Het woord ‘boke’ (ボケ味) is overgenomen uit de Japanse taal om de ‘onscherpte’ in de achtergrond van een foto aan te duiden. Om de uitspraak van het woord te verbeteren, heeft een Westerse journalist er volgens Wikipedia “Bokeh”van gemaakt. |
De eigenschappen van het objectief (brandpuntsafstand, diafragma, aantal diafragmabladen, maar ook aberraties van de lens) hebben invloed op het bokeh maar ook de vorm, lichtintensiteit en kleur van het onderwerp, de mate van onscherpte (hoe ver buiten de zone van scherptediepte) en de lichtomstandigheden (veel / weinig contrast) maken verschil uit. Harde verlichting en een onrustige achtergrond kunnen voor een minder mooi Bokeh zorgen. Hieronder staat een foto van een fles en een kruik, met twee glazen op de achtergrond. Rechts daarvan zie je een detail van deze foto, waarin de Bokeh van een lens laten zien in onze Lenzentesten.
Circelvormige BokehLichtsterke telelenzen met een diafragma van 2.8, of liever nog lichtsterker, staan vaak bekend om hun mooie Bokeh. Hoe groetr de sensor, des te makkelijker het is om een mooie Bokeh te krijgen. Daarom heb je een mooiere achtergrondonscherpte als je een foto maakt met een lens op een camera met een volformaat sensor ten opzichte van een opname gemaakt met dezelfde lens, bij hetzelfde diafragma en dezelfde brandpuntsafstand, maar op een camera met een APS-C sensor. |
Diafragma BokehAls je verder diafragmeert, wordt de vorm van het diafragma zichtbaar in de Bokeh. Lang niet alle lenzen hebben een perfect rond diafragma. Er zijn lenzen, met tussen de 3 en 9 diafragmabladen. De Bokeh kan dan, afhankelijk van de lens, verschillende vormen (vijfhoek, zeshoek, etc.) aannemen. |
Bokeh & LichtafvalBij lenzen waar lichtafval optreedt aan de randen, zie je ook de vorm van de Bokeh veranderen: Door de lichtval verandert de Bokeh van een perfecte cirkel in een soort rugbybal. |
Kleur BokehBij lichtsterke lenzen (2.0 of sterker) kan er kleurschifting optreden, waardoor er in de onscherpte groene en paarse vlekken ontstaan. Dit effect kan zeer hinderlijk zijn, maar het is ook een uitstekend hulpmiddel bij handmatig scherpstellen: rood en blauw (magenta) liggen voor het scherpstelpunt en groen ligt achter het scherpstelpunt. |
Diffractie Ster BokehZeer fel puntlicht kan in de achtergrondonscherpte de vorm aannemen van een diffractie ster, wat een zeer onrustige Bokeh oplevert. |
Meer over Bokeh: |
|
Bokeh namaken in Photoshop
Er zijn in tijdschriften mooie voorbeelden van Bokeh te vinden in de sportfotografie of de modefotografie. De kunst voor het krijgen van een mooie achtergrondonscherpte is om een telelens te gebruiken met open diafragma en een geringe scherptediepte. Er zijn verschillende hele dure lenzen, zoals Canon EF 85mm f/1.2L II of de Micro-Nikkor 105mm f/2.8, die beroemd zijn om hun Bokeh.
Maar hoe krijg je nou net zo’n mooie achtergrondonscherpte als je geen volformaat spiegelreflexcamera met zo’n dure telelens hebt, maar bijvoorbeeld een compactcamera waarbij zelfs bij diafragma 4 de opnames al bijna van voor tot achter scherp zijn? Met het Bokeh filter van Alien Skin, bijvoorbeeld.