Test Panasonic FZ1000: Superzoomsensatie!

Een Panasonic FZ1000 review op CameraStuffreview lijkt op het eerste gezicht misschien wat vreemd. We testen voornamelijk objectieven voor systeemcamera’s, zowel spiegelreflex als spiegelloos, terwijl de Panasonic Lumix FZ1000 niet kan wisselen.
Toch is het minder vreemd dan je denkt. Er gaat geen week voorbij, of we krijgen weer een lezersvraag naar de beste lens voor een spiegelreflexcamera, niet te zwaar, niet te groot, waarmee je niet meer van lens hoeft te wisselen. Gedacht wordt aan een starters spiegelreflexcamera, met een “all-in-one” of vakantie- zoom met een groot zoombereik.

Waarom geen camera gekocht die aanvoelt als een kleine spiegelreflex, maar dan met de zoomlens stevig vastgezet? 

Het zoombereik van 25mm tot 400mm (omgerekend naar een camera met een volformaat sensor) is voor de meeste fotografen meer dan genoeg om niet meer van lens te hoeven wisselen. De hoge (f/2.8-f/4) lichtsterkte overtreft alle vakantiezooms voor spiegelreflexcamera’s. Het zowel kantelbare als draaibare beeldscherm, de ingebouwde beeldstabilisatie en 4K video – wat nog op geen enkele betaalbare spiegelreflexcamera te vinden is – maken de Panasonic FZ1000 breder inzetbaar en gebruiksvriendelijker. Wij testten de beeldkwaliteit van deze camera en vergeleken die met de beeldkwaliteit van een spiegelreflexcamera met een, veel grotere, volformaat sensor. We werden aangenaam verrast.

14x zoom: van weidse groothoek tot forse telelens

De lichtsterke Leica zoomlens op de Panasonic FZ 1000 is van alle markten thuis.

De kortste brandpuntsafstand biedt een beeldhoek die overeenkomt met een 25mm lens op een camera met een volformaat. Dat is echt een groothoeklens die een weids overzicht biedt, waarmee de camera geschikt is voor landschapsfotografie, stadsfotografie en interieurfotografie. De langste brandpuntsafstand biedt een beeldhoek die overeenkomt met een 400mm lens op een camera met een volformaat sensor. Daarmee biedt deze – in vergelijking met een spiegelreflex – compacte camera hetzelfde beeld als een forse telelens, waarmee je met een gerust hart op safari kan. De tussenliggende brandpuntsafstanden zijn geschikt voor diverse onderwerpen, waaronder portretfotografie. Onderstaande twee praktijkopnames illustreren het enorme zoombereik van de Panasonic Lumix FZ1000. Er bestaan bridge-camera’s met 60x zoom, maar 14x lijkt mij meer dan genoeg voor de meeste fotografen.
Wat mij aansprak aan de bouwkwaliteit van deze zoomlens, was dat er slechts 1 deel uitschoof en dat de totale lengte bij 400mm beperkt bleef. Er zat geen enkele speling in deze stevige constructie. Vakantiezooms op spiegelreflexcamera’s worden bij de langste brandpuntsafstand soms drie keer zo lang als bij de kortste brandpuntsafstand. Vaak wordt dit mogelijk gemaakt door een constructie toe te passen die doet denken aan een telescoophengel. Soms levert dat bij vakantiezooms op een spiegelreflexcamera een wiebelige constructie op.

Bouw, beeldscherm en zoeker

Deze camera is inclusief objectief kleiner en lichter dan een spiegelreflexcamera met een vakantiezoom en ligt misschien nog wel lekkerder in de hand. Het kantelbare en draaibare LCD scherm is erg prettig. Alleen jammer dat het geen touchscreen is. Op dat punt is het gebruiksgemak van een Panasonic GH4 nog hoger.
Op het objectief zitten twee schakelaars: beeldstabilisatie aan/uit en zoom /focus, waarmee je kiest of je de ring om het objectief wilt gebruiken om scherp te stellen, of om te zoomen.

Deze ring werkt elektronisch. Gebruik je de zoomring om handmatig te zoomen, dan is de slag groot, waardoor je nauwkeurig een brandpuntsafstand kan kiezen. De meeste mensen zullen de electronische zoomhendel gebruiken die voor de ontspanknop boven op de camera zit. Bij de meeste camera’s met een elektronische zoom verloopt het zoomen zo snel, dat je makkelijk voorbij een gewenste brandpuntsafstand schiet. Dat is hier niet het geval. Maar ieder voordeel heeft zijn nadeel, om Johan Cruyff maar eens verkeerd te citeren. Want wil je van 25mm naar 400mm (of andersom) zoomen, dan duurt dat lang.

