De Olympus E-M1 Mark III is  een camera voor fotografen die alle bijzondere opnamestanden van Olympus op waarde kunnen schatten.

Inmiddels weten we dat Olympus zijn camera divisie heeft verkocht aan JIP, Japan Industrial Partners. De reden hiervoor zijn de aanhoudende verliezen en de slechte vooruitzichten voor de cameraindustrie.  Wat het betekent voor de toekomst van Olympus is nog onbekend. Het verklaart wel deels waarom er tussen de introductie van de Olympus OM-D E-M1 Mark III en die van zijn voorganger, de Mark II, zo’n vier jaar verschil zit. Dat lijkt voldoende tijd voor een bijna compleet nieuw model, of een forse upgrade op zijn minst. Het wordt nu langzaam duidelijk dat de afgelopen jaren Olympus enigszings de rem heeft gezet op de ontwikkeling van nieuwe technieken om kosten te besparen. Dat is jammer, omdat innovatie iets is waar het merk altijd in heeft uitgeblonken. Op de Mark III zit vrijwel geen enkele functie die we al niet eerder bij Olympus hebben gezien. De zoeker, het scherm en de resolutie van de sensor zijn hetzelfde gebleven en de body lijkt ook nauwelijks veranderd.

Toch is de E-M1 Mark III wel degelijk op veel kleine punten verbeterd. Je moet alleen even de moeite doen om je in de geavanceerde functies van de camera te verdiepen om de verschillen te zien. Dat betekent dat dit echt een camera is voor fotografen die alle bijzondere opnamestanden van Olympus op waarde kunnen schatten. Dat zijn vermoedelijk dezelfde fotografen die nadachten over de aanschaf van een E-M1 X. Hoewel de ‘X’ officieel nog steeds het topmodel is van Olympus, steekt de E-M1 Mark III hem nadrukkelijk naar de kroon. Op de speciale autofocusinstelling voor treinen, vliegtuigen en auto’s na, heeft de E-M1 Mark III namelijk alle functies van de X, maar dan in een veel compactere body. En kleinere afmetingen en een lager gewicht zijn nou juist belangrijke argumenten om te kiezen voor het Micro Four Thirds systeem.

BOUW

De body van de E-M1 Mark III lijkt bijna onveranderd ten opzichte van de Mark II. Beide zijn van een magnesiumlegering en voelen heel degelijk aan. Ondanks de relatief kleine body liggen de E-M1’s zo lekker in de hand, dat er eigenlijk ook niets aan veranderd hoeft te worden. Maar een belangrijk verschil is wel dat de Mark III, net als de E-M1 X, voorzien is van nog betere afdichtingen en voldoet aan de IP-x1 norm. Officieel betekent dat, dat de camera drupdicht is voor water dat van bovenaf op de camera valt. Dat lijkt een vrij lage norm. Maar dit is daarmee pas de tweede camera die officieel aan die norm voldoet. De eerste? De E-M1 X natuurlijk. De nieuwe Olympus M.Zuiko PRO 12-45mm f/4 standaardzoom is tevens het eerste objectief met een IP-x1 waardering. In de praktijk betekent het dat je je regenhoes voor de camera voorgoed thuis kan laten. Olympus zet hiermee alweer een trend die hopelijk snel gevolgd wordt door andere fabrikanten. Een discussiepunt blijft wel de aan/uit schakelaar aan de linkerkant. Die zit daar als een ode aan de analoge camera’s van Olympus en er zijn fotografen die dat leuke en prettig vinden. Een camera die zo klein en licht is, is echter ideaal om met een hand te dragen en te bedienen. Om de Olympus aan te zetten, heb je echter altijd een extra hand nodig. Een oplossing die Olympus gelukkig biedt, is om een schakelaar op de achterzijde te programmeren als aan-uit schakelaar. Jammer genoeg is het dan niet zo, dat je de functies simpelweg verwisseld. De originele aan-uit schakelaar doet in dat geval niets meer.

