De nieuwe Nikon Coolpix P1000 is een alles-in-een compact camera van de overtreffende trap. Het grote nieuws is de 4,3 tot 539mm lens waarmee je 125(!)keer in kan zoomen. Op veel camera’s is een objectief van meer dan 500mm al bijzonder en op deze is dat helemaal het geval. In combinatie met de kleine 1/2.3 inch sensor komt het zoombereik overeen met dat van een 24-3000mm zoom op kleinbeeld. En in dat laatste getal staat geen 0 teveel. Met deze camera krijg je gemakkelijk een volle maan ook vol in beeld.

Maan- en vogelspecialist: Nikon Coolpix P1000

Deze camera heeft geen concurrentie te vrezen van mobiele telefoons.

Compactcamera’s met vaste zoomobjectieven en een kleine sensor hebben het moeilijk. De fotografische mogelijkheden van smartphones worden steeds groter en zo’n telefoon heb je vrijwel altijd bij je. Veel mensen kiezen er daarom voor geen compactcamera meer mee te nemen. Een categorie doet het nog wel goed en dat zijn de compacte camera’s met veel, soms heel veel zoombereik. Dat is iets waar smartphones nog niet over beschikken. En zoombereik, dat heeft de Coolpix P1000 in overvloed. Dit is de eerste camera met een zoombereik tot 3000mm (equivalent) en 125x zoom. Een blik op de specificaties of de foto’s laat direct zien waarom. De lens is namelijk enorm, in ieder geval voor compactcamera’s. De filtermaat is maar liefst 77mm. Dat is iets dat je verwacht op een professionele lichtsterke zoomlens. De camera weegt totaal, met objectief, maar liefst 1,4 kg. Die afmetingen en dat gewicht zijn zo gek nog niet als je kijkt naar de mogelijkheden. Het objectief begint bij 24mm (equivalent) bij f/2.8 en biedt dus lekker veel groothoek voor mooie landschapsopnames. Het zoom daarna door tot 3000mm (equivalent) bij f/8. Op een kleine 1/2.3 inch sensor (6,17×4,55mm) met 16 megapixel heb je die lichtsterkte echt nodig om verlies van scherpte door diffractie te voorkomen. Je hebt immers weinig aan zo’n enorm zoombereik als de opnames in het uiterste bereik niet scherp zouden zijn. En dat die uiterste zoomstand van 3000mm er niet voor niets op zit, blijkt uit twee bijzondere standen op de keuzeknop boven op de camera. De P1000 heeft namelijk aparte icoontjes voor het fotograferen van de maan en vogels.

Als je iets met het blote oog nog net kan zien, dan kan je het met de Nikon P1000 beeldvullend op de foto krijgen.

Dit lijkt met zijn enorme zoombereik ook de ideale vakantiecamera voor iedereen die alles bij de hand wil hebben en die ook nog eens geregeld kleine beestjes in het wild wil fotograferen. Met de Coolpix P1000 hoef je niet uren in een schuilhut te zitten wachten tot een dier dichterbij komt, maar haal je alles dichtbij door in te zoomen. De zoomstand biedt twee snelheden zodat je goed gebruik kan maken van het grote zoombereik. De camera kan zowel in jpeg als raw schieten. En dat laatste kon niet op zijn voorganger, de P900. De camera kan ook een snelle serie schieten van 7 beelden in een seconde en filmen in 4K en full-HD. Er is ook een microfoon-ingang zodat je bijvoorbeeld een richtmicrofoon kan gebruiken. De sensor heeft een ISO-bereik van 100-6400. Het scherm is draai- en kantelbaar en de zoeker beschikt over 2,36 megapixel, wat heel goed is. De camera heeft een ingebouwde flitser, Wifi en Bluetooth. En voor wie 3000mm nog niet genoeg is, is er ook nog een mogelijkheid om nog eens extra digitaal in te zoomen, tot maar liefst 12.000 mm. Dat gaat dan natuurlijk wel ten koste van de kwaliteit.

Van 24mm (eq) groothoek:

Tot 3000mm (eq) tele:

Nikon P1000 Body

De Nikon P1000 is een forse camera, zowel qua afmetingen als gewicht. Hoe fors, realiseer je je pas als je hem in je hand hebt. De P1000 is niet met een gewone compactcamera met kleine sensor te vergelijken. Het is natuurlijk ook niet een ‘gewone’ compactcamera. Dankzij het zoombereik dat al begint bij 24mm kan je hem wel zo gebruiken, maar de enorme lens en het enorme bereik zorgen er toch voor dat je hem waarschijnlijk voor speciale toepassingen zal kopen. En als je een bepaald doel met de P1000 voor ogen hebt dan zijn de afmetingen en het gewicht waarschijnlijk geen bezwaar. Er is om te beginnen eigenlijk nauwelijks een  alternatief voor dit zoombereik en wil je enigszins bij in de buurt komen, dan heb je andere apparatuur nodig die nog groter en zwaarder is.

