Het komt niet vaak voor dat ik verrast wordt bij het testen van een camera. Ik test al meer dan 10 jaar camera’s. Al die tijd ontvang ik persberichten over camera’s die nog beter zijn dan de vorige. “Camera X is de meest veelzijdige, gebruiksvriendelijke pixelracer waarmee je jouw creatieve beelden met een ongeëvenaard realistische kleurweergave, fantastisch dynamisch bereik en ongekende detaillering eenvoudig via Social Media deelt met vrienden“.
De praktijk is meestal anders.
Sony A7S II: “Out of darkness cometh light”.
Maar de Sony A7S II verraste me in in positieve zin. Het getuigt van lef van Sony om eind 2015 een (tweede versie van een) 12 megapixel systeemcamera uit te brengen, in een tijdperk waar sommige fotografen met smart op de eerste spiegelreflex met een 100 megapixel sensor wachten.
Mijn verwachting was dat de Sony A7S II nog meer dan de Sony A7S een fantastische camera zou zijn voor de 4K videofilmer. Want in vergelijking met de Sony A7S, is ten eerste de efficiënte 5-assige full-frame sensor beeldstabilisatie in de A7S II een echte aanwinst. Bij iedere Sony FE lenstest laten we zien hoe goed de Sony IBIS (In body image stabilisation) zijn werk doet. Het mooie aan IBIS is dat het ook werkt als je een oudere lens zonder beeldstabilisatie via een adapter op de Sony A7S II gebruikt. Dat is een zegen. Veel videofilmers experimenteren met oude objectieven, op zoek naar een uniek karakter van het beeld of een mooie bokeh.
De mogelijkheid om 4K 30p rechtstreeks in de camera op een SD kaart op te slaan, in plaats van op een externe recorder zoals de Atomos Shogun, maakt de A7S II een veelzijdiger videocamera dan de 7S.
Sony A7s II veelzijdiger dan Sony A7S
Wat bouwkwaliteit betreft zijn de A7R II en de A7S II elkaars gelijke. Erg goed. Gezien de hoge beeldkwaliteit van bijvoorbeeld een Sony A7R II (de A7 II hebben we nog niet getest), vermoedde ik dat het lastig zou worden voor de Sony A7S II om een eigen positie te bevechten als fotocamera in het ruime camera aanbod van dit moment.
Zowel de Sony A7 II (meer pixels en goedkoper) als de Sony A7R II (nog meer pixels) lijken geschikte kandidaten om potentiële kopers voor de neus van de A7S II weg te kapen. Van andere cameramerken weet ik nog wel een paar concurrenten te bedenken.
Ik had het bij het verkeerde eind.
Sony A7S II adviesprijs: 3400 euro
Een paar in het oog springende eigenschappen van de Sony A7S II zijn
- Full frame sensor (35,6 x 23,8 mm)
- Electronische zoeker met een uitzonderlijk groot beeld (effectieve zoekervergroting: 0.78)
- Groot ISO bereik: 100-102,400 ISO; uitbreidbaar tot ISO 50-409.600
- 5 -assige in-body beeldstabilisatie
- 4K, 30p, 100M video waarbij iedere pixel wordt uitgelezen zonder pixelsamenvoeging (“pixel binning”)
- Professionele video features: S-Gamut3, Cine/S-Log3, Gamma Assist Display, Zebra Functie, Full HD 120 bps voor 4x/5x slow motion
- Sluiter met een levensduur van 500.000 opnames ( 100K tot 200K is gebruikelijk)
- Wi-Fi® en NFC compatibel
De Sony A7 serie heeft in vorm en uiterlijk grote overeenkomsten. Voor ergonomie, knoppen lay-out, bouwkwaliteit en meer verwijzen we naar onze Sony A7 R II test. Met name de plek van de video opname knop blijf ik lastig te bedienen vinden.
AF snelheid & lichtgevoeligheid
In het lab en in de praktijk liet de Sony A7 S II ons versteld staan met AF nauwkeurigheid, snelheid en lichtgevoeligheid.
