Test Tokina 12-28mm f/4 AT-X 128 AF PRO DX (N APS-C)

Medio 2013 is de Tokina 12-28mm f/4 geïntroduceerd als opvolger van de Tokina 12-24mm f/4. De trend naar een steeds groter zoombereik is onomkeerbaar. Het lijkt misschien weinig, de verlenging van de langste brandpuntsafstand van 24mm naar 28mm, maar dit maakt de Tokina 12-28mm wel uniek, omdat je nu ook de beschikking hebt over de beeldhoek van een standaardlens.
Beide Tokina zoomobjectieven met een constante lichtsterkte over het hele zoombereik die zijn ontworpen voor gebruik op een camera met een DX/APS-C sensor. Je kan ze ook op een camera met een FX sensor gebruiken, maar dan krijg je te maken met extra lichtafval en zwarte randen bij de kortste brandpuntsafstanden.
Dit is een redelijk compact zoomobjectief, alhoewel ik persoonlijk objectieven met een filtermaat van 77mm of meer best indrukwekkend vind. Zou de beeldkwaliteit van dit Tokina objectief ook zo indrukwekkend zijn?

Tokina 12-28mm f/4 AT-X 128 AF PRO DX @ Nikon D7100

De Tokina 12-28mm 4 heeft een veelzijdig inzetbaar zoombereik met een beeldhoek die overeenkomt met de beeldhoek van een 18-42 mm zoomlens op een camera met een volformaat sensor. Daarmee is dit een zeer geschikt objectief voor straatfotografie, reportages of landschappen. Beweeg je muis over bovenstaande afbeelding om een indruk te krijgen van het zoombereik van de Tokina 12-28mm f/4.
Bouw
Het lensontwerp bestaat uit 14 elementen – waaronder 1 a-sferisch lenselement, in geel weergegeven in het lensontwerp van Tokina en twee hoge dichtheid (SD) glas elementen (paars) – in 12 groepen. Het objectief is zeer solide, ligt prettig in de hand en zowel de zoomring als de scherpstelring zijn mooi gedempt. Dit objectief heeft geen ingebouwde beeldstabilisatie. Het bekende Clutch mechanisme van Tokina maakt het zeer eenvoudig om over te schakelen van AF naar MF: Je haalt de voorste ring op het objectief naar je toe, of schuift het van je af, al naar gelang of je automatisch of handmatig wilt scherpstellen.
Autofocus
De Tokina 12-28mm 4 is voorzien van een nieuw – en stil – AF mechanisme. Omdat er gebruik gemaakt wordt van interne scherpstelling (IF), draait de frontlens niet tijdens scherpstellen. Tokina zegt dat ze een “GMR magnetic precision control sensor” gebruiken, die dichter bij de AF motor zit, waardoor ze een snellere communicatie tussen controller en sensor hebben gerealiseerd, die bovendien nauwkeuriger is geworden. De toepassing van een nieuwe “SD-M” (Silent Drive-Module) zorgt er voor dat AF daadwerkelijk veel stiller is dan zijn voorganger. De nauwkeurigheid van de AF is beter dan van de Tokina 12-24 mm, maar nog wel lager dan van Nikon objectieven. Voor gebruikers van een Nikon D3200 of een Nikon D5200 is het prettig om te weten dat ze dankzij de ingebouwde AF motor nog steeds de beschikking hebben over AF als ze dit objectief gebruiken.	{insertgrid ID = 288}
Scherpte Tokina 12-28mm 4
De scherpte in het centrum is al heel hoog vanaf vole opening en neemt nog verder toe na 1 of 2 stops diafragmeren. De scherpte aan de randen is in de Imatest metingen, zeker bij de korste brandpuntsafstand, lager dan de centrumscherpte. Waarschijnlijk hebben we hier te maken met beeldveldwelving, de scherpte ligt dan niet perfect in 1 vlak, want in de praktijkopnames waren de verschillen in scherpte tussen het centrum en de randen minder groot. Beeldveldwelving is niet ongebruikelijk voor dit type groothoekobjectieven. De RAW bestanden scoorden in onze Imatest metingen heel hoog qua scherpte, terwijl de jpg bestanden iets lager, maar nog steeds hoog scoorden. Een dergelijk verschil komen we niet vaak tegen. Een echte verklaring hebben we hier niet voor. Dit verschil wordt mogelijk deels veroorzaakt door de correctie voor chromatische aberratie, die we de Nikon D7100 hebben laten toepassen op de jpg bestanden.
Met een kortste instelafstand van slechts 25 cm kost het weinig moeite om een smakelijk plaatje te schieten. Tokina 12-28mm f/4 @28mm, f/9.5, 100 ISO, 1/350
Vincent: You know what they put on French fries in Holland instead of ketchup? Jules: What? Vincent: Mayonnaise. Jules: Goddamn. Vincent: I’ve seen ’em do it, man. They fuckin’ drown ’em in that shit. (Pulp Fiction, by Quentin Tarantino, 1994)
Lichtafval