De camera weegt bijna anderhalve kilo, 1415 gram met batterijen. Dat is zo’n 500 gram meer dan zijn voorganger, de P900. De afmetingen zijn 146x181x119mm. De lengte wordt uiteraard nog veel groter als je uitzoomt. Dat is veel camera voor een 1/2.3e sensor (6,17×4,55mm). Door die forse afmetingen beschikt de camera wel over een goede ergonomie. De greep is fors en zorgt ervoor dat je de camera lekker kan vasthouden. De bediening voelt aan als die van een spiegelreflex en wie er een van Nikon gewend is, voelt zich snel thuis op deze P1000. Verder beschikt de P1000 over een ingebouwde flitser die vanzelfsprekend vooral effectief is op korte afstanden en een hotshoe voor het plaatsen van Nikon systeemflitsers. Zoomen doe je niet via de ring op de voorkant, maar via een zoomknop rond de ontspanknop. Voor videowerk is er een aparte zoomknop aan de linkerzijkant van de camera die zorgt voor een langzamere en vloeiendere zoombeweging. De ring rond het objectief kan gebruikt worden voor handmatig scherpstellen, maar kan ook geprogrammeerd worden voor andere functies.

Menu en Bediening

De Nikon P1000 is een prettige camera om te bedienen. De bediening voelt aan als die van een spiegelreflex en wie er een van Nikon gewend is, voelt zich snel thuis op deze P1000.  De camera heeft geen gebrek aan bedieningselementen, met twee draaiwielen en een aparte knop voor het kiezen van de opnamemodus. Verder is er een ruime keuze aan programmeerbare knoppen. De camera heeft een aparte aan/uit knop op de bovenkap omdat de schakelaar die rond de ontspanknop zit en die vaak voor wordt gebruikt, op de P1000 dient om in- en uit te zoomen. Daarnaast heeft de P1000 op de linkerzijde nog een aparte knop waarmee je langzamer en gelijkmatige kan zoomen en dat is fijn als je wilt zoomen tijdens het filmen. De menu’s zijn typisch Nikon en wie eerder met een Nikon gewerkt heeft zal hier snel mee vertrouwd zijn.

Bijzonder bereik

De grote aantrekkingskracht van de Nikon P1000 is natuurlijk het enorme zoombereik. En dan hebben we het niet alleen over het feit dat de P1000 in kan zoomen tot 3000mm (eq), maar dat het zoombereik ook al begint bij 24mm (eq). Je hebt dus niet alleen veel tele, maar ook best een mooi groothoekbereik. Hoe groot dat bereik is, zie je pas als je er ook echt opnames mee gaat maken. Op 3000mm kan je details in beeld krijgen die je met het blote oog maar met moeite in de verte kan onderscheiden en die op de groothoekopnames vrijwel onzichtbaar zijn.

Zoek in deze opname op 24mm (eq)bijvoorbeeld maar eens een windvaan in de vorm van een zeemeermin:

En toch zit die windvaan er in, geschoten uit de hand en niet helemaal scherp, maar dat hij er op staat op 3000mm (eq) is al wonderbaarlijk:

Beeldkwaliteit

De beeldkwaliteit van de P1000 is uitstekend, zolang je maar rekening houdt met twee beperkende factoren. De eerste factor is de afmetingen van de sensor. Het is een typische compactcamera sensor waarvan de ruis snel toeneemt als je naar hogere ISO-waardes gaat. Op ISO 400 zie je hierdoor al een verlies aan detail ten opzichte van de laagste ISO-waarde en op 1600 word dat nog duidelijker. De beelden zijn niet onbruikbaar, maar je ziet gewoon dat je niet meer alle details krijgt die het objectief weer kan geven. Een tweede factor, waar geen sensor of lensontwerp iets aan kan doen, is de luchtkwaliteit. Met korte brandpunten heb je daar zelden last van, tenzij  je in een zware smog fotografeert. Maar op 3000mm (eq) schiet je onderwerpen die heel ver van je af zijn en daar zit dus heel veel lucht tussen. Als die lucht veel vocht of stof bevat, zal je een enorme verslechtering van de beeldkwaliteit zien. Het contrast in de opnames loopt hierdoor snel terug. Dat is niet de schuld van de camera, maar gewoon iets waar je bij extreme teleopnames tegenaan loopt. Kies dus voor opnames op de laagst mogelijke ISO-waardes en heldere dagen voor de beste resultaten. Het objectief is over het grootste deel van het bereik heel goed, en dat is knap, gezien het enorme zoombereik.

