowel een circulaire als beeldvullende fisheye zijn. Op DX zie je op 8mm nog net de ronde zijkanten van het beeld, maar worden de boven- en onderkant van de cirkel aangesneden. Met een 1,5mm inzoomen wordt het objectief beeldvullend. En dankzij de ingebouwde motor kan de AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm automatisch scherpstellen op alle DX-body’s.

Bouw en autofocus

De AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm is natuurlijk groter en zwaarder dan de 10,5 mm Fisheye Nikkor. Maar in absolute zin vallen de afmetingen en het gewicht wel mee. De diameter is 77,5mm en de lengte is 83mm. Het gewicht is beperkt tot 485 gram. Het objectief wordt geleverd met een afneembare zonnekap en een lensdop die op de zonnekap geklikt wordt. Op DX kan je de zonnekap laten zitten. Het maakt het objectief wat groter, maar het zorgt ook voor een redelijk goede bescherming van de bolle frontlens. De lensdop klikt heel stevig vast op de zonnekap. Verliezen van de lensdop zal hierdoor niet zo snel voorkomenHet objectief is degelijk gebouwd. De glasoppervlakken hebben Nano Crystal coatings en de frontlens heeft een extra fluorine coating. Hierdoor kunnen stof en vuil minder zich minder makkelijk hechten en kan het lensoppervlak goed schoon worden gehouden. Aan de achterzijde heeft het objectief een rubber pakking om de aansluiting op de camera stof- en vochtdicht te maken. Natuurlijk is de AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm geen macro-objectief maar je kan er toch behoorlijk dichtbij mee komen en de maximale vergroting is 0,34x. Dat is beter dan wat je met de 10,5mm Fisheye Nikkor kan krijgen. Dat geeft extra creatieve mogelijkheden. Uiteraard kan je op dit objectief geen filters schroeven, maar de AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm heeft wel een filterhouder aan de achterzijde voor (op maat gesneden) gelatinefilters. Het objectief heeft geen beeldstabilisatie. Op de lens is wel een schakelaar voor autofocus en handmatig scherpstellen.

Beeldkwaliteit

De AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm scoort op FX al uitstekend tot in de hoeken. Het is dus geen verrassing dat de optische prestaties op DX ook heel goed zijn. Het beeld is mooi scherp, van het centrum tot in de hoeken en vervelende lensfouten als chromatische aberraties zijn minimaal. Je hoeft met dit objectief niet te diafragmeren voor een goed resultaat. De 10,5mm Fisheye Nikkor is weliswaar iets lichtsterker dan deze zoom, maar bij de 10,5mm moet je tenminste 1 stop diafragmeren om de hoeken goed te krijgen. Het verschil in lichtsterkte tussen beide objectieven is daarom eigenlijk verwaarloosbaar. Waar het objectief met zijn bolle frontlens natuurlijk wel gevoelig voor is, is invallend zonlicht. De coatings zijn zo goed dat de AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm geen enkele moeite heeft met een zon die ergens vol in beeld staat. Je krijgt vrijwel geen overstraling, flare of schittering. De enige keer dat er problemen ontstaan is als je de zon net wel of net niet in beeld hebt, dus als de zon echt precies aan de rand van het beeld zit. Dan kan je weleens wat paarse vlekken of wat flare in beeld krijgen. Een kleine verandering van het beeld, de camera iets verdraaien naar links of rechts kan dan al genoeg zijn om van het probleem af te komen.

Bol

De AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm is een fisheye. Dat betekent dat rechte lijnen bol in beeld komen. Als dat niet zo zou zijn, dan was het een gewone supergroothoek. Wil je op FX het hele beeld vullen, dan moet je uitzoomen naar 15mm. Op DX heb je al na inzoomen tot 9,5mm het beeld helemaal gevuld. Op DX heb je hierdoor een behoorlijk zoombereik om mee te spelen. Op 15mm heb je geen beeldhoek meer van 180 graden, maar is ook het fisheye effect redelijk bescheiden. Met wat nabewerking in bijvoorbeeld Photoshop zou je het heel eenvoudig zelfs helemaal kunnen verwijderen. Dat gaat natuurlijk ten koste van een beetje kwaliteit omdat je een stukje van het beeld verliest, maar in geval van nood kan je de AF-S Fisheye Nikkor 8-15mm ook gebruiken voor het maken van gewone groothoekopnames. Wil je het effect zo klein mogelijk houden zonder nabewerking, zorg er dan tenminste voor dat je horizon recht door het midden laat lopen. Maar die bolvormige vertekening van fisheyes heeft ook een voordeel. Supergroothoeken die alles keurig recht weergeven hebben namelijk heel veel last van perspectivische vervorming. Alles aan de randen van het beeld wordt hierdoor enorm uitgerekt weergegeven. Hoofden aan de zijkant van opname worden vergroot en uitgerekt en zien er heel onnatuurlijk uit. Bij een fisheye gebeurt dat niet. Vormen behouden hun normale afmetingen. Dat maakt fisheyes zo favoriet bij filmers die actiesporten van dichtbij vastleggen. Ook voor onderwaterfotografie zijn fisheyes heel goed bruikbaar. De vertekening valt onderwater eigenlijk niet op en de vorm en afmetingen van gefotografeerde dieren en planten is heel natuurlijk.

Conclusie Nikon AF-S FISHEYE 8-15mm @ DX

VOORDELEN

• Goede beeldkwaliteit
• Uitstekende hoekscherpte
• Professionele bouw
• Goede afdichting
• Goede kortste instelafstand
• Fluorine coating op frontelement

Nadelen

• Hoge prijs
• Relatief groot en zwaar
• Onbeschermd frontelement
• Variabel diafragma