Een spiegelloze systeemcamera van minder dan 500 gram, met een 36 megapixel volformaat sensor, bijna net zo compact als de Olympus OM-D E-M1 en een adviesprijs van iets meer dan 2.000 euro?
Het lijkt een droom, maar het is de Sony A7R. De spiegelloze systeem camera’s van Sony, Nikon, Olympus en Panasonic hebben elk de afgelopen jaren een – in mijn ogen – spectaculaire groei doorgemaakt. Enerzijds snoepten ze wat van het marktaandeel van de compact camera’s af. Aan de andere kant concurreren ze met spiegelreflexcamera’s. Het marktaandeel van de systeemcamera’s bedraagt enige tientallen in procenten (in Japan duidelijk meer dan in Europa).Als je bedenkt dat je niet zomaar een spiegelreflexcamera vervangt door een ander systeem – je moet dan tegelijkertijd ook je lenzen vervangen en dat vergt een relatief grote investering – dan is dat in mijn ogen veel en toont het duidelijk dat een systeemcamera interessant is voor vele fotografen.
Systeemcamera’s bieden dezelfde beeldkwaliteit als spiegelreflexcamera’s met een APS-C sensor, terwijl de camera’s lichter en handzamer zijn. Maar er was nog geen enkele systeemcamera met een volformaat sensor. Laat staan een 36 megapixel volformaat sensor. Tot de Sony A7R en de Sony A7 op het toneel verschenen.

Sony A7R + Sony FE 35mm F2.8 ZA Carl Zeiss Sonnar T*, @ 100 ISO, f/2.8, 1/3200 sec

Vormgeving, beeldscherm en zoeker

De body van de Sony A7R is opvallend hoekig. De ronde handgrip maakt dat je de camera goed kan vasthouden, maar het voelt enigszins Spartaans aan. De camerabody is weerbestendig. De elektronische zoeker geeft een erg mooi en groot zoekerbeeld. En het beeld is net zo groot als de optische zoeker van een spiegelreflexcamera zoals de Canon 5D MK3 of de Nikon D800E. Ook het uitklapbare LCD scherm achter op de camera is erg goed af te lezen. Met deze camera ben je dankzij contrastdetectie volledig gevrijwaard van front- en back-focus. De AF is ontzettend nauwkeurig en reproduceerbaar, maar niet heel snel, met name in het donker.
Je kan de Sony A7R opladen met een USB kabel, in plaats van met een aparte acculader zoals bij de meeste camera’s. Dat spreekt me aan.Samen met Samsung loopt Sony bij dit onderdeel voorop in het moderniseren van camera’s. Ga je op stap met camera en laptop, dan heb je geen acculader nodig. Heb je geen laptop bij je, dan krijg je er een compacte adapter bij om de Sony A7R op te laden. De levensduur van de accu is met circa 350 opnames bescheiden.

Menu

Het Sony menu is overzichtelijk opgebouwd uit een paar categorieën, die ieder van meerdere tabbladen zijn voorzien. Het went snel en werkt prettig. Het enige nadeel dat ik kan bedenken, is dat de mogelijkheid om een kaart te formatteren wat diep in het menu zit weggestopt. Liever zie ik deze functie op het eerste of het laatste tabblad van een categorie. Maar bij het testen van camera’s formatteer ik veel vaker geheugenkaarten dan onder normale omstandigheden, dus til ik hier niet zo zwaar aan.

Resolutie en beeldkwaliteit

Wie uit de hand fotografeert en daadwerkelijk de hoge beeldkwaliteit van de Sony A7R wil benutten, moet een snellere sluitertijd kiezen dan die misschien gewend is. Om bewegingsonscherpte te voorkomen, moet je een sluitertijd kiezen die minimaal 1 gedeeld door 2 keer de brandpuntsafstand is. Bij een brandpuntsafstand van 55 mm kies ik dus een sluitertijd van 1/125 sec of sneller, als ik met de Sony A7R fotografeer. Als je in de programma mode fotografeert of de auto-ISO instelling gebruikt bij diafragmavoorkeuze of sluitertijdenvoorkeuze, dan moet je goed opletten dat de Sony A7R niet een langzamere sluitertijd kiest. Het is mooi dat de Sony A7R een auto-ISO instelling biedt, die ook zijn werk doet als de camera op “M”staat. Jij stelt de gewenste sluitertijd en diafragma in, de camera kiest de juiste ISO waarde voor een goed belichte opname. Zo voorkom je dat de camera een te lange sluitertijd kiest en krijg je net iets scherpere opnames als je uit de hand fotografeert.