Autofocus is niet alleen snel. Veel sneller dan een compactcamera, en in het donker ook sneller dan een spiegelreflexcamera met een vakantiezoom. De autofocus werkt bovendien ook erg nauwkeurig. De snelheid van de AF is mede te danken aan de DFD technologie die Panasonic ook in de Panasonic GH4 heeft toegepast. Omdat er scherpgesteld wordt op het sensorsignaal, is er geen sprake van front- of backfocus.

De elektronische zoeker van de Panasonic Lumix DMZ-FZ1000 is gelijk aan de zoeker van de Panasonic GH4 en dat is een topper. De zoeker steekt een klein beetje uit, zodat je niet meteen met je neus het beeldscherm raakt. Onder de zoeker zit een oogje (beweeg je muis over het rechterplaatje) dat je zo kan instellen, dat de camera automatisch schakelt van LCD scherm naar zoeker, zodra je de camera voor je oog houdt.Ook in vergelijking met de grote optische zoekers op full-frame spiegelreflexcamera’s, zoals de Canon 5D Mk3 is de zoeker van de Panasonic FZ1000 een toper. In een recente zoekertest van 10 camera’s van verschillende merken, met zowel optische als elektronische zoekers, werd de zoeker van de Panasonic FZ1000 zelfs het hoogste gewaardeerd en daar kan ik mij grotendeels in vinden. Een prachtige heldere en scherpe zoeker geeft je een natuurgetrouwe kijk op je compositie. Dankzij ‘focus peaking’ stel je, als je handmatig wilt scherpstellen, ook met deze elektronische zoeker erg nauwkeurig scherp.

Resolutie en beeldkwaliteit

De Panasonic FZ1000 is voorzien van een 20 megapixel sensor en een hele goede Leica zoomlens. Zowel in de praktijk als bij onze Imatest metingen vonden we in de jpg bestanden weinig vervorming, lichtafval en chromatische aberratie over het hele zoombereik. Zelfs bij 25mm komt de lichtafval vrijwel niet hoger dan een halve stop. Klasse!
De scherpte is het hoogst bij de kortste brandpuntsafstanden en hoger in het centrum dan in de hoeken, zoals je ook van een zoomlens met een groot zoombereik verwacht.

Bij alle brandpuntsafstanden scoort de Panasonic FZ1000 hoger dan een spiegelreflex met vakantiezoom

Deze Leica zoom verraste ons niet alleen met extreem weinig vervorming en lichtafval in positieve zin, maar ook met de hoge resolutie die over het hele zoombereik werd gerealiseerd: bij alle brandpuntsafstanden scoorde de Panasonic FZ1000 hoger dan de vakantiezooms die we op een spiegelreflexcamera hebben getest.
De grootste vijand van een scherpe opname bij 400mm, is bewegingsonscherpte veroorzaakt door de fotograaf. Werk je vanaf statief of met een zeer snelle sluitertijd, dan is de centrumscherpte bij 400mm weliswaar lager dan bij de kortere brandpuntsafstanden, maar nog altijd verrassend goed, al blijven contrast en scherpte achter op meer gespecialiseerde telezoom lenzen. Klik op bovenstaand plaatje voor een vergelijking van de scherpte bij 400mm met een opname gemaakt met de Olympus 40-150mm f/2.8+ 1.4x converter op een OM-D E-M1. Ik heb het contrast en de kleurweergave van de FZ1000 opname aangepast, zodat de scherpte makkelijker te vergelijken is. De uitvergrootte FZ 1000 opname laat overigens een artefact zien dat sporadisch voorkomt: het lijkt alsof chromatische aberratie in dit geval niet volledig gecorrigeerd is; je ziet blauw randen bij de ramen. Twee andere opnames van hetzelfde onderwerp, minder dan een seconde eerder en later gemaakt dan deze opname, vertoonden geen blauwe randen. Ondanks dat de FZ1000 meer megapixels heeft dan de OM-D E-M1, kan je aan de Luxaflex zien dat de FZ1000 iets minder scherp is. Maar we moesten er zo ver voor inzoomen, dat er moiré zichtbaar is in de opname gemaakt met de OM-D E-M1.

Dynamisch bereik Panasonic FZ1000

Situaties met een zeer hoog contrast, zoals in de praktijkopname hiernaast, zijn moeilijk voor een sensor om zonder clipping van de hooglichten of schaduwpartijen vast te leggen:

• Als je de hooglichten beschermt tegen overbelichting, zoals in de deelvergroting linksonder, dan worden de schaduwpartijen zo donker, dat de foto er onnatuurlijk uitziet. De varens op de achtergrond zijn zo donker geworden dat je ze niet meer ziet, terwijl dat in werkelijkheid wel zo was.
• Als je de schaduwpartijen lichter maakt, worden de hooglichten overbelicht.

Een camera met een groot dynamisch bereik is in staat om een opname te maken van een onderwerp met een hoog contrast, zonder clipping van hooglichten of schaduwpartijen. En de Panasonic FZ1000 laat hier een goede indruk achter, met name bij lage ISO waardes.

