Panasonic slaagt er telkens weer in om aantrekkelijke geprijsde kitlenzen met een goede beeldkwaliteit te maken voor haar G-serie camera’s. Ik denk dan het eerst aan de professionele Panasonic 12-35mm f/2.8. Ook de Panasonic 14-140mm is met zijn snelle en stille AF welhaast onmisbaar voor amateur foto- en videofotografen, die weinig of niet van lens willen wisselen. En de goedkope en supercompacte Panasonic 12-32mm is een absolute must voor starters en amateurs. Deze zoomlenzen worden in combinatie met Panasonic camera’s als kit verkocht en bieden dan extra veel waar voor hun geld. Alledrie zijn deze kitlenzen voorzien van ingebouwde beeldstabilisatie en bieden ze een hoge beeldkwaliteit voor hun prijs. “Wat valt er nog te wensen aan nieuwe micro-43 lenzen?“, zou je misschien kunnen denken.

Wat dacht je van een goedkope kitlens met een groter zoombereik (een beeldhoek overeenkomend met 24-120mm op volformaat) die extra is afgedicht tegen stof- en spatwater? Een dergelijke lens was nog niet beschikbaar voor micro-43 camera’s.
De Panasonic Lumix 12-60mm f/3.5-5.6 ASPH POWER OIS heeft het allemaal. Daarmee is het lensaanbod voor micro-43 camera’s vrijwel net zo compleet (ik mis nog een tilt-shift) als het lensaanbod voor spiegelreflexcamera’s.

Panasonic Lumix G 12-60mm f/3.5-5.6 ASPH POWER OIS adviesprijs: 450 euro.

5x Zoombereik Panasonic 12-60mm 

Veel standaard zooms op camera’s met een APS-C sensor (en een ~1.5x crop factor) hebben een 18mm brandpuntsafstand, zodat de beeldhoek (“wat je op de foto te zien krijgt”) overeenkomt met ongeveer 28mm (full-frame equivalent). Een belangrijk onderscheidend kenmerk van de meeste Panasonic kitlenzen is de 24mm (full-frame equivalent) beeldhoek, dankzij de kortste 12 mm brandpuntsafstand en de 2x crop factor. Dat verschil is echt wezenlijk, want je krijgt met deze Panasonic kitlenzen veel meer op de foto. Een 24mm (full-frame equivalent) beeldhoek is ideaal bij het fotograferen in kleine ruimtes of bij het creëren van weidse overzichten.
Het unieke aan de Panasonic 12-60mm kitlens, als we de echte 14-140mm superzooms even buiten beschouwing laten, is de langste brandpuntsafstand. Een brandpuntsafstand van 60mm op een micro-43 camera komt wat beeldhoek betreft overeen met 80mm op een camera met een APS -sensor (en een ~1.5x crop) of een 120mm op een camera met een volformaat sensor. Dat is een mooie brandpuntsafstand voor een close-up of voor een portretje. Er zijn vrijwel geen zoomlenzen in dit zoombereik, ongeacht of het spiegelreflex of micro-43 betreft, die bovendien ingebouwde beeldstabilisatie hebben EN extra zijn afgedicht tegen stof en spatwater.

Bouw en autofocus 

 Met een gewicht van net iets meer dan 2 ons, ligt de Panasonic 12-60mm tussen de Panasonic 12-32mm (70 gram!) en de 12-35 mm (3 ons) in. Een lengte van 7 cm en een filtermaat van 58mm zijn bescheiden. Dit objectief is extra afgedicht tegen stof en spatwater. Het lensontwerp bestaat uit 11 elementen in 9 groepen en het diafragma heeft 7 afgeronde bladen. Voor wie graag handmatig scherp stelt, is de scherpstelring op de Panasonic 12-60mm (de smalle ring aan de voorzijde) een voordeel ten opzichte van de 12-32mm.
Er zitten geen knoppen op de lens. Schakelen tussen AF en handmatig scherpstellen of aan/uit zetten van de beeldstabilisatie doe je op de camera. Deze zoomlens heeft geen vaste lengte, zoals de 12-35mm f/2.8. Als je inzoomt wordt de zoomlens 3 cm langer. Een bloemvormige zonnekap wordt meegeleverd.
AF (getest op een Panasonic GX80) bleek niet alleen heel stil, maar bovendien razendsnel (van oneindig naar anderhalve meter in 50 ms wordt door geen enkel ander merk geëvenaard) en zeer nauwkeurig (herhaalbaarheid onder de 5%). Afzonderlijk zijn dat al echte top prestaties, maar dat snelheid, stilte en nauwkeurigheid gecombineerd zijn in 1 objectief is echt heel uitzonderlijk in de prijsklasse onder de duizend euro. {insertgrid ID = 288}Panasonic Lumix G 12-60mm f/3.5-5.6 ASPH POWER OIS @ 60mm f/11

De kortste scherpstelafstand bedraagt 20 cm (groothoek) tot 25 cm (tele) en de afbeeldingsmaatstaf is dan ongeveer 0.27, wat door de crop-factor overeenkomt met een vergroting van 0.54 full frame equivalent. 