Subliem: het geldt net zo zeer voor de Nikon D800E + Nikon AF-S 58 mm f/1.4 @ f/5.6 als voor de Sony A7R + Sony 55mm f/1.8 @ f/5.6

‘Detail Reproduction Technology’ en ‘Diffraction Reduction’

Vroeger waren er grote verschillen in beeldkwaliteit tussen jpg bestanden die in de camera werden opgeslagen en zorgvuldig bewerkte RAW bestanden. Onder andere door de steeds grotere rekenkracht van de processoren die in camera’s worden toegepast, worden deze verschillen steeds kleiner. Bij het toepassen van ruisonderdrukking maken veel fotografen gebruik van maskers, waarbij de vlakken zonder detail niet verscherpt worden. Daardoor heb je enerzijds minder snel last van ruis en jpg artefacten en behoud je ondanks de ruisonderdrukking toch zo veel mogelijk detaillering. Sony past in de Sony A7R eenzelfde techniek (“Detail Reproduction Technology”) toe bij het opslaan van jpg bestanden in de camera.
Een ander nieuw snufje is dat de camera meer verscherpt, zodra het beeld minder scherp wordt als gevolg van diffractie. Diffractie is een natuurkundig verschijnsel waar alle camera’s en objectieven last van hebben. Als licht door een klein diafragma valt, treedt er breking van het licht op, waardoor het licht uitgesmeerd wordt over meerdere pixels. Hieronder zie je ter illustratie twee onverscherpte RAW opnames gemaakt met een groot diafragma (f/5.6) en een klein (f/22) diafragma. De opname gemaakt bij f/22 is minder scherp. Zie bijvoorbeeld de rode rand onderaan de hoed. Bij het opslaan van een jpg bestand past de Sony A7R “Diffraction Reduction” toe, waardoor de opname gemaakt bij f/22 meer verscherpt wordt. De jpg opname gemaakt bij f/22 wordt met diffraction reduction natuurlijk niet net zo mooi als de opname gemaakt bij f/5.6, maar de jpg opname wordt wel (bijna) net zo scherp als een zorgvuldig verscherpte opname van een RAW bestand. Dit soort technologische hoogstandjes maken dat er, begrijpelijkerwijs, steeds meer fotografen niet meer de moeite nemen om in RAW te fotograferen. Toch blijft RAW in mijn ogen nog wel enige tijd het maatpak van de bestandsformaten. Gelukkig heeft niet iedereen behoefte aan een maatpak.

Dynamisch bereik

Onze meting van het dynamisch bereik van de Sony A7R komt vrijwel perfect overeen met onze meting van het dynamisch bereik van de Nikon D800E. Het totale dynamische bereik dat we voor de Sony A7R vonden voor een RAW bestand zonder ruisonderdrukking bedroeg 12 stps (bij de Nikon D800E was dat 12.2 stops). Dat is een hele goede prestatie. Hoger dan dat kunnen wij niet (betrouwbaar) meten. Het bruikbare dynamische bereik, waarbij rekening wordt gehouden met ruis, bedroeg net als bij de Nikon D800E bijna 8 stops. Bij hogere ISO waardes is het dynamisch bereik nog steeds indrukwekkend, maar worden beide camera’s ingehaald door een aantal camera’s met een volformaat sensor met een lager aantal megapixels, zoals de Canon 1Dx of de Nikon 1Df.

Sony A7R +Sony 55mm f/1.8 @ 800 ISO, f/4, 1/500 sec

Kleurweergave

Moderne camera’s hebben allemaal een zeer goede kleurweergave en onze metingen liggen dus zeer dicht bij elkaar. De Sony A7R en de Nikon D800E leveren in de praktijk beelden op met een zeer neutrale beeldweergave (als je gekozen hebt voor de beeldstijl “natuurlijk”).

De Sony A7R doet er een schepje bovenop en steekt qua kleurweergave bij onze metingen met kop en schouders boven de andere camera’s uit.

Zowel bij daglicht (samen met de Nikon Df) als bij kunstlicht de beste prestaties neer te zetten. Met name dat de automatische witbalans zich in onze studio niet liet verrassen door het kunstlicht, is uitzonderlijk. Dit keer geen kenmerkende oranje kleurzweem die we altijd tegenkomen, maar alleen wat warmere rode en oranje tinten. Indrukwekkend. Om dit goede resultaat toch een beetje te relativeren: veel fotografen kiezen bewust voor een andere dan de meest nauwkeurige kleurweergave door een andere beeldstijl dan natuurlijk te kiezen (voor jpg), of door de kleur aan te passen bij de bewerking van een opname.

Sony A7R kleurweergave bij daglicht
Sony A7R kleurweergave bij kunstlicht

Ruis

Ook qua ruis lijkt de Sony A7R als twee druppels water op de Nikon D800E: de signaal ruis verhouding bij lage ISO waarden is heel erg goed.

Het is werkelijk een genot om met de Sony A7R  bij 50 ISO te werken: niet allleen levert dat bestanden met een hele goede signaal ruisverhouding, maar je kunt ook langer een groot diafragma kiezen zonder bang te zijn voor overbelichting. Het levert werkelijk schitterende, zeer natuurlijke opnames op. Bij de lage ISO waarden zie je eigenlijk niet aan de ruis dat de pixels van een 36 megapixel volformaat sensor kleiner zijn dan van de meeste andere camera’s met een volformaat sensor. Maar bij de hogere ISO instellingen kan je het verschil wel zien. Vanaf 6400 ISO wordt, net als bij de Nikon D800E,  de ruis zo duidelijk zichtbaar, dat je die moet gaan bestrijden met ruis onderdrukking, waardoor de beeldkwaliteit afneemt.