Volgens de specificaties van de Sony A7S II (100 ISO met een f/2 lens) blijft de AF (die overigens 169 AF punten, ~120 meer dan zijn voorganger, heeft) zijn werk doen tot -4 EV. Dat is een onderscheidend kenmerk ten opzichte van camera’s van andere merken. De Canon 1Dx II (de beste Canon spiegelreflex, wat AF gevoeligheid betreft) gaat volgens de specificaties tot -3EV (100 ISO). We moeten nog testen of ie dat ook werkelijk waar gaat maken.
We testen de AF van camera’s in de praktijk, waar de omstandigheden over de jaren heen onmogelijk constant te houden zijn en in ons lab, waar we alle camera’s dezelfde kans geven onder identieke omstandigheden. Want of, hoe snel en hoe goed een camera scherpstelt, hangt ook af van het contrast van het onderwerp. In de labtest bleek de Sony A7S II met een Sony FE 55mm f/1.8 bij veel licht (> 4EV) net zo snel en nauwkeuriger dan een spiegelreflex camera scherp te stellen. Iets langzamer en even nauwkeurig als Panasonic camera’s. Bij weinig licht (<-2 EV) regeert de Sony A7S II en stelt nog nauwkeurig scherp waar alle andere camera’s al opgehouden zijn met scherpstellen.
Een ander punt dat vaak over het hoofd wordt gezien, is de nauwkeurigheid van de belichtingsmeter bij extreem weinig licht. Bij de Sony A7S II werkt de belichtingsmeter nog bij -3EV. De belichtingsmeter van de Canon 1 Dx II werkt volgens de specificaties tot 0 EV.
Sony’s 5-axis SteadyShot In body stabilization
In deze video van Sony op Youtube wordt helder uitgelegd op welke 5 manieren het beeld gestabiliseerd wordt (X,Y, yaw, pitch & roll). Het aantal assen waarop het beeld gestabiliseerd kan worden, varieert per merk. Het succes van de Olympus en Sony beeldstabilisatie is waarschijnlijk mede te danken aan het grote aantal (5) assen waarop gestabiliseerd wordt. 5-assige beeldstabilisatie is extra van belang voor video opnames, omdat bijvoorbeeld het draaien om de optische as een horizon oplevert die maar niet stil wil staan. Bij het maken van een foto zet je de horizon makkelijk recht. Bij een video is dat ingewikkelder.
CameraStuffReview laat de resultaten van de beeldstabilisatie test zien in de objectieven testen. Wil je zien hoe goed de 5 assige beeldstabilisatie werkt, kijk dan bijvoorbeeld naar de test van de Sony FE 24-70mm f/2.8G Master of de Sony FE 55 mm f/1.8.
14 bit RAW | |
Maar in situaties met hoge contrastverschillen kan je na bewerking heel soms een zichtbaar kwaliteitsverschil ontdekken. Met een recente firmware update heeft Sony de mogelijkheid toegevoegd om RAW bestanden ook als ongecomprimeerde 14 bit bestanden op te slaan. Wij hebben deze Sony α7S II review uitgevoerd met ongecomprimeerde, 14 bits, RAW bestanden. Een ongecomprimeerd RAW bestand van de A7S II is 25mb groot: meer dan drie keer zo klein als een RAW bestand van de Sony A7R II. Voor wie zelden prints maakt die groter dan A4, zijn de kleinere bestanden van de Sony A7S II – zelfs de ongecomprimeerde 14 bit – een zegen: niet alleen heb je minder opslagruimte nodig, maar de beeldbewerking verloopt ook sneller. |
Sony maakte comprimeerde tot zeer recent RAW bestanden naar 12 bits bestanden. Een Sony A7 camera verwerkte bestanden in 14 bits, maar de RAW bestanden werden niet in 14 bit opgeslagen. Daar had je als gebruiker geen invloed op. De meeste fotografen zullen vrijwel nooit een zichtbaar kwaliteitsverlies zien en waren / zijn dik tevreden met de gecomprimeerde Sony RAW bestanden.Hoge beeldkwaliteit | |
 Sony A7S II & Sony EF 55mm f/1.8, 100 ISO, f/1.8, 1/8000 | |
