De Nikon J5 is het nieuwste model uit de ‘middenserie’ van de Nikon 1 reeks. Het model verschilt van de voorganger (J4) door een andere vormgeving, een aanraak-opklapscherm en vooral door een nieuwe sensor. Een back side illuminated (BSI) sensor, waarin de bedrading achter de pixels ligt in plaats van er op, heeft volgens de fabriek een beter scheidend vermogen en een hoger dynamisch bereik. Wij testten de Nikon 1 J5 met het 10-30 VR kitobjectief, en – vanwege de resolutie – met een vast brandpunt: Nikon 1 18,5 mm f/1,8. Maakt de Nikon J5 de claims waar? Nou en of!
Een zeer oude Veluwse eikenboom, gefotografeerd met een zeer moderne camera. Prachtige resolutie, de blaadjes zijn te tellen. Met de kitlens in groothoekstand, 1/125 seconde bij f/6,3, ISO 160. 
Nikon 1 J5
De Nikon 1 serie kent drie submodellen:
- Nikon 1 S serie, het instapmodel
- Nikon 1 J serie, het tussenmodel met extra mogelijkheden
- Nikon 1 V serie, met optioneel een electronische zoeker.
Ze gebruiken alle drie een 1 inch sensor van het CX-formaat: langste zijde 13,8 mm. Bij de introductie van de Nikon 1-serie was er nogal wat kritiek op dit mini-formaat in een tijd waarin de concurrenten kozen voor de universele micro Four Thirds standaard (17,3mm) of het nog grotere APS-C formaat. De beeldkwaliteit van de eerste generatie Nikon’s 1 was goed, maar niet spectaculair; zeker niet in de hogere ISO-regionen.
De Nikon J5, die (hoe raad je het) de J4 vervangt, heeft een geheel nieuwe 20,8 megapixel sensor. De Nikon J4 had er 18. Het verschil zit ‘m evenwel niet zozeer in het pixelaantal maar in de bouw van de sensor. De J5 maakt gebruik van de ‘back light’ technologie, waarbij de bedrading van de sensor aan de achterkant zit in plaats van tussen de pixels in. De pixels zijn dus groter, en zoiets vertaalt zich in hogere beeldkwaliteit, grotere gevoeligheid (hoge ISO) en hoger dynamisch bereik. Zonder al te veel op onze meetresultaten vooruit te lopen kunnen we zeggen dat de beeldkwaliteit van de J5 echt beter is dan die van de J4. Andere belangrijke veranderingen zijn: betere videomogelijkheden, een opklapscherm en een ‘klassiek’ uiterlijk.
Nikon 1 J5 en zijn concurrenten
De Nikon 1 J5 is moeilijk rechtstreeks te vergelijken met een concurrent, door het kleine formaat van de sensor én van de body. Ook de techspecs zijn tamelijk uniek, met veel nadruk op snelheid, AF en videomogelijkheden. De grootste concurrentie komt waarschijnlijk uit de hoek van de Micro Four Thirds bodies, zoals die van Olympus (PL7) en Panasonic (GM5). Vergeet ook de Canon M3 (APS-C formaat) niet, al is die duurder en gebruikt die veel grotere objectieven.
Een nadeel van de Nikon 1 serie vind ik dat hij een unieke lensvatting heeft waar geen vreemde merken op passen. Je bent gebonden aan wat Nikon zelf levert. Gelukkig is het assortiment een stuk groter dan bij de introductie (o.a. een zeer compacte Nikon 1 telezoom tot 300 mm). 
Bouw en bediening
De J5 in de uitvoering zoals wij hem testten (zwart met zilver) ziet er uit als een mini Leica M3. Hij is een fractie dikker en ook zwaarder dan de J4; dat komt grotendeels door het LCD-scherm dat nu op en neer kan klappen (niet zijwaarts draaien). Je kunt er makkelijk mee op de grond of boven je hoofd fotograferen, en wanneer je het scherm helemaal omdraait is dat handig voor de tegenwoordig zo onmisbare selfies.Met een niet te zwaar objectief past de camera in de jaszak.