Behalve de afdichting van de camera zijn er aan de buitenzijde nog een paar kleine veranderingen doorgevoerd. Zo heeft de Mark III een joystick gekregen voor het verleggen van het autofocusveld. De vierwegcontroller die er vlak onder zit kan je daar ook nog steeds voor gebruiken, maar die kan alleen naar opzij en omhoog en omlaag. Je kan er niet schuin mee verstellen. Dat kan met de joystick wel. Zoals bij andere Olympus modellen kan je natuurlijk ook het aanraakgevoelige scherm gebruiken om het schermstelpunt te verleggen. Jammer genoeg kan dat nog altijd niet met de camera aan je oog. Niet iedereen heeft daar behoefte aan, maar het zou toch mooi zijn om het als optie te hebben. Door de komst van die joystick is de menuknop aan de achterzijde verhuisd naar de linkerschouder, net boven het scherm.

BEELDSCHERM EN ZOEKER

Zowel het scherm als de zoeker zijn hetzelfde als op de Mark II. Voor het scherm vinden we dat geen probleem, maar inmiddels zijn er toch wel betere zoekers dan het 2,36 megapixel LCD exemplaar van de Mark III. Een hogere resolutie of dan tenminste een OLED-versie zou al een hele verbetering zijn geweest. Een kleine vernieuwing die Olympus wel heeft doorgevoerd is dat er nu de optie is om de elektronische zoeker zichzelf uit te laten schakelen als je het scherm uitklapt. Het scherm is prima, maar helaas is de functionaliteit nog altijd beperkt. In het Super Control Panel is het wel aanraakgevoelig, maar in de menu’s niet. Ook kan je het autofocusveld alleen via aanraking verplaatsen als je niet door de zoeker kijkt. Dit zijn eigenlijk mogelijkheid die je tegenwoordig als merk als optie aan moet bieden.

AUTOFOCUS SNELHEID EN NAUWKEURIGHEID

Op het eerste gezicht lijkt het autofocussysteem met 121 velden hetzelfde als bij de Mark II. De Mark III heeft echter meer mogelijkheden om scherpstelvelden te selecteren. Je kan met de Mark III zowel kiezen uit 1, 5, 9 of 25 groepsvelden, als je eigen custom AF-targets maken. Hierdoor kan je de autofocus optimaliseren voor specifieke onderwerpen. Dankzij de nieuwe processor is de camera ook beter in het herkennen en volgen van ogen en gezichten. In combinatie met de uitstekende beeldstabilisatie is de E-M1 Mark III hierdoor misschien wel een van de beste vlogcamera’s. De filmkwaliteit is namelijk meer dan behoorlijk.

VIDEO Olympus OM-D E-M1 Mark III

Met de E-M1 kan je kiezen uit twee 4K formaten: standaard 4K (3840×2160 pixels) tot 30 beelden per seconde en het bredere DCI formaat (4096×2160 pixels) tot 24 bps met een bitrate van 237 Mbps. Slowmotion is ook mogelijk in Full HD tot 120 bps. De E-M1 Mark III kan filmen in 8 bit in OM-log400 en geluid opnemen in 24bit/96Khz. 10 bit zou voor het filmen mooier zijn geweest, maar de specificaties van het geluid zijn wel weer uitstekend. De beeldstabilisatie in de camera kan worden aangevuld met elektronische stabilisatie voor een extra vloeiend effect. De beeldhoek wordt dan iets kleiner en je verliest iets aan scherpte, maar het lijkt dan wel bijna alsof je een gimbal hebt gebruikt. De sterkte van de elektronische stabilisatie is instelbaar.

SENSOR EN BEELDKWALITEIT

De sensor is eigenlijk al een paar generaties onveranderd. Het is een 20 megapixel exemplaar dat zich al lang bewezen heeft. De scherpte van de opnames is dankzij de afwezigheid van een antialiasfilter, de goede objectieven van Olympus en de goede beeldstabilisatie onder vrijwel alle omstandigheden prima. Het dynamisch bereik, dat een paar jaar geleden kon wedijveren met dat van een aantal fullframe camera’s, is inmiddels behoorlijk, maar toch wat minder dan de beste modellen in de markt. Een nieuwe 24 megapixel BSI sensor zou de camera wat meer uitstraling hebben gegeven. Maar dat zou wellicht weer ten koste zijn gegaan van de snelheid en de bijzondere functies van Olympus. Die functies, zoals Live ND en High Res Mode, zorgen overigens wel voor een afname van de ruis omdat de beelden oversampeld worden.