Dynamisch bereik

Het dynamisch bereik van de Nikon P1000 is wat je mag verwachten van een kleine sensor. Het is vanzelfsprekend niet zo groot als van systeemcamera’s met een grotere sensor of zelfs de compactcamera’s met een 1″ sensor. In tegenlicht betekent dat dat luchten snel uit zullen bleken en dat je heldere partijen niet meer kan terughalen. Dankzij de mogelijkeid om in raw te schieten heb je wel wat meer speelruimte dan bij de P900, waarmee je enkel in jpeg kon schieten. Maar raw biedt maar weinig extra ruimte voor onder- of overbelichting. Het dynamisch bereik neemt verder af naarmate je de gevoeligheid van de sensor verhoogt. Probeer bij opnames met hoog contrast de hogere ISO-waardes zoveel mogelijk te mijden.

Ruis

De Nikon P1000 heeft een moderne BSI sensor, maar wel met een typische compactcamera maat van 1/2.3e inch. Op de laagste ISO-waardes zijn de beelden mooi gedetailleerd en scherp. Op pixelniveau zie je wel een verschil met systeemcamera’s met een grotere sensor, maar bekijk je de opnames gewoon full screen op een monitor of print je ze op een beetje normale maat dan zie de beelden er gewoon goed uit. Zodra je de gevoeligheid van de sensor gaat verhogen neemt de ruis wel snel toe. Het is al zichtbaar bij 400 ISO en hoger dan 1600 moet je eigenlijk zien te vermijden. Helaas heb je die hogere ISO-waardes waarschijnlijk vaak nodig als je veel inzoomt, omdat de lichtsterkte van het objectief dan snel afneemt. In de jpegs zie je overigens niet zo heel veel van de ruis, omdat de camera dat wegwerkt via de ruisreductie. Dat gaat echter wel zichtbaar ten koste van de detaillering. Voor onderwerpen met veel grote vlakken heb je daar niet zoveel last van, maar voor opnames van bijvoorbeeld vogels is het wel nadelig. Je kan er als je in raw werkt wel voor kiezen om wat meer van de ruis te laten zitten om zodoende wat meer detail in het beeld te behouden.

Opname op 1600 ISO in jpeg:

Bokeh en macro

Camera’s met kleine sensoren een lage lichtsterkte worden niet snel geassocieerd met bokeh. Maar als je zo kan inzoomen als met de P1000, dan kan je wel degelijk een prachtige zachte achtergrondonscherpte in je foto’s krijgen. Op ieder diafragma. Dat enorme zoombereik biedt ook de mogelijkheid om kleine onderwerpen groot in beeld te krijgen. De camera heeft een supermacrostand, maar ook zonder die stand kan je heel mooie dichtbij opnames maken met een fantastische achtergrondonscherpte. En je hoeft daarvoor niet eens echt dicht op je onderwerp te zitten.

Video

De Nikon P1000 kan ook filmen in zowel 4K als Full HD. In 4K kan dat tot 30 beelden per seconde, In Full HD, 1920×1080 pixels, tot 60 beelden per seconde. In beide standen krijg je het volledige beeld en werkt de VR, de beeldstabilisatie. De camera heeft een aparte knop om direct vanuit ieder menu te starten met video. Je krijgt dan uiteraard wel een volledig automatische stand. De camera biedt echter ook de mogelijkheid om de video volledig handmatig te regelen. De beeldkwaliteit in 4K is minder die van systeemcamera’s, maar – en dat kunnen we niet genoeg benadrukken – je kan met de P1000 beelden schieten die met systeemcamera’s niet mogelijk zijn omdat je gewoonweg het bereik niet hebt. Hou er wel rekening mee dat de autofocus op langere brandpunten wat traag wordt en dat je hogere ISO-waardes zoveel mogelijk moet vermijden voor het beste resultaat.