Eerlijk is eerlijk: bij landschapsopnames blijft zo’n LCD-scherm een beetje tobben. Je kunt het gewoon niet goed zien! Hetzelfde geldt bij actie- en sportopnames. Voor die toepassing zouden wij toch de voorkeur geven aan de V-serie met opsteekzoeker. In de zucht naar compactheid heeft Nikon de batterij kleiner gemaakt; die heeft nu nog maar 850 mAh capaciteit (J4: 1050) en dat blijkt aan de krappe kant te zijn. In ons intensieve testwerk haalden we 270 opnames uit een lading, dat vinden we mager. De J3, de J4 en de J5 hebben nu allemaal een verschillende accu, en dus ook weer een andere acculader. Net als de J4 gebruikt de J5 een micro-SD kaartje waarvan de voordelen ons echt ontgaan: het inzetten is gepruts, en voor de uitlezing heb je weer een speciale adapter nodig.
De eerste J-modellen hadden een minimum aan knoppen, wat er wel strak uitzag maar de bediening bepaald niet vereenvoudigde. Zo was daar de regeling van de ISO-stand en de PSAM-instelmodus verstopt in het menu voor de creatieve instellingen. Bij de J5 regel je de PSAM-stand met de instelschijf bovenop het camerahuis. Zo is elke serieuze fotograaf dat gewend. Het aantal knoppen is groter geworden, maar die zijn onvermijdelijk van het mini-formaat. Er is wel een soort duimsteun zodat je hem met één hand kunt oppakken. De aansluitingen (mini-HDMI en USB) zitten achter het zijdeurtje, zonder speciale afdichting. De J5 heeft een ingebouwd flitsertje (richtgetal 5) maar géén flitsschoen. Een losse electronische zoeker past er dan ook niet op. En, maar dat is tegenwoordig bijna standaard, er is WiFi en NFC.
De Nikon J5 fotografeert zijn eigen doelgroep: vrolijke toeristen bij de molens in Kinderdijk. Gemaakt met 1/1250 bij f/5,6, ISO 400.
Autofocus
De Autofocus van de Nikon 1 serie werkt met een combinatie van fasedetectie pixels en contrastdetectie. Hij is werkelijk razendsnel, met een beetje licht gaat de sluiter af binnen 100 milliseconden, dat is ongeveer 5x zo snel als een goede spiegelreflex. Ook op de nauwkeurigheid van de AF is niets aan te merken. Natuurlijk helpt het dat de scherptediepte door de korte brandpuntsafstanden van het Nikon 1 formaat erg groot is. Met f/5,6 en ingesteld op de hyperfocale afstand is alles vanaf 1,5 meter tot oneindig scherp (zie hiernaast, 1/1000 f/5). Helaas hadden onze testlenzen geen afstandsschaal, en had de zoomlens ook geen schaal voor de brandpuntsafstand.
De snelheid en de nauwkeurigheid van de AF bij weinig licht (lichtwaarde 0 en lager) hebben wij ook uitgebreid getest en daarop komen we binnenkort in een apart artikel terug. Het volstaat hier te melden dat de J5 ook bij weinig licht goed focust.
Sneltransport
Een van de ‘selling points’ van het Nikon 1 systeem is de snelheid. De J5 heeft een electronische sluiter (tot 1/16000 !) en door die snelle sluiter en een snelle processor haalt hij een fantastisch aantal frames per seconde. Zelfs in volledige resolutie in RAW maakt hij 20 opnames in 0,3 seconden (ruim 60 bps!). Er zijn weinig camera’s die dat de Nikon nadoen. Nu heb je aan zo’n korte burst niet zoveel; liever werken wij met 10 bps zodat je een reeks hebt van twee seconden. Mooi is ook dat de camera tussendoor nog kan scherpstellen ook. Met 4K schiet je een onafgebroken reeks van 8 megapixels met een snelheid van 15 beelden per seconde.
