| Bij een lens spreken we over vertekening of vervorming als een beeld niet overeenkomt met de werkelijkheid. Vertekening en vervorming zijn lang niet altijd meteen zichtbaar, maar valt op als rechte lijnen van bijvoorbeeld een gebouw op de foto geen rechte lijnen meer blijken te zijn. Meestal kom je in de praktijk verticale vertekening en horizontale vertekening tegen. Deze twee vormen van vertekening zijn geen lensfouten, maar hebben te maken met het perspectief waaruit de foto is genomen. Verticale en horizontale vertekening worden veroorzaakt door het scheef houden van de camera ten opzichte van het onderwerp. Vervorming wordt veroorzaakt door lensfouten. Objectieven kunnen tonvormige of kussenvormige vertekening vertonen. Bij een Fisheye objectief is deze vervorming erg groot, maar met opzet aanwezig. Minder dan 1 procent tonvormige of kussenvormige vervorming is in de meeste foto’s – architectuuropnames uitgezonderd – niet meer zichtbaar. |
|
Vervorming is afkomstig van lensfouten |
||
Kussenvormige vervormingAls de punten van een opname zijn uitgerekt en het midden is samengeperst, dan is er sprake van kussenvormige vervorming. Zie je in de grafieken van onze objectieventest op basis van Imatest een positief getal voor vervorming, dan is er sprake van kussenvormige vervorming. Dit type vervorming komt vaker voor bij telelenzen. |
|
|
Tonvormige vervormingAls een foto boller lijkt te staan dan het origineel, komt dat door tonvormige vervorming. Als er in een grafiek van onze objectieventest op basis van Imatest een negatief getal staat voor vervorming, dan hebben we te maken met tonvormige vervorming. Groothoeklenzen vertonen vaak tonvormige vervorming. |
 |
|
| Tonvormige of kussenvormige vervorming zijn te corrigeren met behulp van software, maar niet tegelijkertijd. En het komt voor dat een objectief zowel tonvormige als kussenvormige vervorming vertoont. Een rechte lijn bij de rand van het beeld wordt dan licht golvend weergegeven: licht tonvormig in het midden en licht kussenvormig in de hoeken. Deze combinatie van vervormingen is niet softwarematig te corrigeren. Bij zoomlenzen is de vervorming afhankelijk van de brandpuntsafstand en verloopt vaak van tonvormig naar kussenvormig. Het is weliswaar technisch mogelijk, maar in de praktijk vervelend om softwarematig de vervorming ten gevolge van lensfouten goed te corrigeren. Daarom bieden steeds meer fabrikanten de mogelijkheid om tonvormige en kussenvormige vervorming al in de camera te corrigeren. Ook worden er specifieke lenscorrectie profielen aangeboden voor PanoramaTools, Photoshop en de Adobe RAW converter. waarmee je batchgewijs alle gemaakte opnames kan corrigeren voor deze lensfouten. |
||
Vertekening van het perspectief |
||
Verticale vertekeningAls je onder aan een gebouw staat en je richt je schuin camera omhoog, dan krijg je een opname waarbij de verticale lijnen naar boven toe steeds dichter bij elkaar komen. Dit wordt verticale vertekening genoemd. Er is dus geen sprake van een lensfout, maar van een perspectivische vertekening veroorzaakt door de fotograaf. |
 |
|
|
Verticale vertkening is waarschijnlijk de meest voorkomende vertekening. Je kunt hiervoor softwarematig corrigeren, maar dat zal je handmatig moeten doen voor iedere afzonderlijke opname. De software kan niet raden hoe scheef je de camera hebt gehouden hebt bij de opname en of dat met opzet was of niet. Voor dit soort situaties zijn speciale tilt-shift objectieven te koop, waarmee je opnames kunt maken zonder verticale vertekening. |
||
Horizontale vertekeningAls je een camera in het horizontale vlak niet perfect evenwijdig houdt met het onderwerp dat je fotografeert, ontstaat er horizontale vervorming. Dit gebeurt bijvoorbeeld als je een foto van een gebouw maakt, terwijl je er niet precies in het midden voor staat. |
 |
|
|
Je kan deze vorm van vertekening herkennen als het je niet lukt om alle horizontale lijnen recht te krijgen. In de foto hierboven is het dak van het gebouw horizontaal gezet, maar is de stoeprand erg scheef, terwijl dat in werkelijkheid niet het geval is. Net als bij verticale vertekening is dit softwarematig te corrigeren, maar je zal iedere opname afzonderlijk moeten corrigeren. |
||
|
Meer over vervorming: |
|
|
|
