De Tokina 11-16 mm (Tokina 11-16mm f/2.8 AT-X 116 PRO DX II SD) is zonder ingebouwde AF motor al een paar jaar verkrijgbaar. Het is een lichtsterke groothoek zoomlens, die is ontworpen voor camera’s met een APS-C / DX sensor. De goedkopere spiegelreflexcamera’s van Nikon, zoals de Nikon D3200, hebben geen ingebouwde AF motor. Het is met name voor bezitters van deze Nikon camera’s fijn dat er een nieuwe versie van de Tokina 11-16 mm is uitgekomen, die is voorzien van een ingebouwde AF motor. Afgezien van een extra coating die is aangebracht om interne reflecties te verminderen, is het objectief verder onveranderd gebleven. We hebben deze Tokina 11-16 mm DX II getest op een Nikon D3200.

Beeldhoek Tokina 11-16 mm II @ 16 mm Mèt en zonder correctie van lichtafval en vervorming (gebruikmakend van het lensprofiel van de versie zonder ingebouwde AF motor) door Lightroom.

De Tokina 11-16mm II is alleen bestemd voor camera’s met een DX / APS-C sensor. Op een camera met een DX / APS-C sensor komt de beeldhoek van de Tokina 11-16mm II overeen met de beeldhoek van een 18-26 mm zoomlens op een camera met een volformaat sensor. Dankzij de brandpuntafstand van 11 mm biedt dit objectief nog steeds een groothoek zoomlens, ondanks de crop-factor van de DX sensor. Gekoppeld aan de f/2.8 lichtsterkte van de Tokina 11-16 mm DX II, zijn er weinig alternatieven voor deze lens.

Bouw en autofocus

Opvallend aan Tokina AT-X lenzen is de wijze waarop je kiest tussen autofocus en handmatig scherpstellen. Dit gebeurt door middel van een ring aan het uiteinde van de lens, in plaats van een schakelaar aan de zijkant van de lens, zoals bij de meeste andere merken. Als je de ring uittrekt werkt de lens via AF. Trek je deze ring naar je toe, dan kan je handmatig scherpstellen.
Zowel de zoomring als de scherpstelring hebben precies de juiste frictie over het gehele gebied. De aandrijving van de autofocus is redelijk snel, maar ook duidelijk hoorbaar. Van zoeken bij weinig licht is, mede dankzij de hoge lichtsterkte van de Tokina 11-16mm II, weinig sprake.

Beeldstabilisatie

De Tokina 11-16 mm II heeft geen ingebouwde beeldstabilisatie. Gezien de hoge lichtsterkte en het brandpuntafstand bereik van deze lens, zullen er maar weinig situaties zijn waar de beeldstabilisatie gemist zal worden.

In-camera lenscorrectie

Bij het testen van lenzen proberen we voor de jpg bestanden gebruik te maken van alle mogelijke beschikbare in-camera correcties van mogelijke lensfouten. Nikon camera’s corrigeren chromatische aberratie in jpg bestanden zonder dat je daar als gebruiker invloed op uit kan oefenen. Daarnaast heb je bij Nikon objectieven de mogelijkheid om jpg bestanden te corrigeren voor lichtafval en vervorming. Tot onze verbazing kon je die correctie ook instellen bij de Tokina 11-16 mm II. We hebben deze test uitgevoerd met de camera ingesteld op normale lichtafvalcorrectie en auto-distortion control aan voor jpg bestanden. Wil je hier meer over weten, lees dan verder in onze artikel over ongewenste correctie van 3rd party lenzen.

Lichtafval Tokina 11-16mm DX II

Voor een groothoek zoomlens is de hoeveelheid lichtafval in jpg bestanden opvallend laag. Alleen bij volledig open diafragma zal je de lichtafval herkennen als je een opname maakt van een zeer egaal belicht vlak, zoals een blauwe lucht. In het plaatje boven aan de pagina zie je een worst case. Met behulp van software is dit eenvoudig te corrigeren. Bij de overige diafragma’s heb je geen last van lichtafval. De Nikon D3200 doet goed werk met in-camera correctie van lichtafval, want ongecorrigeerde RAW bestanden hebben gemiddeld een kwart stop meer lichtafval dan de jpg bestanden. Zelfs zonder correctie van het lichtafval zijn dat nog steeds goede prestaties voor een groothoek zoomlens.

Vervorming Tokina 11-16 mm DX II

Ook qua vervorming scoren de gecorrigeerde jpg bestanden van de Tokina 11-16mm erg goed. Alleen bij een brandpuntafstand van 16 mm is de tonvormige vervorming nèt zichtbaar aanwezig. Vergelijking van de ongecorrigeerde RAW bestanden met de jpg bestanden laat zien dat de in-camera vervorming correctie van de Nikon D3200 goed werk doet bij een brandpuntafstand van 11mm, maar de vervorming groter maakt bij een brandpuntafstand van 14 tot en met 16 mm. Het gebruikte lenscorrectieprofiel is door Nikon ook niet bedoeld voor deze lens. Het is verstandiger om deze parameter uit te zetten / uit te laten en in plaats hiervan gebruik te maken van vervormingscorrectie in Lightroom of Photoshop.