Behalve het ‘normale’ sneltransport heeft de J5 een modus ‘Bewegingssnapshot’, een soort minifilmpje van 1,6 seconden dat in slow motion kan worden afgedraaid. Daar kun je dan weer foto’s uit isoleren, zoals die hiernaast.
Er is ook zoiets als ‘slimme selectie’ waarbij de camera uit een serie van 20 direct na elkaar gemaakte shots de beste uitpikt. Op grond waarvan die selectie plaatsvindt is ons niet duidelijk.
Beeldkwaliteit
De beeldkwaliteit van de J5 is aanzienlijk beter dan die van de voorgangers. Het dynamisch bereik is zeer goed. Over de resolutie kunnen we opmerken dat die goed scoort, maar dat Nikon dat bereikt heeft door wel nogal wat digitale verscherping toe te passen. Het maakt niet uit of je naar de in-camera JPEG’s kijkt of naar de RAW’s nadat je die met de meegeleverde Nikon software hebt omgezet.
De ruis blijft relatief het zwakste punt van deze camera, logisch want het sensortje is klein, in oppervlak maar 13% van dat van een full frame sensor. Zolang je niet een echte ‘pixel-peeper’ bent, kun je met de kwaliteit van de J5 plaatjes meer dan teverden zijn. Het plaatje rechts is een detail uit de foto hierboven, 200% in Photoshop. Je kunt de haartjes op de bloemstelen tellen. In de donkere achtergrond is in het origineel ruis te zien, maar deze opname was dan ook bij 1/1000 seconde met 800 ISO. Die hadden we nodig omdat de bloemen in de wind heen en weer stonden te zwiepen.
Overall doet de beeldkwaliteit maar weinig onder voor die van een goedkopere spiegelreflex.
Praktijkopnames, oude en nieuwe sensor
Nikon J3 vs J5: De Nikon J3 is goed, de Nikon J5 is zichtbaar beter.
Praktijkopnames zeggen soms meer dan laboratoriumgetallen. De bovenste helft van de opname hierboven is gemaakt met de J5, daaronder die met de J3 die dezelfde sensor heeft als de J4. De J5 toont meer detaillering en een groter dynamisch bereik. Bij de J3 is de afgebroken tak ‘uitgebleekt’. De J3 belicht ruimer dan de J5, en voor de vergelijking hebben we die curve wat naar beneden bijgesteld. Geschoten met 1/160 bij f/5,6, ISO 800.
De opname hieronder toont een zelfde vergelijking, J5 boven, J3 beneden. Opvallend is ook het verschil in kleurverzadiging.
Ruis
Het ISO-bereik van de J5 loopt tot en met 12800, één stap meer dan zijn voorganger. Vanaf ISO 400 zie je de ruis in de praktijkopnames al voorzichtig oplopen. Dat is wel een verschil met een FF of APS-C camera waar je in de regel geen verschil kunt ontwaren tussen 100 en 800. Hier betaal je dus de tol voor het kleine sensorformaat.
Tot en met 1600 ISO beoordeelden we de praktijkopnames als zeer goed, daarboven valt de ruis wel op. Erg logisch en practisch vonden wij dat je de ruisreductie bijschakelt via het ISO-menu. De reeks loopt dus: … 3200 – 6400 zonder – 6400 met – 12800 zonder – 12800 met ruisreductie. De ruisreductie haalt er vooral de kleurruis uit. De opname rechts bij 12800 zonder ruisreductie is een uitsnede uit een foto van onze boekenkast, 200% in Photoshop.
Beeldstijlen en filters
Er zijn meer dan 20 opnamestijlen, zoals sport, fisheye, soft-focus (foto hiernaast) – teveel om ze allemaal te behandelen. De nuttigste daarvan vonden wij de HDR-stand (maakt een HDR foto uit 2 opnames na elkaar) en de panoramastand. Alle stijlen en filters moet je van tevoren kiezen, je kunt geen al gemaakte opnames bewerken.
Ook de panoramastand mogen wij graag gebruiken. Het is even oefenen, maar daarna maak je met weinig moeite een panoramafoto. In de stand 30 seconden kun je helemaal om je eigen as draaien, al zouden wij daar wel een statief bij gebruiken. Leuk op reis!!