Beeldstabilisatie

Dezelfde voortrekkersrol die Olympus heeft met weerbestendigheid, heeft het merk ook met de introductie van het Super Sonic Wave filter voor stofreductie op de sensor en ingebouwde beeldstabilisatie. Deze technieken zijn op de Mark III ook weer verbeterd. Het Super Sonic Wave filter heeft een nieuwe coating gekregen zodat stof nog minder goed aan de sensor hecht. De beeldstabilisatie is nu volgens opgaaf van Olympus 1,5 stops effectiever geworden, van 5,5 stops op de Mark II naar 7 stops op de Mark III. Met een objectief als de M.Zuiko PRO 12-100mm f/4 win je dankzij de stabilisatie in het objectief nog een halve stop voor een ongelooflijke stabilisatie van 7,5 stops. In de praktijk kan je redelijk in de buurt van die waardes komen, maar dan moet je ook zelf wel je best doen om de camera zo goed mogelijk stil te houden.

Bijzondere mogelijkheden

De grootste vernieuwing zit diep in de camera verstopt: de TruePic IX processor. Dankzij die processor kan de E-M1 Mark III vrijwel hetzelfde als de E-M1 X, die twee processoren heeft. De drie belangrijkste functies die de E-M1 Mark III heeft overgenomen van de E-M1 X, zijn Hoge Resolutie, Live ND en Starry Sky. En alledrie kunnen ze nu uit de hand, zonder statief, gebruikt worden. Dat betekent dat je weer tenminste een kilo lichter op pad kan.

In de hoge resolutiestand maakt de camera zestien opnames snel achter elkaar en die worden verwerkt tot een enkel beeld. Uit de hand krijg je zo een 50 megapixel bestand. Hoeveel beter dit bestand is dan een gewone opname hangt zowel af van hoe stil je de camera houdt als van hoeveel beweging er in je onderwerp zit. Met stromend water of bewegende bladeren heeft de Mark III weinig moeite, maar met door het beeld lopende mensen gaat het bijvoorbeeld snel mis. Heb je toch een statief meegenomen, dan kan je ook nog kiezen voor een 80 megapixel versie. Dat is nog iets beter, maar ja, dan loop je toch weer met een driepoot..

Live ND gebruikt dezelfde techniek als de Hoge resolutiestand. Het verschil is, dat in de verschillende opnames beweging niet wordt weggewerkt, maar juist wordt versterkt. Hierdoor kan je met meerdere opnames met een korte sluitertijd het effect van een enkele opname met een lange sluitertijd bereiken, maar dan zonder het gebruik van ND (Neutral Density) filters. Dat is mooi om bijvoorbeeld stromend water goed weer te geven. Het effect is over vijf stops instelbaar, van ND2 tot ND32. Een extra voordeel van het maken van meerdere opnames, is dat de ruis door de oversampling vermindert. Je krijgt naast het ND-effect dus ook een betere beeldkwaliteit. De functie Starry Sky werkt anders. Deze stand zorgt ervoor dat de camera automatisch scherpstelt op de sterren. Dat is iets dat je voorheen handmatig moest doen. De E-M1 Mark III heeft twee opties voor Starry Sky: nauwkeurig of snel. Kies je voor het eerste, dan moet je toch weer een statief gebruiken. Kies je voor de snelle optie, dan kan je uit de hand werken. De camera stelt dan automatisch scherp op de sterren en geeft dat aan door het AF-veld groen te maken. In combinatie met de Live Time functie kan je eenvoudig uit de hand opnames maken waarin de sterrenlucht scherp is en de voorgrond wordt doorbelicht tot de gewenste waarde.

Conclusie test Olympus OM-D E-M1 Mark III