Nog niet zo lang gelden publiceerden we de Tokina 70-200mm f/4 op een Nikon D800E. Het zou mij niets verbazen dat deze lens meer gebruikers met een high-end DX camera zal krijgen, dan met een FX camera. Want professionele fotografen met een dure, zware camera met volformaat sensor kiezen ook vaak voor een -overigens fantastische – dure, zware 70-200mm f/2.8 met beeldstabilisatie. Ben je de gelukkige bezitter van een Nikon D5300 of Nikon D7100, dan zijn de prijs en de afmetingen van een lens, samen met een onberispelijke bouwkwaliteit en beeldkwaliteit, belangrijke argumenten om te kiezen voor een Tokina 70-200mm f/4.

Tokina 70-200mm F4 en Nikon D7100

Tokina 70-200mm F4 @ 200 mm f/4 , 1/500, 100 ISO
De Tokina 70-200mm f/4 VCM is een perfecte metgezel voor reportages of straatfotografie, waarbij je onopgemerkt een onderwerp vanaf iets grotere afstand vastlegt. De beeldhoek en lichtsterkte van de Tokina 70-200mm komen overeen met een 300 mm f/4 lens op een camera met een volformaat sensor.

Bouw en autofocus

Deze lens is daadwerkelijk gebouwd voor gebruik onder de meest extreme omstandigheden. Tokina is daarbij zo ver gegaan, dat de Tokina 70-200 mm f/4 met 980 gram zelfs 130 gram zwaarder is dan de Nikon 70-200mm f/4 VR van Nikon. Op de lens zitten een schakelaar voor AF/MF en voor de beeldstabilisatie (aan/uit).

De minimale scherpstelafstand is 1 meter. Scherpstellen verloopt in de meeste situaties razendsnel en stil, dankzij de ring-ultra-sonische motor. Deze AF techniek maakt het mogelijk om op ieder gewenst moment de AF handmatig te overrulen, om de scherpte te kunnen verleggen vanuit creativieve overwegingen. De scherpstelling vindt volledig intern plaats, waardoor de frontlens niet roteert. Dat is fijn bij het gebruik van een circulair polarisatiefilter of een gradueel filter.

{insertgrid ID = 288}Net als de Nikon 70-200mm f/4 wordt deze zoomlens geleverd zonder statiefgondel. De meeste fotografen kiezen juist voor een 70-200mm f/4 met beeldstabilisatie als werkpaard voor vele vormen van fotografie (journalistiek, straatfotografie, (bruids-)reportages, waar je niet vanaf statief werkt. Voor deze fotografen zou het meeleveren van een statiefgondel een nodeloze prijsverhoging tot gevolg hebben. Werk je vanaf statief, dan is het -onafhankelijk of je kiest voor de Nikon 70-200mm f/4 of de Tokina 70-200mm f/4 – aan te raden om de statiefgondel aan te schaffen.

Tokina AT-X 70-200mm F4 PRO FX VCM-S @ 200 mm f/4 , 1/500, 100 ISO

Lichtafval

Op dit punt ontlopen beide 70-200mm f/4 lenzen van Tokina en Nikon elkaar niet. Bij volle opening is de lichtafval ongeveer een derde stop. Dat is in de praktijk eigenlijk al niet meer zichtbaar. Na 1 stop diafrgameren is dat nog maar een kwart stop en bij diafragma 8 en verder is de lichtafval verschrikkelijk klein. In de praktijk komt het er op neer dat je je bij geen enkel diafragma zorgen hoeft te maken over lichtafval.

Tokina 70-200mm f/4 VCM @ f/4, 1/800, VR ON, 200 ISO

Vervorming

De vervorming verloopt zoals bij vele zoomlenzen van tonvormig bij de kortste brandpuntsafstand naar kussenvormig bij de langste brandpuntsafstand. Ook op dit punt ontlopen de Nikon 70-200 mm f/ en de Tokina 70-200mm f/4 elkaar heel weinig. Omdat je bij een Nikon DX camera alleen het centrum van het beeld gebruikt, terwijl de Tokina 70-200mm is ontworpen voor een FX camera, is de vervorming nu nog lager. In verreweg de meeste gevallen zie je er niets van over het hele zoombereik.

Overstraling

Het ontwerp van de Nikon 70-200mm f/4 VR (20 elementen, waarvan 3 met ultralage dispersie, in 14 groepen), is vergelijkbaar met dat van Tokina (19 elementen, waarvan 3 met ultralage dispersie, in 14 groepen). Dergelijke complexe ontwerpen kunnen gevoelig zijn voor interne reflecties. De Tokina 70-200mm f/4 VCR wordt geleverd inclusief zonnekap, met een luxe gematteerde binnenzijde. Het is goed om deze zonnekap te gebruiken, al was het maar ter bescherming van de frontlens. Zonder zonnekap – of als je recht tegen een felle lichtbron in fotografeert – kan je onder extreme tegenlicht situaties last hebben van overstraling.