Lichtafval

Van lichtafval zal je geen last hebben, of je nu jpg bestanden rechtstreeks uit de camera of RAW bestanden geconverteerd in Silkypix, in Lightroom of Photoshop gebruikt. Bij micro-43 camera’s worden jpg bestanden in de camera al gecorrigeerd voor eventuele lichtafval. Ook RAW bestanden die je opent in Lightroom of Photoshop vertonen vrijwel geen zichtbare lichtafval, omdat RAW bestanden in Lightroom of Photoshop  al voor het openen gecorrigeerd worden op lensfouten. Toen we de RAW bestanden buiten Lightroom om openden, bleek dat de ongecorrigeerde RAW bestanden daadwerkelijk weinig lichtafval vertoonden en niet vanwege een lenscorrectie. Dat is goed nieuws voor de signaal-ruis verhouding in de hoeken, want die neemt af als er een sterke vignetteringscorrectie wordt uitgevoerd. Alleen bij volle opening is er dan lichtafval zichtbaar (beweeg je muis over onderstaand plaatje).

Vervorming, lichtafval en chromatische aberratie

In de jpg opnames die in de camera worden opgeslagen, en in de RAW bestanden die je opent met Lightroom, Photoshop of SilkyPix is de vervorming te verwaarlozen. Open je de RAW bestanden met een andere RAW converter (beweeg je muis over onderstaande afbeelding), dan zien we het gebruikelijke 

Weinig overstraling

 Panasonic Lumix G 12-60mm f/3.5-5.6 ASPH POWER OIS @ 60mm f/11

Interne reflecties veroorzaakt door fel tegenlicht, leidt tot overstraling en/of nevenbeelden. De Panasonic 12-60mm lens is voorzien van multi-coating om interne reflecties zo goed mogelijk te voorkomen. Dat hebben alle objectieven en is niet altijd een garantie dat je geen last zal hebben van nevenbeelden of overstraling. Tijdens de praktijktest hebben we geen nevenbeelden of verminderd contrast als gevolg van interne reflecties gezien. Bovenstaande opname is recht tegen de ondergaande zon (het witte gebied achter de wolken) genomen. Toch zijn er geen interne reflecties en is er rondom de zon weinig overstraling.

Scherpte Panasonic Lumix G 12-60mm f/3.5-5.6 ASPH POWER OIS

Bij alle brandpuntsafstanden wordt de hoogste centrumscherpte bereikt na 1 stop diafragmeren. De scherpte in de uiterste hoeken neemt nog verder toe als je een kleiner diafragma kiest, maar dan begint de centrumscherpte al langzaam af te nemen als gevolg van diffractie. Bij 12mm en 14mm valt het verschil in centrumscherpte en hoekscherpte het meeste op, met name omdat de centrumscherpte daar het hoogst is. Hoe langer de brandpuntsafstand, des te meer de scherpte afneemt. Toch ligt de scherpte in jpg bestanden bij 60mm no boven de 2000 lijnen per beeldhoogte. 

We hebben zowel jpg bestanden (standaard beeldstijl) als onverscherpte opnames gemaakt met de Panasonic GX80 en die vervolgens met Imatest geanalyseerd. De MTF50 is getest door de beeldverhouding van de testcamera op 2:3 te zetten, waardoor de meetresultaten rechtstreeks te vergelijken zijn met de meetresultaten van lenzen op een camera met een APS-C of volformaat sensor. Als je de camera gebruikt in de standaardverhouding 4:3 is het aantal lijnen per beeldhoogte hoger. 

 Panasonic Lumix G 12-60mm f/3.5-5.6 ASPH POWER OIS @ 60mm f/11

Megapixels of Resolutie?

We testen objectieven bij voorkeur met een sensor met de hoogst mogelijke resolutie. Het lijkt misschien raar dat we voor deze test de Panasonic GX80 met een 16 megapixel sensor hebben gebruikt, omdat er ook micro-43 camera’s zijn met 20 megapixels. Maar aantallen pixels op de sensor is niet altijd hetzelfde als resolutie. De Panasonic GX80 heeft geen anti-aliasing filter, wat een hogere scherpte tot gevolg heeft in vergelijking met sensoren waar wel een anti-aliasing filter is toegepast.
Ter illustratie hebben we een opname gemaakt met de Panasonic 12-60mm 18mm @ f/8 op de Panasonic GX80 (16 megapixels) vergeleken met eenzelfde opname gemaakt met een spiegelreflex camera @ 24 mm f/8. Beide opnames zijn gemaakt vanaf statief, met de zelfontspanner. Om een vergelijking mogelijk te maken, hebben we eerst het aantal pixels van beide jpg bestanden gelijk gemaakt. De opname van de Panasonic is in Photoshop vergroot naar 6000 pixels breed, zonder verdere verscherping. Hieronder zie je een deelvergroting van het rode kader (beweeg je muis over het beeld). Wat mij het meeste opvalt is niet zo zeer een verschil in resolutie, als wel een verschil in kleur. Het Panasonic bestand verraadt zich door een beter doortekening in de hooglichten, omdat de camera stond ingesteld op Intelligente Dynamiek: Automatisch.Nu nog een keer dezelfde twee opnames, maar dan voorzien van EXIF informatie. Het lijkt in eerste instantie misschien niet eerlijk om een 16 megapixel camera met een zoomlens op f/5.6 te vergelijken met een spiegelreflex camera met een 24 megapixel sensor en een lens met een vast brandpunt op f/8. Maar deze 12-60mm kitlens zet gewoon een mooi beeld neer.