beeldstabilisatie

De  Nikon P1000 beschikt uiteraard over beeldstabilisatie. Anders is er met een camera met zo’n bereik niet uit de hand te fotograferen. De 3000mm stand is natuurlijk wat het equivalent zou zijn op een kleinbeeldcamera. In werkelijkheid zoomt de P1000 uit tot ‘slechts’ 539mm. Toch is het ook met een 500mm lens lastig uit de hand fotograferen zonder beeldstabilisatie. De P1000 beschikt gelukkig over VR, Vibration Reduction, en die doet zijn werk voorbeeldig. Nikon claimt een winst van 5 stops en dat lijkt in de praktijk niet overdreven. Het feit dat je volledig ingezoomd scherpe opnames kan maken, bij welke sluitertijd dan ook, is al heel bijzonder. Natuurlijk doe je er goed aan om op de langere brandpunten de camera te ondersteunen met een statief of een monopod met iets als een gimbal voor de beste resultaten, maar dankzij de VR kan je dus uit de hand gebruik maken van het hele bereik van de lens.

Een opname op de langste zoomstand, uit de hand en zonder optimaal licht, maar wel met VR:

autofocus

De autofocus van de Nikon P1000 is precies en zo lang je voldoende licht hebt, is hij ook redelijk snel. De grootste opening van het objectief van de P1000 loopt terug tot f/8 op de langste zoomstanden. Met die lichtsterkte hebben zelfs de beste spiegelreflexen het lastig en dat geldt ook voor de P1000. Wanneer dan ook nog de lichtintensiteit terugloopt aan het eind van de dag of het contrast wat laag is, dan zakt de snelheid in en moet de camera wat meer zoeken. Meestal lukt het wel, maar het maakt het fotograferen van bewegende onderwerpen wel wat lastiger.

Nikon Dot Sight

Wat op een camera als de P1000 pas echt lastig is, is het goed in beeld krijgen van kleine onderwerpen op grote afstanden. Om door je zoeker een vogeltje van minder dan 10 centimeter op een afstand van tien of twintig meter  te vinden is heel erg moeilijk. Een goede oplossing daarvoor is de Nikon DF-M1 Dot Sight. De Dot Sight bevestig je  op de hotshoe van de camera. Wanneer je hem openklapt krijg je een heel wijd beeld met daarin een rode of naar keus groene stip. Op de Dot Sight zitten twee schakelaars om de stip naar links en rechts en naar boven en onder te bewegen. Hiermee calibreer je de Dot Sight zodat de stip het midden van je zoekerbeeld aangeeft. De exacte plek hangt af van hoe je zelf door de Dot Sight kijkt en de afstand waarop je onderwerp zich bevindt. Eenmaal gecalibreerd kan je je onderwerp gemakkelijk door de Dot Sight volgen.

Het volgen of vinden van kleine vogels op grote afstand wordt een stuk makkelijker met een Dot Sight.

Nikon Coolpix P1000 4K maanvideo opnames

Op Youtube staat al een filmpje van MyNikonlife met 4K video opnames gemaakt met de Nikon Coolpix P1000 van de maan:

Conclusie TEST: Nikon Coolpix P1000

Voordelen

• Enorm, werkelijk enorm bereik
• Goede ergonomie
• Opnames in zowel jpeg als raw
• 4K video
• effectieve beeldstabilisatie
• Goed objectief en goede scherpte bij voldoende licht

Nadelen

• Heel fors voor een ‘compact’camera
• Autofocus wordt traag bij weinig licht
• Beeldkwaliteit neemt af op langste zoomstand
• Beeldkwaliteit door kleine sensor niet vergelijkbaar met systeemcamera’s

Nikon P1000 levert je opnames, die je onmogelijk met een smartphone kan maken.

Het enorme bereik vind je nergens anders. Zoek je een camera om kleine dingen te fotograferen op enige afstand, of grote dingen op hele grote afstand, zoals de maan, dan gaat dat heel goed met de P1000. De keerzijde is dat de P1000 een forse camera is en dat daar toch maar een kleine sensor in zit. De beeldkwaliteit neemt snel af als je de ISO-waardes opschroeft en je krijgt nooit de gestoken scherpte die je met systeemcamera’s kan bereiken. Zolang je dat ook niet verwacht, maar gewoon bruikbare beelden wilt maken van onderwerpen die je met andere apparatuur vrijwel niet in beeld kan krijgen, dan is de P1000 wellicht precies de camera waar je naar op zoek bent. Het zoombereik biedt veel mogelijkheden, niet alleen voor het fotograferen van vogels of de volle maan, maar ook voor landschapsfotografie, macrowerk en zelfs sport.