Video, WiFi en NFC

Het retro / Spartaanse uiterlijk van de Sony A7R verhult misschien een beetje hoe modern deze camera is. Zo heb je met deze camera de beschikking over WiFi en NFC, wat niet alleen handig is om je bestanden via een smart-phone te delen in Social Media. Sony biedt ook een groot aantal apps waarmee je opnames kan bewerken, zodat je niet altijd hoeft terug te grijpen op Photoshop of Lightroom. Dit zijn onderwerpen die voor alle Sony camera’s van belang zijn. W zijn  van plan om daar later een keer uitgebreider op in te gaan. Wat video betreft: De Sony A7R heeft aansluitingen voor een microfoon en een koptelefoon en biedt een ongecomprimeerde HDMI-uitvoer voor video. Full HD video tot 1080p 50/60p zal voor de meeste fotografen ruim voldoende zijn.

Lenzen? 5 FE objectieven + een adapter voor alle full frame Alpha lenzen

De Sony A7R heeft een nieuwe FE bajonet, waardoor er nu nog weinig objectieven te koop zijn die je zonder adapter kan aansluiten op deze camera. Sony wil daar snel veranadering in aanbrengen. Bij de introductie van de Sony A7R werd al een ruim pakket aan objectieven aangekondigd, waaar veel fotografen al mee uit de voeten kunnen:

• Sony FE 35mm F2.8 ZA Carl Zeiss Sonnar T*
• Sony FE 55mm F1.8 ZA Carl Zeiss Sonnar T*
• Sony FE 24-70mm F4 ZA OSS Carl Zeiss Vario-Tessar T*
• Sony FE 28-70mm F3.5-5.6 OSS
• Sony FE 70-200mm F4 G OSS

Voor wie oudere objectieven van diverse pluimage (denk aan: Leica) met een adapter op de Sony A7R wil aansluiten, is er goed nieuws: daarvoor zijn adapters verkrijgbaar eb dankzij focus peaking kan je goed handmatig scherpstellen. Er is ook een Sony adapter met een half doorlatende spiegel (LA-EA4; hiernaast afgebeeld) te koop voor wie zijn oudere Sony alpha volformaat objectieven op de Sony A7R wil gebruiken en AF wil behouden. Het werkt goed en ik zou deze adapter zeker de voorkeur geven boven de LA-EA3 adapter, waarmee je AF verliest bij de koppeling van een lens met een A-vatting op een Sony A7R. Hieronder een praktijkopname die ik maakte met de Sony 80-400 mm op de Sony A7R.

Conclusie Sony A7R test

Voordelen

• Zeer hoge, professionele, beeldkwaliteit
• Handzaam en licht
• Mooie electronische zoeker
• Wifi / NFC
• USB lader

Nadelen

• Sluiter is zeker niet geruisloos
• Auto ISO heeft een voorkeur voor te lange sluitertijden
• Objectuieven voor een volformaat sensor zijn (onontkoombaar) relatief groot en duur

De Sony A7R is, samen met de Nikon D800E,  de beste camera die ik ooit in mijn handen heb gehad.

Afgezien van de rumourige sluiter lijkt het belangrijkste nadeel van deze camera dat er nog maar een beperkt aantal objectieven beschikbaar zijn voor deze camera. De Sony A7R heeft namelijk een nieuwe EF bajonet. De Sony/Zeiss objectieven zijn op dit moment de enige objectieven met een EF vatting, waardoor de keuze nog beperkt is.
Maar hoe veel lenzen heb je nodig? Sony heeft al bij de introductie van de Sony A7R een pakket van lenzen aangekondigd, waarmee je behoorlijk uit de voeten kunt. Met een adapter zijn alle Sony alpha volformaat lenzen te gebruiken op de Sony A7R. De Sony adapter met een half doorlatende spiegel (LA-EA4) zorgt er voor dat je over AF blijft beschikken.

De eerste lens uit de FE serie die we hebben getest, Sony 55mm f/1.8Zeiss, biedt samen met de Sony A7R een fabelachtige beeldkwaliteit. Qua resolutie steken de Sony A7R en de Nikon D800E, mits voorzien van een goed objectief, boven de andere camera’s uit. De Sony A7R is bovendien duizend euro goedkoper en weegt de helft van de Nikon D800E. Dat is een aangenaam vooruitzicht voor de landschapsfotograaf die lange trektochten met zijn camera maakt. Lees de review van Fred Miranda, die op stap ging met de Sony A7R en zijn Canon lenzen, er maar op na.
De Sony A7R is, kortom, een systeemcamera die met zijn 36 megapixel full-frame sensor een sensationeel goede beeldkwaliteit biedt, die iedere veeleisende prof of amateur tevreden stelt.