Lichtsterk: Olympus M.Zuiko Digital ED 25mm f/1.2 PRO

De Olympus M.Zuiko Digital ED 25mm f/1.2 PRO is een bijzonder objectief. Het is naar Micro Four Thirds maatstaven redelijk groot en zwaar. Je zou bijna kunnen denken dat het een zoom is. Dat heeft alles te maken met de hoge lichtsterkte. En meer in het bijzonder met het feit dat de beeldkwaliteit volgens Olympus al bij volle opening bijzonder goed is. Dat is een duidelijke trend van de laatste jaren. Steeds meer fabrikanten ontwikkelen lichtsterke objectieven die al meteen bij de grootste diafragma-opening goed presteren. Het gevolg is wel dat de afmetingen behoorlijk toenemen. Een goede beeldkwaliteit vereist bijna per definitie meer glas. Maar dan heb je ook wat. Een goed en lichtsterk objectief biedt veel voordelen. Je kan die grote lensopening gebruiken om bij weinig licht te fotograferen met lagere ISO-waardes waardoor de beeldkwaliteit beter blijft. Of je kan het gebruiken om de sluitertijden korter te maken zodat je opnames geen last hebben van bewegingsonscherpte. En die grote lensopening zorgt er ook nog eens voor dat de bokeh, de onscherpte voor en achter het scherpstelvlak, mooier wordt.

Bouw

De Olympus M.Zuiko Digital ED 25mm f/1.2 PRO is een buitengewoon complex objectief. Een 50mm f/1.4 standaardobjectief heeft vaak niet meer dan 7 lenselementen. De minder lichtsterke Olympus M.Zuiko Digital 25mm f/1.8 doet daar al een schepje bovenop met 9 lenselementen in 7 groepen. De Olympus M.Zuiko Digital ED 25mm f/1.2 PRO heeft maar liefst 19 lenselementen in 14 groepen. En een groot aantal daarvan zijn asferisch of gemaakt van bijzondere glassoorten. Olympus heeft dus werkelijk kosten noch moeite gespaard. Het objectief is veel kleiner dan goede lichtsterke standaardobjectieven voor fullframe. Maar voor Micro Four Thirds is het niet echt compact. Het fijnste werkt dit objectief in combinatie met de wat grotere camera’s van Olympus als de OM-D E-M1 Mark II. De balans is dan precies goed. Het objectief is erg degelijk gebouwd. Van een objectief uit de Olympus PRO-serie verwachten we niet minder dan dat. Het objectief is volledig vocht- en stofbestendig en kan onder extreme omstandigheden worden gebruikt. De filtermaat is 62mm en een zonnekap wordt meegeleverd. Voor het schakelen tussen autofocus en handmatig scherpstellen is de M.Zuiko 25mm f/1.2 voorzien van een zogenaamde focus clutch. Door de scherpstelring iets naar achter te trekken schakel je snel en gemakkelijk om naar handmatig scherpstellen. Dat kan uiteraard ook in het menu, maar dit is een betere oplossing.

Autofocus

De autofocus van M.Zuiko 25mm f/1.2 PRO is snel. Het objectief stelt vrijwel geluidloos en volledig intern scherp van oneindig naar dichtbij in minder dan een seconde. In de praktijk, met een onderwerp op gemiddelde afstand, betekent dat dat het objectief vrijwel direct de juiste scherpte weet te vinden. De scherpstelring is ‘fly-by-wire’, wat wil zeggen dat door draaien aan de ring alleen een signaal naar de camera wordt gestuurd, waarna de camera de autofocusmotor aanstuurt. Maak je gebruik van de focus clutch, door de scherpstelring naar achter te trekken, dan beschik je voor handmatige scherpstelling over harde stops op oneindig en dichtbij.

GEEN Beeldstabilisatie

De M.Zuiko Digital ED 25mm f/1.2 PRO heeft geen ingebouwde beeldstabilisatie. Dat hoeft ook niet, omdat de ingebouwde beeldstabilisatie van de Olympus camera’s geen enkele moeite heeft om opnames met een 25mm te stabiliseren. Vijf stops stabilisatie is best haalbaar met dit objectief. In combinatie met de hoge lichtsterkte betekent dat wel dat je met vrijwel ieder licht, hoe zwak ook, nog uit de hand kan fotograferen. Of dat je niet direct met je ISO-waardes omhoog moet wanneer het een beetje donker wordt.