Tot 200 ISO is het dynamisch bereik van de Panasonic FZ1000 net zo goed als van een Canon 5D MK3, met een veel grotere, volformaat sensor. Bij hogere ISO waarden loopt het verschil in dynamisch bereik op, ten gunste van de Canon 5D Mk3, maar het blijft beperkt tot twee stops verschil: Bij 6400 ISO is het dynamisch bereik van de FZ1000 gelijk aan het dynamisch bereik van de 5D Mk3 bij 25.600 ISO.

Tip: Gebruik altijd iDynamic Mode

Waar je bij een camera met een hoog dynamisch bereik tegen aanloopt – en dat geldt voor alle camera’s –  als je gaat onderbelichten, is dat de schaduwpartijen weliswaar niet clippen, maar wel zo donker worden dat je de foto achteraf moet bewerken. Niet iedereen kan / wil dat. Zet je een Panasonic camera op de “iDynamic mode” in de stand Auto, dan worden de schaduwpartijen van het jpg bestand dat in de camera wordt opgeslagen, automatisch lichter gemaakt. Het RAW bestand blijft onveranderd. Zoals de deelvergroting rechtsboven laat zien, wordt er in het jpg bestand meer detail in de schaduwpartijen zichtbaar dan in het origineel (links), zonder dat je een onnatuurlijk HDR effect krijgt. Hetzelfde geldt voor de hooglichten: als je er voor kiest om een opname over te belichten, dan beschermt de iDynamic Mode de hooglichten zeer goed tegen overbelichting. Als het niet nodig is, past de iDynamic Mode geen bewerking toe. Ik zie, kortom weinig redenen om de iDynamic Mode niet op Auto te zetten en die nooit meer uit te zetten.

Kleurweergave Panasonic FZ1000

Qua kleurweergave doet de Panasonic FZ1000 niet onder voor een spiegelreflexcamera, als je kijkt naar de verzadiging en de nauwkeurigheid van de kleuren bij daglicht en kunstlicht. Bij bewolkt weer waren de praktijkopnames te koel naar mijn smaak, zoals je in bovenstaand voorbeeld kan zien. Achteraf is de witbalans natuurlijk eenvoudig aan te passen in Lightroom of Photoshop, en waarschijnlijk is het ook op te lossen (voor wie in jpg fotografeert en beeldbewerking zo veel mogelijk vermijdt) door de beeldstijl “portret” te gebruiken, in plaats van: “natuurlijk”, die we hebben gebruikt bij het testen van deze camera.

Ruis

Een 1 inch sensor – de Panasonic FZ1000 heeft een sensor die net zo groot is als een Nikon 1 camera – is kleiner dan de sensor van een micro-43 camera of een spiegelreflexcamera met een APS-C of volformaat sensor. In theorie lijkt dat belangrijk; in de praktijk valt dat enorm mee. Bij de allerhoogste ISO waarden is dat verschil terug te zien aan de signaal-ruis verhouding, maar blijf je onder de 1600 ISO, dan biedt deze camera mooie, ruisvrije beelden die je niet makkelijk onderscheidt van opnames gemaakt met grotere sensoren. Als je de hoeveelheid ruis van de Panasonic FZ1000 vergelijkt met een camera met een grotere volformaat sensor (Canon 6D / 5D Mk3), dan scheelt het twee stops. Met andere woorden: een opname gemaakt met de FZ1000 bij 6400 ISO heeft even veel ruis als een 1600 ISO opname op een Canon 5D Mk3. Ten opzichte van een micro-43 camera (Panasonic GH4) scheelt het 1 stop: een 200 ISO opname gemaakt met de GH4 heeft even veel ruis als een 100 ISO opname gemakkt met de FZ1000.
Niet alleen in de studio, waar de lichtomstandigheden vaak gunstig zijn om ruisvrije opnames te maken, maar ook in de praktijk bij weinig licht doet de Panasonic FZ1000 het goed. Bovenstaande praktijkopname is gemaakt bij 1600 ISO. Blaas je het origineel op tot 100%, dan is de ruis zonder enige ruisonderdrukking in het RAW bestand wel duidelijk zichtbaar, maar in de jpg opname of het RAW bestand met ruisonderdrukking totaal niet storend aanwezig.

