| In 2012 toonde Tokina een prototype van een Tokina 70-200mm f/4 VCM zoom. Tokina PRO lenzen staan bekend om hun hoogwaardige optische en mechanische eigenschappen. Tokina is dus niet over 1 nacht ijs gegaan met de ontwikkeling van een oerdegelijk uitgevoerde zoomlens voor prosumer en professional. De Tokina 70-200mm f/4 is de eerste Tokina zoomlens die is voorzien van beeldstabilisatie (VCM) en – als ik het goed heb – is ook de ultrasonic AF (herkenbaar aan de S in de lensnaam) een primeur voor Tokina. Deze Tokina telezoom is met een adviesprijs van 1200 euro / winkelprijs onder de 1000 euro in potentie een aantrekkelijk werkpaard voor menig (semi-)prof. Juich niet te vroeg. De Tokina 70-200mm f/4 is vooralsnog alleen leverbaar met een Nikon vatting. We hebben hem zowel op FX (de meeste pixels op een sensor) als op DX (de meeste pixels per mm) getest, om te beginnen met de Nikon D800E. |
Tokina AT-X 70-200mm F4 PRO FX VCM-S en Nikon D800E |
|
 De Tokina 70-200mm f/4 VCM is een perfecte metgezel voor reportages of straatfotografie, waarbij je onopgemerkt een onderwerp vanaf iets grotere afstand kan vastleggen. De kleine scherptediepte van een opname gemaakt bij een 200mm brandpuntsafstand en diafragma 4 op de Nikon D800E laat zien dat je een onderwerp goed isoleert van eventuele storende elementen op achtergrond of voorgrond. |
|
Bouw en autofocus |
|
| Deze lens is daadwerkelijk gebouwd voor gebruik onder de meest extreme omstandigheden. Tokina is daarbij zo ver gegaan, dat de Tokina 70-200 mm f/4 met 980 gram zelfs 130 gram zwaarder is dan de Nikon 70-200mm f/4 VR van Nikon. Op de lens zitten een schakelaar voor AF/MF en voor de beeldstabilisatie (aan/uit).
De minimale scherpstelafstand is 1 meter. Scherpstellen verloopt in de meeste situaties snel en stil, dankzij de nieuwe ring-ultra-sonische motor. Deze AF techniek maakt het mogelijk om op ieder gewenst moment de AF handmatig te overrulen, om de scherpte te kunnen verleggen vanuit creativieve overwegingen. De scherpstelling vindt volledig intern plaats, waardoor de frontlens niet roteert. Dat is fijn bij het gebruik van een circulair polarisatiefilter of een gradueel filter. Net als de Nikon 70-200mm f/4 wordt deze zoomlens geleverd zonder statiefgondel. Veel fotografen kiezen juist voor een f/4 70-200mm (met beeldstabilisatie) als werkpaard voor journalistieke reportages, straatfotografie of (bruids-)reportages. Dan werk je in het algemeen niet vanaf statief. Voor hen zou het meeleveren van een statiefgondel een nodeloze prijsverhoging tot gevolg hebben. Werk je vanaf statief, dan is het absoluut aan te raden om de statiefgondel aan te schaffen, omdat de lens zo degelijk is uitgevoerd, dat hij ook bijna 9 ons weegt. |
{insertgrid ID = 288} |
|
|
|
Lichtafval |
|
| Bij f/4 kan je net als bij de Nikon 70-200mm f/4 in niet gecorrigeerde RAW bestanden zichtbare lichtafval tegenkomen (1 stop) bij alle brandpuntsafstanden. We hebben deze lenstest uitgevoerd met de in-camera lichtafval correctie van jpg bestanden ingesteld op Normaal. In dat geval is -zoals je in de afbeelding hiernaast kan zien – lichtafval in de Nikon D800E jpg bestanden zo laag, dat je er – net als bij de Nikon 70-200 mm f/4 geen last meer van hebt. Op dit punt ontlopen beide 70-200mm f/4 lenzen van Tokina en Nikon elkaar niet. |  |