Beeldkwaliteit

De optische prestaties van de M.Zuiko 25mm f/1.2 PRO zijn voorbeeldig. De scherpte is al direct bij volle opening hoog, zowel in het centrum als in de hoeken. Iets diafragmeren zorgt er voor dat de hoeken en de randen nog iets beter worden, maar vanaf f/2 haal je eigenlijk al wel het maximale uit dit objectief. Vertekening en chromatische aberraties zijn wel meetbaar bij dit objectief, maar de waardes zijn zo laag dat ze in de praktijk eigenlijk verwaarloosbaar zijn. En wanneer je dit objectief op een van de moderne Olympus body’s met automatische lenscorrecties gebruikt, dan zie je er al helemaal niets meer van. Op de praktijkopnames is dan ook eigenlijk vrijwel niets aan te merken. Heel soms zul je bij opnames op volle opening wat longitudinale chromatische aberratie zien. Dat uit zich in paarse kleurranden in de onscherpe delen in de voorgrond en groene in de onscherpe delen in de achtergrond. Scherpte, contrast en kleurweergave zijn uitstekend. Lensfouten zijn vrijwel afwezig en het objectief heeft geen enkele moeite met opnames met tegenlicht. Datzelfde geldt echter ook in grote lijnen voor de PRO-zooms van Olympus. De M.Zuiko 25mm f/1.2 PRO is bij f/2.8 en f/4 niet zichtbaar beter dan bijvoorbeeld de Olympus M.Zuiko Digital ED 12-40mm f/2.8 PRO. De 25mm koop je dus vooral als je die hoge lichtsterkte ook echt wilt gebruiken.

Bokeh

Het woord komt uit het Japans en staat voor de kwaliteit en hoeveelheid onscherpte die je voor en achter het scherptevlak krijgt. Hoeveel bokeh je hebt, met andere woorden: hoe onscherp die onscherpte is, hangt af van het brandpunt en de lichtsterkte. Hoe langer het brandpunt en hoe lichtsterker het objectief is, hoe onscherper de onscherpe delen zijn. Dat zegt nog niets over de kwaliteit van de onscherpte. Er zijn objectieven met een nerveus bokeh. Dan zien we bijvoorbeeld dat takjes in de achtergrond niet simpelweg vervagen, maar dubbelbeelden krijgen. Met f/1.2 krijg je behoorlijk veel bokeh, maar het brandpunt van 25mm is natuurlijk vrij kort. Een objectief als de Olympus M.Zuiko 75mm f/1.8 heeft een minder hoge lichtsterkte, maar door het langere brandpunt is de hoeveelheid bokeh vrijwel vergelijkbaar. Een 50mm f/1.4 standaardobjectief voor kleinbeeld heeft om diezelfde reden ook meer bokeh dan deze 25mm. Maar de Olympus M.Zuiko Digital ED 25mm f/1.2 PRO scoort extra punten als het gaat om de kwaliteit van de bokeh. Die is heel mooi en organisch, met een prachtig vloeiend verloop van scherp naar onscherp. Het is iets dat je moeilijk kan meten, maar het is wel iets dat je in de praktijk ervaart. De foto met de bokehballen laat wel duidelijk een aspect zien van de bijzondere weergave van dit objectief. De uienringen die bij veel andere objectieven te zien zijn in deze lichtballen, worden vaak toegeschreven aan het gebruik van asferische lenselementen. De 25mm f/1.2 heeft ook een asferisch lenselement, maar de bokehballen zijn prachtig zacht en gelijkmatig.

Conclusie Olympus 25 mm f/1.2test

VOORDELEN

• Hoge beeldkwaliteit
• Lichtsterk
• Scherp bij grootste lensopening
• Professionele bouw
• Weersbestendig

NADELEN

• Groot en zwaar voor een MFT standaardobjectief
• Stevig geprijsd

Lichtsterke objectieven bestaan al heel lang, en f/1.2 is zelfs niet eens de hoogste lichtsterkte die voor Micro Four Thirds te koop is. Wat de M.Zuiko Digital ED 25mm f/1.2 PRO echter zo bijzonder maakt is de combinatie van hoge lichtsterkte en hoge beeldkwaliteit, en dat al direct bij volle opening. Bij dit objectief hoef je eigenlijk niet te diafragmeren om de hoogste beeldkwaliteit te halen. Sterker nog, het zou eigenlijk doodzonde zijn om het objectief vooral op f/4 of f/5.6 te gebruiken. Als dat nodig is om bijvoorbeeld meer scherptediepte te krijgen, dan kan dat natuurlijk altijd. Maar deze 25mm is een bokehbeest en komt vooral tot zijn recht op f/1.2. Het is wel jammer dat vrijwel geen enkele camera nog een 50 of 25 ISO stand heeft, omdat je die bij volle zon geregeld nodig hebt om op f/1.2 te kunnen fotograferen. Het is niet zo’n raar idee om bij deze lens een grijsfilter aan te schaffen zodat je ook op een zomerse dag met f/1.2 kunt fotograferen zonder in de problemen te komen met je kortste sluitertijden. Het prijskaartje van de M.Zuiko Digital ED 25mm f/1.2 PRO is stevig, maar het is ook geheel in lijn met de kwaliteit van het objectief. En je koopt er een objectief voor waarmee beelden kan maken die met geen enkel ander objectief van Olympus mogelijk zijn.