Als je de lichtafval van de Tokina 12-28 mm 4 in jpg bestanden vergelijkt met de Tokina 12-24mm, dan zou je misschien denken dat het grotere zoombereik van de Tokina 12-28mm heeft geleid tot een iets hogere lichtafval. Dat si niet zo. Als je de EXIF informatie van de jpg bestanden met elkaar vergelijkt, dan vermeld de Tokina 12-28mm: “Lens ID- unknown”, terwijl de Tokina 12-24mm 4 vermeldt: “Lens ID= Nikon 12-24mm f/4 or Tokina 12-24 mm f/4”. Mogelijk past de Nikon D7100 een correctie voor lichtafval toe op de jpg bestanden van de Tokina 12-24mm, omdat de camera het objectief aanziet voor een Nikon 12-24mm f/4. Als je de lichtafval in RAW bestanden van beide Tokina objectieven met elkaar vergelijkt, dan is er geen verschil te zien. Met name bij de kortste brandpuntsafstand is de lichtafval bij volle opening herkenbaar. We hebben de worst-case hiernaast weergegeven. Na 1 stop diafragmeren en bij een brandpuntsafstand van 12mm na 2 stops diafragmeren zal je in de praktijk geen lichtafval meer ontdekken.
Vervorming
Dit objectief laat gezien zijn zoombereik verrassend weinig vervorming zien. Het verloop van de vervorming van de Tokina 12-28mm 4 verloopt zoals we dat al eerder hebben gezien bij soortgelijke objectieven: van duidelijk zichtbare tonvormige vervorming bij 12 mm, via volledig vervormingsvrij rond de 25 mm, naar licht – in de praktijk niet zichtbaar – kussenvormig bij 28 mm. In de afbeelding hiernaast is te zien dat rechte lijnen onder in beeld duidelijk vervormd zijn bij de kortste brandpuntsafstand. In dergelijke gevallen kan je de vervorming achteraf eenvoudig softwarematig corrigeren.
Bokeh Tokina 12-28mm 4
De Bokeh van de Tokina 12-28 mm f/4 is mooi rond en vergelijkbaar met soortgelijke zoomlenzen. Als er een puntvormige lichtbron op de achtergrond aanwezig is, dan zie je een duidelijke rand in de bokeh. De meeste gebruikers zullen hier waarschijnlijk niet zwaar aan tillen, want niemand koopt een f/4 groothoek tot standaard zoomlens voor een camera met een APS-C sensor voor de mooie bokeh.
Overstraling
Alle lenselementen van het Tokina 12-28mm 4 objectief zijn voorzien van een multicoating om interne reflecties te voorkomen. Daar zijn de ontwerpers van Tokina goed in geslaagd. In 1 testopname gemaakt zonder zonnekap, kwamen we een nevenbeeld tegen in de vorm van een regenboog. Door de zonnekap te gebruiken, was dit waarschijnlijk voorkomen. Alleen als de zon rechstreeks in beeld is, kan je ondanks gebruik van de zonnekap met nevenbeelden en overstraling te maken krijgen.
Chromatische aberratie
Er zijn in het ontwerp van de Tokina 12-28 mm 4 twee soorten SD (Super-low Dispersion) lenselementen toegepast om te corrigeren voor chromatische aberratie. Dat is niet helemaal gelukt. Ook scoort de Tokina 12-28 mm f/4 op dit onderdeel iets lager dan zijn voorganger, de Tokina 12-24 mm en kan je in RAW bestanden van de Tokina 12-28mm nog laterale chromatische aberratie tegenkomen in de vorm van groene en paarse randen bij scherpe contrastovergangen in de uiterste hoeken van het beeld. In de zwart-wit testkaarten zagen we duidelijke blauwe en gele randen. Dankzij de in-camera correctie van chromatische aberratie door de Nikon D7100 zie je daar in de jpg bestanden niets van terug, maar deze correctie lijkt wel enigzins ten koste te gaan van de scherpte.
Voor een moderne spiegelreflexcamera met een APS-C sensor is een vaste lichtsterkte van f/4 in combinatie met een 12mm brandpuntsafstand ruim voldoende om een scherpe interieuropname te maken zonder te hoeven flitsen.
{insertgrid=117}	{insertgrid=118}
Conclusie Tokina 12-28 mm test
	Gebruik de Lensvergelijker of kijk in ons overzicht van geteste objectieven om dit objectief te vergelijken met andere objectieven.
Tokina 12-28mm 4 test JPG score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als je de bestanden in de camera opslaat als jpg, waarbij je alle beschikbare in-camera lenscorrecties (chromatische aberratie) hebt aanstaan. Deze score geeft je voor deze objectief / testcamera combinatie: “What you see is what you get”.	{loadmodule mod_custom, LensConclusie}{insertgrid ID = 301}
Tokina 12-28mm 4 test RAW score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als het bestand in de camera wordt opgeslagen als een RAW bestand. Deze score benadert de intrinsieke kwaliteit van de combinatie van objectief en testcamera.	{loadmodule mod_custom, LensConclusie}{insertgrid ID = 302}
Voordelen	Nadelen
Goede beeldkwaliteit; hoge scherpte, weinig vervorming Degelijk gebouwd, prettig in de hand liggend Ingebouwde, stille AF motor	Geen ingebouwde beeldstabilisatie Zichtbare chromatische aberratie in RAW bestanden
{insertgrid=344}{insertgrid=345}{insertgrid=346}
Qua beeldkwaliteit scoren de Tokina AT-X objectieven allemaal hoog en dat is nu ook het geval voor de Tokina 12-28mm f/4. Dit zijn zeer degelijk uitgevoerde objectieven die niet zouden misstaan in de tas van een professionele fotograaf. Ben je al in het bezit van een Tokina 12-24mm f/4 objectief, dan hoef je vanwege de beeldkwaliteit niet over te stappen naar zijn opvolger. Maar het grotere zoombereik en zeker de veel stillere en snellere autofocus zouden argumenten kunnen zijn om het toch te doen.