De Zeiss 40mm f/2.0 heeft met 40mm een wat minder gebruikelijk brandpunt. Het is tegelijk wel een brandpunt dat weer wat meer in opkomst lijkt. Sigma heeft namelijk ook  een 40mm uitgebracht in de Art serie en er is een 40mm pancake van Canon voor de full frame spiegelreflex modellen. Als je kijkt naar de definitie van een standaardobjectief, namelijk een lens met een brandpunt dat overeenkomt met de diagonaal van de sensor, dan is een 40mm eigenlijk een betere standaardlens dan een 50mm. De diagonaal van een full frame sensor  is ongeveer 43mm. Een 40mm zit daar dus eigenlijk dichterbij dan een 50mm. Op APS-C camera’s werkt deze 40mm als een 60mm op full frame. Dan wordt het ineens een wat langer standaardobjectief.

Het is nog net niet lang genoeg om een echte portretlens te worden, maar het komt wel dichtbij. En veelzijdig blijft het, dankzij een bijzondere extra mogelijkheid. De Zeiss Batis 2/40mm heeft namelijk de afkorting CF achter zijn naam. Dat staat voor Close Focus. Je kan er dus ook nog eens lekker dichtbij mee scherpstellen zodat je geen aparte macro hoeft mee te nemen voor wat kleinere details.

Bouw en autofocus

De Zeiss Batis 2/40 CF heeft de aparte en minimalistische vormgeving die alle Batis objectieven kenmerkt. Het objectief is slank aan de achterzijde en wordt breder naar voren. De meegeleverde zonnekap past omgekeerd over het objectief en is dus nog weer een stukje breder. De scherpstelring is vrijwel glad en vormt hierdoor visueel een geheel met de rest van de lens. Het zorgt er ook wel voor dat de ring wat weinig grip heeft en dat je soms wat moeilijk kan voelen waar hij zit, wat in de praktijk weleens een nadeel kan zijn.

Schakelaar voor scherpstelbereik

Deze Batis heeft als enige van de reeks een schakelaar voor het beperken van het scherpstelbereik. Dat is handig, omdat je zo bij close-up opnames kan voorkomen dat de scherpstelling het hele bereik tot oneindig afzoekt of omgekeerd, het dichtbij-bereik in schiet als je op twee of drie meter wilt scherpstellen. De autofocus werkt snel en precies, zeker op volle opening en de focus begrenzer helpt ook nog eens onnodig scherpstellen te voorkomen. Het objectief heeft geen beeldstabilisatie maar dat is geen probleem omdat de high end APS-C camera’s van Sony dat zelf hebben. En we gaan er even vanuit dat je een lens als deze niet op een instapmodel zet. Het objectief is wel goed weerbestendig gemaakt, inclusief een pakking aan de achterzijde om de afdichting op de bajonet compleet te maken.

Beeldkwaliteit

Voor een redelijk lichtsterk objectief heeft de Zeiss Batis 40mm f/2.0 CF een beperkte hoeveelheid lichtafval. En dat is opvallend, omdat lichtafval bij bij de meeste Zeiss objectieven op volle opening vaak juist duidelijk aanwezig is en een soort van karaktertrek van Zeiss objectieven lijkt te zijn. Op APS-C helpt het natuurlijk dat de sensor niet alleen het midden van de beeldcirkel van de lens gebruikt. Deze 40mm Batis komt niet verder dan nog geen volle stop op f/2 in raw en dat is heel netjes. Wie graag wat meer vignettering in zijn opnames heeft, omdat het zo mooi de aandacht naar het centrum van het beeld trekt, zal dat dus zelf in de nabewerking moeten toevoegen. De Batis scoort dus goed op het gebied van lichtafval. Ook van overstraling of schittering bij tegenlichtopnames is nauwelijks sprake en contrastverlies bij tegenlichtopnames is niet waarneembaar. Dit is een prima objectief om opnames te maken met de zon in beeld.

De vertekening van de Zeiss Batis 40mm f/2.0 CF is ook heel gering. Het is een heel klein beetje tonvormig in raw en in jpeg wordt dat in de camera al gecorrigeerd tot vrijwel nul. Natuurlijk hadden we van een standaardobjectief met het prijskaartje van deze Zeiss Batis niets anders verwacht, maar het is fijn om te zien dat het objectief de hooggespannen verwachtingen ook waar kan maken.

De Zeiss Batis 40mm f/2.0 CF scoort goed op het gebied van scherpte. In raw is de scherpte op volle opening nog niet optimaal en boek je zeker nog wat winst door een of twee stops te diafragmeren. Schiet je in jpeg, dan zorgen de ingebouwde correcties ervoor dat de scherpte over het hele beeldveld en over alle diafragma’s vrijwel gelijk is, met een licht verloop naar de hoeken.

Chromatische aberraties zijn ook vrijwel niet te vinden in de opnames. Zelfs van longitudinale chromatische aberratie, een verschijnsel waarbij onscherpe delen in de voorgrond van de foto neigen naar magenta en onscherpe delen in de achtergrond neigen naar groen, heeft deze 40mm Batis nauwelijks last. Je kan er iets van zien in de foto hieronder, genomen op korte afstand op volle opening met half tegenlicht. Veel andere objectieven zouden hier meer moeite mee hebben, maar de Zeiss Batis 40mm f/2.0 CF doet het voorbeeldig.

CLOSE FOCUS

De Zeiss Batis 2/40 CF onderscheidt zich van andere lichtsterke standaardobjectieven niet alleen met zijn afwijkende brandpunt, maar ook door de mogelijkheid om heel dichtbij scherp te kunnen stellen. De kortste instelafstand is 24 cm. gemeten vanaf de sensor. Meet je vanaf de frontlens dan hou je 14 cm. werkruimte tussen je onderwerp en de lens over. Dat is weinig voor het fotograferen van schuwe beestjes, maar ruim voldoende voor opnames van details of bijvoorbeeld close up foodfotografie. Op APS-C komt je hiermee al vrijwel op 1:2 en dan zit je al behoorlijk in de buurt van een echte macrolens. Met de macro mogelijkheden van de Zeiss Batis 2/40 CF kom je op APS-C dus een heel eind en als het voldoende is, dan hoef geen extra macrolens meer mee te nemen. En dat is dan winst.

OLED

De Batis is niet voorzien van opgedrukte of ingegraveerde markeringen voor de afstandsinstelling of de scherptediepte. Hier heeft Zeiss iets bijzonders voor verzonnen: een oled schermpje op de lens. Dit laat in zwartwit de ingestelde afstand in meters of voeten zien en de scherptediepte bij het ingestelde diafragma. Het voordeel van een elektronisch systeem is dat de informatie zich aan kan passen en daar maakt de Batis ook gebruik van. Zo past bijvoorbeeld de indicatie voor de scherptediepte zich aan de sensormaat aan. Het scherm is ook in het donker afleesbaar en kan worden uitgezet wanneer daar behoefte aan is. Wat er kan worden ingesteld en hoe het werkt laat Zeiss zien in het volgende filmpje:

https://web.archive.org/web/20230407205949/https://web.archive.org/web/20230407205949/https://www.youtube.com/watch?v=-oI5Q1DDLe0

Zeiss 2/40 CF IN DE PRAKTIJK

Benieuwd naar de prestaties van de Zeiss 2/40 CF in de praktijk? Klik op de button hieronder en bezoek onze vernieuwde webgallery met praktijkopnames. De beelden kunnen in volle resolutie worden gedownload om op 100% te worden bekeken.

Conclusie test Zeiss 2/40 CF op Sony A7R III in APS-C