Lightroom Lenscorrectie

Het effect van het lenscorrectieprofiel op vignettering is heel erg goed. Hieronder de Imatest resultaten voor vignettering bij een brandpuntsafstand van 11mm f/2.8. Na correctie is de lichtverdeling over het hele beeldvlak erg gelijkmatig. Van hoek tot hoek is het grootste verschil in helderheid in het plaatje rechtsonder altijd minder dan 0,25 stops. Dat is heel erg goed, met een rapportcijfer van meer dan een 9.

Bokeh

Groothoeklenzen kies je niet voor een mooie bokeh, maar voor een zo groot mogelijke scherptediepte. De Tokina 11-16 mm bokeh is minder mooi en laat duidelijk ringen zien. De vorm van de bokeh van een lichtbron op de achtergrond is bij volle opening mooi cirkelvormig, maar verandert als je diafragmeert van rond naar de vorm van het diafragma.

Overstraling

De Tokina 11-16 mm wordt geleverd inclusief een zonnekap, maar met een groothoeklens is het lang niet altijd te vermijden dat er een sterke lichtbron in beeld komt. In dergelijke situaties kan je overstraling en nevenbeelden tegenkomen, zoals in de afbeelding hiernaast wordt gedemonstreerd. Groene nevenbeelden zoals we in de vorige Tokina 11-16 mm test zagen, zijn we in deze test niet tegengekomen. Mogelijk is dat te danken aan de extra nano coating van de lens elementen.

Scherpte Tokina 11-16 mm II DX

De scherpte van de Tokina 11-16 mm is hoog. De scherpte in het centrum is hoger dan in de hoeken. Toch is dat niet storend: met meer dan 2000 lijnen per beeldhoogte (LW/PH) is de scherpte in de hoeken hoger dan de centrumscherpte van een groot aantal objectieven die we eerder hebben getest.

Chromatische aberratie Tokina 11-16mm II DX

Kleuren worden op een verschillende manier gebroken door de glas elementen waaruit een objectief is opgebouwd. Daarom kan je bij bij grote contrastovergangen in de beeldhoeken soms groene en paarse randen tegenkomen. Dit wordt chromatische aberratie genoemd.
Dankzij de in-camera correctie van chromatische aberratie door de Nikon D3200, is er geen zichtbare chromatische aberratie in de jpg bestanden. In de RAW bestanden is er wel zichtbare chromatische aberratie in de uiterste hoeken, zoals je kan zien in de 100% beelduitsnede hiernaast. In Photoshop of Lightroom is dat snel opgelost. Ook hier kan je de lenscorrectieprofielen van Adobe gebruiken, zodat je niet ieder afzonderlijk bestand hoeft te corrigeren.

Conclusie Tokina 11-16mm II DX test

Voordelen

• Hoge optische kwaliteit: resolutie
• Hoge lichtsterkte
• Grote beeldhoek op een camera met een APS-C sensor

Nadelen

• Geen ingebouwde beeldstabilisatie
• Scherpte in de hoeken is weliswaar hoog, maar lager dan de centrumscherpte

De Tokina 11-16 mm II test vertoont een paar kleine verschillen ten opzichte van zijn voorganger: de Tokina 11-16mm. De belangrijkste verandering is dat de nieuwe Tokina 11-16 mm is voorzien van een ingebouwde AF motor. De extra nano-coating heeft geleid tot een vermindering van nevenbeelden bij sterk tegenlicht. Gezien de hoge lichtsterkte en het brandpuntsafstand bereik van deze lens, zullen er maar weinig situaties zijn waar de afwezigheid van een ingebouwde beeldstabilisatie gevoeld zal worden.
Tot onze verbazing kon je correctie van lichtafval en vervorming in jpg bestanden instellen op de Nikon D3200 met de Tokina 11-16 mm II. De in-camera correctie van lichtafval maakt de prestaties van deze lens nog beter dan ze al zijn. Maar het is verstandig om de in-camera correctie van vervorming uit te zetten / uit te laten en in plaats hiervan gebruik te maken van vervormingscorrectie in Lightroom of Photoshop.Als je de resultaten van onze Tokina 11-16mm test vergelijkt met die van deze Tokina 11-16mm DX II test, dan komen de optische prestaties overeen.  Heb je de ingebouwde AF motor niet nodig, dan is de oude Tokina 11-16 mm een goed alternatief voor deze uitstekende lens.