Video
Je kunt tijdens het filmen gewoon fotograferen, de film stopt niet.
Nikon heeft veel werk gemaakt van de videomogelijkheden. De J5 kan filmen met het gebruikelijke 1080p 60 bps formaat en ook met het nieuwe 4K formaat. De voorkant van de body is zelfs van een speciale 4K sticker voorzien, zodat je dit zeker niet zal ontgaan. Nu is de beeldsnelheid in 4K beperkt tot 15 bps, en dat is lager dan 4K bij Panasonic of Samsung. Echt interessant voor video wordt het voor ons pas bij 25 bps. 4K op de Nikon 1 J5 is wel heel goed bruikbaar om een reeks
In de filmmodus zijn er nog een aantal creatieve mogelijkheden zoals intervalfilms en slow motion (3 seconden). De body heeft een stereomicrofoon.
Objectieven: Nikon 1 10-30 VR en Nikon 1 18,5 mm f/1,8
Wij kregen de Nikon J5 te leen als kit met de Nikon 10-30 VR lens (f/3,5-5,6), en met de Nikon 18,5 mm f/1,8. Beide objectieven zijn compact en wegen bijna niets. De 10-30 vertekent flink wanneer je de automatische correctie in de body niet gebruikt. Hij heeft géén filterdraad en ook geen losse lensdop. Wel 2 dunne lamelletjes die electrisch dicht gaan. Wij durfden de camera niet samen met de sleutelbos in de jaszak mee te nemen. Een zonnekap past er ook niet op, maar die heeft de lens niet nodig. Wij vonden geen spoor van overstraling; het huis zelf fungeert als zonnekap.
Omdat de brandpuntsafstanden bij het Nikon 1 systeem kort zijn, is de scherptediepte groot. Dat is soms een voordeel, soms een bezwaar Voor de laatste gevallen is er het 18,5 mm f/1,8 objectief (KB-equivalent: 50 mm). Met volle lensopening kun je een achtergrond mooi laten vervagen (zoals op de foto hiernaast). Vooral bij het filmen kan dat belangrijk zijn.
Heb je al Nikon tele-objectieven met F-vatting, dan kan de aanschaf van de FT1 adapter heel interessant zijn. Met een crop factor van 2,7 maak je voor relatief weinig geld een supertele. De opvliegende ooievaar hierboven is gemaakt met een FT1 plus Nikon 70-200 f/2.8 in stand 200, effectief 540 mm.
Conclusie Nikon 1 J5 test
Voordelen
- Compact en licht
- Snelle AF
- Hoge beeldkwaliteit
- 20 RAW beelden van 20,8 megapixels per seconde met behoud van AF
- Grote scherptediepte
Nadelen
- Geen vreemde merken objectieven te koop
- Meer ruis dan bij Four Thirds of APS-C
- Onhandig micro-SD kaartje
- Batterijcapaciteit aan de lage kant
- Grote scherptediepte
Te lang, niet gelezen? De Nikon 1 J5 is een heerlijke compacte systeemcamera met extreem snelle AF en een opvallend goede sensor.
De Nikon J5 is een compacte en lichte camera met een beeldkwaliteit die, behalve op het punt beeldruis bij hoge ISO, de kwaliteit van een SLR benadert. Er zijn inmiddels een aantal fraaie objectieven met Nikon-1 vatting beschikbaar, en met de (optionele) FT1 adapter kun je er ook lenzen met een F-vatting aan koppelen. Door de hoge snelheid van zowel autofocus als transport is het een goede actiecamera, al vinden we voor deze toepassing het gebrek aan een zoeker een gemis. Daarvoor kan je uitwijken naar de Nikon 1 V3.
De Nikon 1 J5 lijkt ons een prima camera voor op reis: handig om mee te nemen, hogere beeldkwaliteit en meer extra mogelijkheden dan bijvoorbeeld een compactcamera met superzoom, die voor dit doel nogal eens wordt aangeprezen.