Beeldstabilisatie (getest op de Panasonic GX80)

In het beeldscherm van de Panasonic GX80 verschijnt de melding “Dual IS” als indicatie dat de beeldstabilisatie van lens en camera gecombineerd worden tot een 5-assige beeldstabilisatie. Met en zonder beeldstabilisatie heb ik telkens 10 opnames gemaakt, waarvan de resolutie is gemeten met behulp van Imatest. Ten eerste valt het op dat zelfs bij een korte sluitertijd van 1/200 sec we profijt hadden van de beeldstabilisatie. Het tweede dat opviel is dat een opname gemaakt met een sluitertijd van 1/200 sec zonder beeldstabilisatie net zo scherp is als een opname gemaakt met 1/6 sec met beeldstabilisatie. Dat is werkelijk heel goed. Gebruik je deze zoomlens op een oudere Panasonic camer. dan zal de beeldstabilisatie circa 2 stops minder goed zijn. 

Bokeh

Bij objectieven met een brandpuntsafstand onder de 85mm heb je een hoge lichtsterkte (f/1.8) nodig, om een echt zachte achtergrondonscherpte te realiseren. De 7 afgeronde diafragmabladen van de Panasonic 12-60mm vervagen bij  de langste brandpuntsafstand wel de achtergrond, maar als de achtergrond niet ver van het onderwerp is verwijderd, dan is die nog duidelijk herkenbaar. Als je met een micro-43 camera wil spelen met bokeh, dan liggen een Panasonic 42.5 mm f/1.2 of een Olympus 75,mm f/1.8 meer voor de hand. 

Panasonic Lumix G 12-60mm f/3.5-5.6 ASPH POWER OIS @ 60mm f/11

Conclusie Test Panasonic Lumix G 12-60mm f/3.5-5.6 ASPH POWER OIS

Voordelen

• Groot zoombereik
• Ingebouwde beeldstabilisatie (die samenwerkt met de in-body beeldstabilisatie van de Panasonic GX80)
• Razendsnelle en zeer nauwkeurige AF
• Aantrekkelijk geprijsd
• Extra afgedicht tegen stof en spatwater

 Nadelen

• Weinig:
• Minder lichtsterk dan de Panasonic 12-35mm f/2.8 of Olympus 12-40mm f/2.8 PRO
• Minder compact en duurder dan de Panasonic 12-32mm

Panasonic Lumix 12-60mm is een perfecte partner voor een GX8 of GX80 en misstaat ook zeker niet op een Panasonic GH4 of een Olympus camera.

De Panasonic 12-60mm vult de andere Panasonic standaard zooms aan. Wie een compacte en goedkope kitlens wil hebben, is bij Panasonic aan het goede adres met de Panasonic 12-32mm. Deze mini zoomlens heeft ingebouwde beeldstabilisatie en een goede bouw- en beeldkwaliteit. Beter qua bouw en beeldkwaliteit, is de Panasonic 12-35mm f/2.8. Deze zoomlens is niet alleen extra afgedicht tegen stof en spatwater, maar is bovendien lichtsterker. Helaas neemt met de lichtsterkte ook de prijs toe.
Voor fotografen die liever een iets groter zoombereik willen (analoog aan fotografen met een 24-105 of 24-120 zoom op een camera met een volformaat sensor) komt de Panasonic 12-60mm om de hoek kijken, die qua prijs en prestaties tussen beide andere zoomlenzen in zit. Net als beide andere Panasonic standaard zooms is deze lens voorzien van ingebouwde beeldstabilisatie, die op onze Panasonic GX80 test-camera zelfs samenwerkte met de beeldstabilisatie in de camerabody. Net als de Panasonic 12-35mm is deze standaardzoom extra afgedicht tegen stof- en spatwater. De bouwkwaliteit zit dicht tegen die van de Panasonic 12-35mm f/2.8 aan, maar de lichtsterkte is minder hoog. Daarvoor in de plaats krijg je iets compactere afmetingen en een zeer aantrekkelijke prijskaartje. De Panasonic 12-60mm is een betaalbare en robuuste kitlens die een grote groep gebruikers aan zal spreken.