Scherpte Tokina 70-200mm

Uitgaande van onze meetresulaten, lijkt het alsof Nikon en Tokina voor een verschillende ontwerp strategie gekozen hebben. Alsof Nikon heeft gemikt op een gelijkmatige scherpte over het hele beeld en over het diafragmabereik, terwijl Tokina heeft gemikt op de hoogst mogelijke centrum resolutie. De centrum resolutie van de Tokina is bij volle opening al heel erg hoog, maar neemt desondanks nog verder toe. Bij volle opening ligt de centrum resolutie van de Nikon iets hoger, terwijl bij f/8 – f/11 de Tokina het bij onze Imatest resultaten wint van de Nikon.

Chromatische aberratie

Het toepassen van drie lenselementen met een superlage verstrooiing (in paasr weergegeven) draagt er aan bij dat chromatische aberratie mooi beperkt is gehouden over het hele zoombereik. Omdat Nikon camera’s voor alle objectieven eventuele chromatische aberratie verwijderen uit jpg bestanden, zie je er in de jpg bestanden helemaal niets van.

VCM: Beeldstabilisatie

We hebben de beeldstabilisatie (door Tokina aangeduid met VCM: Vibration Correction Module) tijdens onze vorige test getest door een serie opnames te maken bij een brandpuntsafstand van 70 mm en verschillende sluitertijden, zowel met als zonder beeldstabilisatie. Vervolgens hebben we de opnames geanalyseerd met Imatest. Tokina maakt haar claim waar dat er met VCM in de praktijk een winst van 3 stops wordt gerealiseerd. Een zonder beeldstabilisatie gemaakte opname  bij een sluitertijd van 1/200 seconde is net zo scherp als een opname gemaakt zonder beeldstabilisatie met een sluitertijd van 1/25 sec. Dat is een effectieve winst van 3 stops. Omdat kleine verschillen in resolutie met Imatest weliswaar meetbaar zijn, maar voor het blote oog niet zichtbaar, zullen de meeste fotografen een opname gemaakt bij 70 mm en 1/13 (4 stops verschil) nog voldoende scherp vinden. Hieronder zie je een deelvergroting van twee praktijkopnames die vlak achter elkaar zijn gemaakt, met en zonder beeldstabilisatie. De winst in scherpte is overduidelijk.Tokina 70-200mm F4 @ 200 mm f/4 , 1/500, 100 ISO

Bokeh

Een opname gemaakt bij een 200mm brandpuntsafstand en diafragma 4 zorgt er voor dat je ook op een camera met een DX sensor een onderwerp mooi isoleert van de achtergrond. In de opname hiernaast zie je een verkleinde opname van onze bokeh testopstelling. De bokeh van een felle lichtbron op de achtergrond is mooi rond dankzij de 9 afgeronde diafragmabladen. Wel is er een randje waarneembaar.

Conclusie Tokina AT-X 70-200mm F4 PRO FX VCM-S test met Nikon D7100

Voordelen

• Hoge beeldkwaliteit
• Hoogwaardige bouwkwaliteit met professionele afwerking
• Effectieve ingebouwde beeldstabilisatie (primeur voor Tokina)
• Ultrasone AF motor (primeur voor Tokina), waarmee je handmatig kan scherpstellen zonder de lens van AF te halen

Nadelen

• Zwaar
• Gevoelig voor tegenlicht
• Niet goedkoop

De Tokina 70-200mm f/4 is een prachtige lens, die de hooggespannen verwachtingen waarmaakt. Kijkend naar belangrijke beeldkwaliteitseigenschappen zoals scherpte, vervorming en bokeh, ontloopt de Tokina 70-200mm f/4 de Nikon 70-200mm f/4 bij gebruik op een Nikon DX camera vrijwel niets. We schreven het al bij onze test van de Tokina 70-200mm op een Nikon D800E: dit is een erg goede lens, waar iedere prosumer of professionele fotograaf een leven lang tevreden foto’s kan maken. Zowel de bouwkwaliteit als beeldkwaliteit zijn van professioneel niveau.

Doorgewinterde professionals kiezen waarschijnlijk voor een FX camera met een lichtsterke, dure en zware 70-200mm f/2.8, waarmee ze het onderste uit de kan kunnen halen. De minder gefortuneerde professional en een grote groep high-end fotografen met een prachtige Nikon DX camera staan voor een moeilijke keuze. Wordt het een Nikon of een Tokina 70-200mm f/4? Het zijn allebei fantastische lenzen.