Ingebouwde beeldstabilisatie

Wil je op een moderne camera zeker zijn van een scherpe opname als je geen statief of beeldstabilisatie gebruikt, kies dan een lage ISO waarde en een sluitertijd van tenminste 1/(2* de brandpuntsafstand). Bij een brandpuntsafstand van 400mm kies je dus bij voorkeur een sluitertijd van 1/800 seconde of sneller, als je uit de hand fotografeert. Dat is lang niet altijd mogelijk. Gelukkig heeft de Panasonic FX1000 ingebouwde beeldstabilisatie. Hiernaast zie je een opname gemaakt bij 400mm en een sluitertijd van 1/125 seconde en de beeldstabilisatie aan.Dezelfde opname zou gemaakt vanaf statief iets scherper geweest zijn, maar is zonder beeldstabilisatie niet meer om aan te zien, zo onscherp. Als je wat meer de tijd neemt en je maakt een paar opnames van een statisch onderwerp, dan lukte het mij zelfs om bij een 400mm brandpuntsafstand een scherpe opname te maken bij 1/25 seconde.

Bokeh en overstraling

Bij fel tegenlicht kan soms overstraling optreden en als je dan ook nog een klein diafragma kiest, kan je zelfs nevenbeelden zoals hiernaast tegenkomen.
De grootte van de sensor is 1 van de factoren die bepaalt hoe mooi egaal de achtergrondonscherpte kan worden: hoe groter de sensor, des te boterzachter de bokeh. Bij de langste brandpuntsafstand lukt het nog aardig om een onderwerp te isoleren van de achtergrond.Het zal even wennen zijn voor wie zijn volformaat spiegelreflex aan de wilgen hangt om te gaan fotograferen/ filmen met een Panasonic FZ1000, maar voor wie een compactcamera of smartphone gewend is, biedt de FZ1000 een aantrekkelijke bokeh. Min of meer gelijkwaardig aan de bokeh van een vakantiezoom op een spiegelreflexcamera met een APS-C sensor.

Wifi en 4K Video

De Panasonic FZ1000 is een moderne camera, waarop je alle functionaliteit hebt die je ook op een moderne systeemcamera met verwisselbare lenzen tegenkomt. De camera is dus voorzien van WiFi, waarmee je foto’s via je smartphone kan delen op social media. Bij video biedt deze camera met 4K / ultra-HD (8 megapixels) zelfs een hogere resolutie dan welke spiegelreflexcamera dan ook, die niet verder komen dan Full-HD (2 megapixels).In vergelijking met het vlaggenschip van Panasonic, de GH4, was er 1 feature die we op deze camera niet zijn tegengekomen. Panasonic GH4 heeft een Extra TeleConversie (ETC) optie, waarmee je – zonder verlies aan resolutie – de langste brandpuntsafstand twee keer verlengt als je in full-HD filmt. Deze handige optie ben ik op de FZ1000 niet tegengekomen.

Conclusie Panasonic FZ1000 test

Voordelen

• Fantastisch goede, lichtsterke lens met 25-400mm zoombereik
• Compacter en lichter dan een spiegelreflex met superzoom
• Ingebouwde beeldstabilisatie
• Scherp, mooi helder, kantel- en draaibaar beeldscherm
• Hoge kwaliteit zoeker
• Hoge kwaliteit video, inclusief 4K

Nadelen

• Geen touch screen
• Zoomen gaat langzaam
• Zwaarder en duurder dan de Lumix FZ 200
• Geen ETC (in vergelijking met de GH4)

De Panasonic FZ1000 is in alle opzichten een verrassend goede camera.

Deze camera lijkt op een kleine spiegelreflexcamera met standaardzoom, maar biedt een hogere lichtsterkte en het zoombereik van een vakantiezoom. De ergonomie van de camera is erg goed, de elektronische zoeker van hoge kwaliteit en het heldere, draaibare en kantelbare beeldscherm werkt prettig. Autofocus is razendsnel en nauwkeurig en handmatig scherpstellen met focuspeaking is sneller en nauwkeuriger dan handmatig scherpstellen op een spiegelreflexcamera.
De hoge bouwkwaliteit, goede plaatsing van de knoppen en de overzichtelijke menu’s komen overeen met eerdere Panasonic systeemcamera’s die we hebben getest. Wat ons toch nog het meest verraste, was de beeldkwaliteit van de Panasonic FZ1000. De 1 inch sensor levert een goede prestatie als je kijkt naar resolutie, dynamisch bereik, kleurweergave en signaal/ruisverhouding. Vergelijk je de zoomlens van de Panasonic FZ1000 met een vakantiezoom op een kleine spiegelreflexcamera, dan biedt de Leica zoomlens op de FZ1000 een hogere beeldkwaliteit (resolutie, lichtafval, vervorming) bij alle brandpuntsafstanden. Diafragma f/4 bij 400mm is bovendien zeer lichtsterk. Daarvoor moet je bij een spiegelreflexcamera veel meer betalen. De Panasonic FZ1000 is, kortom, een aanrader voor iedereen die ons voortaan vraagt naar de beste lens voor een spiegelreflexcamera, niet te zwaar, niet te groot, waarmee je niet meer van lens hoeft te wisselen. Die Leica superzoom zit stevig vast op een Panasonic FZ1000.