|
|
|
Vervorming |
|
| De vervorming verloopt net als bij de Nikon 70-200 mm f/4 en vele andere zoomlenzen van tonvormig bij de kortste brandpuntsafstand naar kussenvormig bij de langste brandpuntsafstand. Alleen bij de langste brandpuntsafstand is de kussenvormige vervorming van de Tokina 70-200mm f/4 meer zichtbaar (1.5%). Als je in RAW fotografeert, is vervorming – indien nodig – in Lightroom of Photoshop eenvoudig softwarematig te corrigeren met behulp van lenscorrectieprofielen. |  |
Overstraling |
|
| De Tokina 70-200mm f/4 VCR wordt geleverd inclusief zonnekap, met een luxe gematteerde binnenzijde. Het is goed om deze zonnekap te gebruiken, al was het maar ter bescherming van de frontlens. Zonder zonnekap – of als je recht tegen een felle lichtbron in fotografeert – kan je onder extreme tegenlicht situaties last hebben van overstraling, zoals in de praktijkopname hiernaast. |  |
 Het ontwerp van de Tokina 70-200mm f/4 VCM is met (19 elementen, waarvan 3 met ultralage dispersie, in 14 groepen) vergelijkbaar met het ontwerp van de Nikon 70-200mm f/4 VR (20 elementen, waarvan 3 met ultralage dispersie, in 14 groepen). |
|
Scherpte
|
|
| Hieronder hebben we de MTF diagrammen van Tokina en Nikon bij een 70mm brandpuntsafstand naat elkaar afgebeeld. In deze plaatjes staat, op basis van het lensontwerp het contrast weergegeven in het centrum (links), tot de uiterste hoek (rechts). Hoe hoger de lijn, hoe beter. Dat is door Nikon en Tokina gedaan voor het globale contrast (10 lp/mm) en de fijne details / met microcontrast (30 lp/mm). Kijken we naar de Sagitale resolutie (de vaste lijnen), dan zie je dat zowel het contrast als het microcontrast van de Nikon 70-200mm f/4 in de hoeken -volgens de opgaven van de fabrikanten – hoger is. Dat zien we terug in onze metingen. In het centrum en aan de randen zijn beide objectieven bij f/8 niet van elkaar te onderscheiden wat de scherpte betreft, maar in de uiterste hoeken wint de Nikon 70-200mm f/4. |  Let op: De resolutie van lens en camera is in dit geval zo hoog, dat een andere schaal gebruikt moest worden om de resultaten weer te kunnen geven. |
 |
|
|
|
|
Chromatische aberratie |
|
| Het toepassen van drie lenselementen met een superlage verstrooiing (in paasr weergegeven) draagt er aan bij dat chromatische aberratie mooi beperkt is gehouden over het hele zoombereik. Omdat Nikon camera’s voor alle objectieven eventuele chromatische aberratie verwijderen uit jpg bestanden, zie je er in de jpg bestanden helemaal niets van. | |
VCM: Beeldstabilisatie |
|
| We hebben de beeldstabilisatie (door Tokina aangeduid met VCM: Vibration Correction Module) getest door een serie opnames te maken bij een brandpuntsafstand van 70 mm en verschillende sluitertijden, zowel met als zonder beeldstabilisatie. Vervolgens hebben we de opnames geanalyseerd met Imatest.