| Wat mooi is aan de jpg bestanden die in de camera worden opgeslagen, is de combinatie van zorgvuldige ruisonderdrukking en verscherping specifiek aan de randen. De jpg bestanden hebben op pixelniveau een hele hoge signaal ruisverhouding. In print is de Sony A7S II geen alleenheerser als het op signaal/ ruisverhouding aankomt, omdat voor niet al te grote prints (A4) de grootte van de sensor (die bepaalt immers de hoeveelheid licht die door de sensor wordt gevangen) en technologische innovatie (de BSI sensor van de Sony A7R II) belangrijker zijn dan de pixelgrootte. Het ISO bereik loopt bijna tot een half miljoen, maar in de praktijk zou ik met de A7S II niet hoger gaan dan ISO 12.800. | |
Hoog dynamisch bereik | |
 | |
Sony A7S II + Sony FE 55mm f/1.8 @ f/2, 102.800 ISO, 1/400 sec | |
Het totale dynamische bereik van een camera is bij lage ISO waarden veel minder interessant dan het voor een fotograaf bruikbare dynamische bereik. Het bruikbare dynamische bereik wordt beperkt door de signaal/ruis verhouding in de donkere partijen. Een camera met een hoog bruikbaar dynamisch bereik maakt het mogelijk om een opname ingrijpend te bewerken, zoals in bovenstaande opname, zonder dat er storende ruis zichtbaar wordt. | |
Kleurweergave | |
 | |
| De kleurweergave van zowel de RAW als jpg bestanden bij daglicht of flitslicht is dik in orde. De verschillen tussen de beeldstijlen die je kan gebruiken voor de jpg conversie zijn groter dan de verschillen tussen de nauwkeurigheid van verschillende camera’s. Alleen bij kunstlicht zien we echte verschillen tussen camera’s. De automatische witbalans had daar wat moeite mee. Met de blauwe kleuren gaat het bij kunstlicht ook goed, maar voor de kleuren met een rode component (rood, oranje en magenta) waren de kleuren duidelijk te verzadigd. Op zich geen echt probleem als je bij kunstlicht zelf de witbalans instelt, of in RAW fotografeert, zodat je zonder kwaliteitsverlies de witbalans achteraf nog kan aanpassen, zoals in bovenstaande panorama, waarvan in de oorspronkelijke opnames de witte bloesem wel erg oranje was geworden. Dankzij de 5-assige IBIS en de lage ruis bij hoge ISO van de Sony A7S II, kon deze opname zonder statief gemaakt worden met een 25mm lens, een sluitertijd van 1/13 sec en 12.800 ISO. | |
 |  |
Ruis | |
 | |
| Keizer van de nacht. Bovenstaande opname is bij benadering wat ik zag toen ik in Dierenpark Amersfoort door het nachtdierenverblijf liep. Vanuit het donker wordt ik aangekeken door twee ogen. Dat blijken, als ik de Sony A7S II aanzet (beweeg je muis over bovenstaande opname), vier ogen te zijn. Kijkend door de zoeker maak ik een opname bij ISO 100.000, waarbij de camera nog scherp stelt alsof het dag is: probleemloos. De deelvergroting is een bewerkte RAW opname, die is uitvergroot tot 100%. Wat mij betreft is 100.000 ISO een brug te ver, maar soms heb je geen keuze. Ik zou zo gauw geen andere camera kunnen opnoemen die zo’n goede beeldkwaliteit biedt bij 100.000 ISO | |
| Ben je echt in video geïnteresseerd, kijk dan ook eens naar de eerste indruk van de Sony A7S II op EOSHD. en de video’s in de Sony A7S II review op Cameralabs. Ik heb maar een paar video opnames gemaakt met de Sony A7S II en die stelden niet teleur wat beeldkwaliteit betreft. Maar over de videokwaliteit van deze camera valt zo veel te vertellen en te testen, dat je er eigenlijk een aparte review over zou moeten maken. Daarvoor ontbreekt me op dit moment de tijd. |
 | |
Geavanceerde video mogelijkheden | |
