Test Tokina 12-24 mm 4.0 AT-X PRO DX II & Nikon D3200 (N APS-C)

Eerder testten we de Tokina 12-24 mm, een succesnummer van Tokina, al op een Canon 60D. Ditmaal testen we de Tokina 12-24 mm op de Nikon D7100, een camera met 24 megapixels.
Een 12-24 mm zoomlens wordt vaak gezien als ‘de’ ideale lens voor landschapsfotografie Maar ook bij het fotograferen van gebouwen en interieurs zal je de Tokina 12-24 mm waarderen. Qua zoombereik is de Tokina 12-24 mm goed te combineren met een kitlens van 18-55 mm of 24-70 mm. Wil je nog meer op de foto krijgen, of een fisheye perspectief aan je foto toe willen voegen voor een totaal ander effect, dan zou je ook kunnen kiezen voor de Tokina 10-17 mm Fisheye of de Tokina 11-16 mm. Van de Tokina 11-16 mm is inmiddels een versie uit met ingebouwde AF motor, wat deze lens ook geschikt maakt voor Nikon camera’s zonder AF motor, zoals de Nikon D3200.

Tokina 12-24 mm 4.0 AT-X PRO DX II @ 12 mm

Beeldhoek Tokina 12-24 mm 4.0 AT-X PRO DX II  @ 24 mm

Op een camera met een DX sensor, zoals de Nikon D3200 of Nikon D7100, komt het 2x zoombereik van de Tokina 12-24 mm overeen met de beeldhoek van een 18-36 mm op een camera met een vol-formaat sensor. Dat is geen spectaculair groot bereik als je details naar je toe wilt halen, maar in het groothoekbereik wil je dat meestal ook niet.

Bouw en autofocus

Lenzenkenners zien meteen dat het om een Tokina gaat, zodra ze de ring zien waarmee je kiest tussen MF en AF. Wil je handmatig scherpstellen, dan duw je de scherpstelring naar je toe. Zowel de zoomring als de scherpstelring hebben precies de juiste frictie over het gehele gebied. De filtervatting draait niet mee, wat prettig is bij het gebruik van polarisatie of ND-filters. Het Tokina 12-24 mm objectief voelt degelijk aan. De aandrijving van de autofocus geschiedt met een klassieke aandrijving. Je hoort dan tijdens het scherpstellen een zacht snorrend geluid. Het scherpstellen met de Nikon D3200 en D7100 gaat redelijk snel. Van zoeken bij weinig licht is zelden sprake.

Lichtafval Tokina 12-24 mm

Alleen bij een zoomstand van 12 mm en f/4 of f/5.6 is de lichtafval van de Tokina 12-24 mm duidelijk zichtbaar, zowel in RAW als jpg bestanden. Ter illustratie zie je hieronder de twee worst cases.
De lichtafval in RAW bestanden was gemiddeld 0.1 stop hoger dan de lichtafval in jpg bestanden. Mogelijk dat de Nikon D3200 het lichtafval van deze lens bij het opslaan van jpg bestanden corrigeert. In-camera correctie van 3rd party lenzen is uitgebreid beschreven door Roger Cicela van LensRentals. Bij een brandpuntsafstand van 12 mm f/4 is de lichtafval van de Tokina 12-24 mm storend aanwezig. Met de juiste software kan de lichtafval van de Tokina 12-24 mm eenvoudig bestreden worden. Ondanks de lichtafval bij 12 mm f/4 is dit toch een goede prestatie voor een supergroothoekzoom.

Vervorming Tokina 12-24 mm

In onze eerdere test van de Tokina 12-24 mm op een Canon camera, vonden we een forse (-2%) vervorming bij 12 mm. In deze test vinden we voor jpg bestanden een lagere vervorming bij 12 mm. In een RAW bestand is de vervorming ongeveer even groot als in onze vorige test van deze lens op een Canon camera. De vervorming is zichtbaar bij 12 mm en 18 mm, bijvoorbeeld bij het fotograferen van gebouwen, maar is eenvoudig met behulp van software te corrigeren.