Een zonder beeldstabilisatie gemaakte opname bij een sluitertijd van 1/200 seconde is net zo scherp als een opname gemaakt zonder beeldstabilisatie met een sluitertijd van 1/25 sec. Dat is een effectieve winst van 3 stops. Omdat kleine verschillen in resolutie met Imatest weliswaar meetbaar zijn, maar voor het blote oog niet zichtbaar, zullen de meeste fotografen een opname gemaakt bij 70 mm en 1/13 (4 stops verschil) nog voldoende scherp vinden. Tokina maakt haar claim waar dat er met VCM in de praktijk een winst van 3 stops wordt gerealiseerd. |
 |
 |
|
Bokeh |
|
 |
|
| Een opname gemaakt bij een 200mm brandpuntsafstand en diafragma 4 zorgt er voor dat je een onderwerp goed kan isoleren van de achtergrond, zoals je in de praktijkopnames kan zien. In de opname hiernaast zie je een verkleinde opname van onze bokeh testopstelling, waarin je aan de rechterkant een lichte vorm van katten-oog bokeh als gevolg van lichtafval kan zien. Dat komen we bij vrijwel elke test met volformaat camera’s tegen. De bokeh van een felle lichtbron op de achtergrond is mooi rond dankzij de 9 afgeronde diafragmabladen. Wel is er een randje waarneembaar. |  |
| {insertgrid=117} | {insertgrid=118} |
Conclusie Tokina AT-X 70-200mm F4 PRO FX VCM-S test met Nikon D800E
|
|
 |
Kijk in ons overzicht van geteste objectieven of de door ons geteste objectieven met een Nikon vatting om de prestaties van dit objectief te vergelijken met andere objectieven. |
| WYSIWYG score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als je de bestanden in de camera opslaat als jpg, waarbij je alle beschikbare in-camera lenscorrecties hebt aanstaan. Deze score geeft je voor deze objectief / testcamera combinatie: “What you see is what you get”. | {loadmodule mod_custom, LensConclusie}{insertgrid ID = 301} |
| Puur RAW score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als het bestand in de camera wordt opgeslagen als een RAW bestand. Deze score benadert de intrinsieke kwaliteit van de combinatie van objectief en testcamera. |
{loadmodule mod_custom, LensConclusie}{insertgrid ID = 302} |
Voordelen
|
Nadelen
|
| {insertgrid=344}{insertgrid=345}{insertgrid=346} | |
| De Tokina 70-200mm f/4 is een lens met twee Tokina primeurs. Ten eerste is dit de eerste Tokina lens met ingebouwde beeldstabilisatie. Met een winst van 3 stops overtref je daarmee de toepasbaarheid van een 70-200mm f/2.8 zoom zonder beeldstabilisatie, zolang het onderwerp zelf niet beweegt. Daarmee is dit een aantrekkelijk reportageobjectief. Dit is ook de eerste Tokina lens met ultrasone AF, waarmee je sneller scherpstelt, maar die het bovendien mogelijk maakt om het scherpstelpunt handmatig te verleggen zonder de camera van AF af te hoeven halen. Als je je realiseert dat Tokina twee effectieve vernieuwingen tegelijkertijd heeft doorgevoerd, valt goed te begrijpen dat Tokina ook ruim de tijd heeft genomen voor de ontwikkeling van dit objectief. Beide ontwikkelingen zijn een aanwinst voor Tokina. De fans van Tokina lenzen zullen in de komende jaren verblijd worden met de toepassing van deze technieken in andere lenzen. De Tokina 70200 mm f/4 VCM is een erg goede lens, waar iedere prosumer of professionele fotograaf een levenlang tevreden foto’s kan maken. Zowel de bouwkwaliteit als beeldkwaliteit zijn van professioneel niveau. Of het prijsverschil van de Nikon 70-200mm f/4 IS met de Tokina 70-200 mm f/4 VCM groot genoeg is om de FX doelgroep over te halen om voor de Tokina te kiezen, vind ik moeilijk in te schatten. Mogelijk dat een DX doelgroep, die iets meer op het geld let dan de groep fotografen die duizenden euro’s voor hun camera hebben neergelegd, extra interessant is. Bovendien zijn de verschillen in scherpte in de uitertse hoeken tussen de Tokina 70-200mm f/4 en de Nikon 70-200mm f/4 dan hoogstwaarschijnlijk verweenen. Binnenkort volgt speciaal voor fotografen met een DX camera een test van de Tokina 70-200mm f/4 op een Nikon D7100. |
|