| Met de Sony A7S II kan je 4K opnames maken met een snelheid van 30 beelden per seconde (30p, 100M) in het XAVC S formaat. Er wordt zowel bij 4K als Full HD geen pixel binning toegepast, waardoor je maximaal gebruik maakt van de grote sensor en geen last hebt van moiré. Deze camera heeft zeer geavanceerde videomogelijkheden, zoals S-Gamut3, Cine/S-Log3, nu ook met bijbehorende Gamma Assist Display, zodat je niet hoeft op te nemen met de vlakke S-log beelden op je scherm of in je zoeker. Klik hier voor een pdf van Sony, waarin de nieuwe Picture Profiles S-log3 en Cine style verder worden toegelicht. Verder heeft de Sony A7S II uitgebreide Zebra Functie voor het weergeven van (mogelijk) overbelichte delen in beeld, Full HD 120fps recording voor 4x/5x slow motion. Ten opzichte van zijn voorganger is het een groot pluspunt dat je voor 4K geen externe recorder meer nodig hebt, maar dat je de 4K opnames rechtstreeks op de SD kaart in de camera kan opslaan. |
 | |
Conclusie Sony A7S II test | |
Mijn verwachting dat dit een fantastische camera voor de 4K videofilmer zou zijn, kwam wel uit. Het grote sensoroppervlak van de Sony A7S II wordt vrijwel volledig gebruikt voor 4K video opnames. Dat levert hele mooie, ruisvrije videobeelden op zonder artefacten als moiré en aliassing. Ik heb niet gekeken naar rolling shutter, maar gezien de enorme datahoeveelheid die de sensor moet verwerken bij 4K opnames, is het niet verwonderlijk dat de 4K opnames een grotere kans hebben op een rolling shutter dan Full HD opnames. Tot zo ver geen verassingen. Dat de resolutie van een 12 megapixel camera minder hoog is dan vele andere moderne systeem camera’s, is ook geen verrassing. Voor wie zelden een afdruk maakt op A4 formaat of groter, is dit nadeel overigens een voordeel. Werken met kleinere bestanden scheelt heel veel schijfruimte en beeldbewerking verloopt sneller. | |
Voordelen
| Nadelen
|
De verrassing zat voor mij bij het gebruik van de Sony A7S II als fotocamera. Hoewel de Sony A7R II het Sony 7S II feestje bijna had verstoord. Want dankzij een modernere BSI sensor weet de Sony A7R II ondanks een veel groter aantal megapixels (43 vs 12) de signaal/ruisverhouding en het dynamisch bereik van de Sony A7S II dicht te benaderen. Wil je vaak vergrotingen maken, dan ligt een Sony A7R II vanwege de hogere resolutie meer voor de hand. Zeker bij lagere ISO instellingen valt het signaal/ruis voordeel van de Sony A7S II ten opzichte van de Sony A7R II of een Nikon D810 niet op. Op pixelniveau (lees; wie zijn beelden voornamelijk op internet of beeldscherm vertoont) ligt dat anders. Bekijk je foto’s gemaakt met de Sony A7S II op een beeldscherm, dan wordt je aangenaam verrast door de hoge signaal/ruisverhouding en het hoge dynamische bereik. Zelfs bij grote vergrotingen. Jaren geleden was ik gecharmeerd van de beeldkwaliteit van de Nikon D700: slechts 12 megapixels op een full frame sensor levert bij lage ISO waarden bestanden die zo mooi schoon zijn, dat je ze heel goed kan uitvergroten zonder last te krijgen van storende artefacten. Nog meer begrijp ik nu de fotografen die bewust kiezen voor een camera met kleine, hoogwaardige bestanden. Bij lage ISO waarden benaderen opnames gemaakt met de Sony A7R II, als je ze zorgvuldig verkleint tot 12 megapixels, de kwaliteit van de Sony A7S II. Misschien is de A7R II verkleind tot 12 megapixels nog wel beter. Maar bij hogere ISO waarden wint de Sony A7S II. Dat begint al (voorzichtig) bij 400 ISO. Bij 6400 ISO en hoger zie je het meteen. Wie in het diepst van de nacht opnames wil maken, adviseer ik – afhankelijk van de doelgroep – een Nikon D5 of een Sony A7S II. Omdat beide camera’s niet alleen een hoge signaal ruis verhouding en een hoog dynamisch bereik hebben bij ISO 6400 en hoger. Ook omdat ze bij heel weinig licht in staat zijn om nauwkeurig te belichten en scherp te stellen. Ik ken geen camera die zo snel en nauwkeurig scherpstelt in het donker als de Sony A7S II. En dan goed belichte, ruisvrije opnames met mooie kleuren oplevert. Wat mij betreft is de Sony A7S II als video- en als fotocamera, de keizer van de nacht. | |