Bij het testen objectieven stellen we zo veel mogelijk in-camera correcties in. Op de Nikon D3200 hebben we de camera ingesteld op het corrigeren van vervorming. Je zou verwachten dat deze correctie alleen werkt bij Nikon D en G lenzen, en voor de Tokina 12-24 mm geen effect zou hebben. Maar de Nikon D3200 ziet de Tokina 12-24 mm waarschijnlijk als een Nikon 12-24 mm objectief en heeft toch een correctie op de jpg bestanden uitgevoerd. Lees hierover meer in: Ongewenste correctie 3rd party lenzen?

Bokeh

Onscherpe partijen in de achtergrond zien er door de ringen wat onrustig uit. Al met al is de bokeh niet zo fraai. Klik op de afbeelding voor een grotere versie, waar je de bokeh bij een brandpuntsafstand van12 mm kan zien bij een vergroting van 100%.

Overstraling

Groothoek zoomlenzen zijn altijd opgebouwd uit een groot aantal lens elementen. Inherent aan een dergelijk complex ontwerp is een grotere gevoeligheid voor overstraling. Bij een felle lichtbron treedt wat overstraling op en zie je nevenbeelden ontstaan. Tijdens het fotograferen moet je dus goed zo veel mogelijk de meegeleverde zonnekap gebruiken en goed opletten om de zon niet recht in de lens te krijgen.

Scherpte Tokina 12-24 mm

We hebben de resolutie gemeten met een Nikon D3200 en een Nikon D7100. Dit hebben we gedaan om echtstreekse vergelijking van de resolutie met de Tokina 12-28mm mogelijk te maken. De Nikon D7100 heeft geen moire filter en het RAW bestand hoeft daarom minder verscherpt te worden dan een RAW bestand van de Nikon D3200.
De scherpte van de Tokina 12-24 mm in het centrum bij alle brandpuntsafstanden heel hoog; diafragmeren is niet nodig. De Tokina 12-24 mm levert een hele goede prestatie, want de centrumscherpte is mooi constant over alle diafragma’s. De gemeten waarden voor de resolutie in de hoeken zijn bij volle opening lager, maar dat zie je niet terug in praktijkopnames. Mogelijk wordt dat verschil veroorzaakt door beeldbeldwelving, waarbij de scherpte niet helemaal in 1 vlak ligt. Beeldveldwelving komt veel vaker voor.

Chromatische aberratie

Zowel de Nikon D3200 als Nikon D7100 passen in de camera reductie van chromatische aberratie toe, want de chromatische aberratie van de Tokina 12-24 mm is duidelijker zichtbaar in RAW bestanden dan in jpg bestanden, zoals je kunt zien in onderstaande afbeelding.
De chromatische aberatie van de Tokina 12-24 mm  in jpg bestanden is laag bij alle brandpuntsafstanden en diafragma’s. Bij 12 mm is de chromatische aberratie van jpg bestanden relatief gezien het hoogst, maar zelfs dan valt het allen op bij echt scherpe contrastovergangen in de hoeken bij een uitvergroting tot 200%.
Wie in RAW fotografeert, zal bij onderwerpen met een hoog contrast chromatische aberratie moeten bestrijden met de juiste software om dezelfde goede resultaten te behalen als de jpg bestanden.Wanneer je klikt op de grafiek dan zie je de grafieken van de chromatische aberratie bij de andere brandpuntsafstanden.
100% beelduitsnede in de hoek van een jpg bestand
200% beelduitsnede

Conclusie Tokina 12-24 mm 4.0

Voordelen

• Zeer goede scherpte in centrum al bij volle lensopening
• Goede scherpte in de hoeken bij f/8.0
• Snelle autofocus
• Geringe vervorming bij 18 mm en 24 mm
• Lage lichtafval op 12 mm/4.0 na

Nadelen

• Hoge vervorming bij 12 mm
• Hoge lichtafval bij 12 mm/4.0
• Minder fraai bokeh
• Hoge CA

Niet voor niets is de Tokina 12-24 mm 4.0 DX II een succesnummer. De scherpte is hoog, de vervorming is bij 18 mm en 24 mm laag en alleen bij 12 mm/4.0 is de lichtafval hoog. Het objectief voelt degelijk aan en de autofocus werkt vlot. Met de juiste software kan de hoge CA en de lichtafval bij 12 mm bestreden worden. De bokeh, de weergave van onscherpe partijen, had net wat fraaier gemogen. Al met al is de Tokina 12-24 mm, zeker gezien de aantrekkelijke prijs, een aanrader.