De tijd dat de meeste fotografen een 50mm objectief bij hun eerste camera kochten, ligt lang achter ons. De kitlens die standaard meegeleverd wordt met een camera is tegenwoordig een zoom. Het valt makkelijk te begrijpen waarom dat is. Die standaardzoomobjectieven zijn goedkoop en bieden een beginnende fotograaf direct een redelijk bereik aan brandpunten van groothoek tot licht tele. Wat ze niet bieden is een fantastische beeldkwaliteit of extreem hoge lichtsterkte.

De betere zoomlenzen zijn goed, sommige moderne zooms zelfs heel erg goed, de mindere zooms hebben een matige beeldkwaliteit. In dat opzicht winnen die oude 50mm’s het nog steeds van de moderne kitzooms. Het is niet zo dat zooms altijd beter zijn dan vaste brandpunten. In een recent artikel van Lensrentals.com wordt uitgelegd waarom zelfs de beste zooms toch soms minder goed scoren dan goede objectieven met een vast brandpunt.

In dit artikel willen we graag de algemene voor- en nadelen op een rijtje zetten van zoomobjectieven en vaste brandpunten. Zodat je zelf mag kiezen.

Voordelen van zoomlenzen

1 – Bereik

Het grootste voordeel van een zoomlens is dat je meerdere brandpunten in een objectief hebt. Een 24-70mm zoom dekt het bereik af van vijf populaire vaste brandpunten. Een zoom is meerdere vaste brandpunten in een objectief en je hoeft niet meer te wisselen. Een zoomlens is veel flexibeler in gebruik dan een vast brandpunt en de kans dat je bij een onverwachte gebeurtenis net niet het goede objectief op de camera hebt zitten is kleiner. Al helemaal met een zogenaamde superzoom, of vakantiezoom, met een 10x zoombereik dat gaat van groothoek tot telelens.

2 – Prijs

Goede zoomobjectieven zijn niet goedkoop. Maar zelfs de beste en duurste zoomobjectieven zijn weer wel goedkoper dan het setje vaste brandpunten dat ze vervangen. En goedkope zoomobjectieven zijn soms nog goedkoper dan een enkel vast brandpunt objectief. Je krijgt dan meestal wel waar je voor betaalt.

3 – Gewicht

Hetzelfde geldt voor het gewicht. Goede zoomobjectieven zijn niet licht, maar weer wel lichter dan de complete set vaste brandpunten die je anders mee zou moeten nemen.

4 – Bescherming

Werken met zoomlenzen heeft als voordeel dat je minder vaak objectieven hoeft te wisselen. Op safari’s is lenzen wisselen vaak een heel slecht idee vanwege de grote hoeveelheden stof en zand. Twee camera’s waarvan een met een lange telezoom en een met een kortere standaardzoom zorgen er dan niet alleen voor dat je vrijwel geen opname hoeft te missen, maar dat de camera’s van binnen ook schoon blijven en je niet eindeloos stofjes uit de foto’s moet weg stippen.

5 – Snelheid

Doordat je met zoomlenzen veel minder vaak van objectief moet wisselen, kan je sneller werken. Dat is een van de redenen dat fotojournalisten vooral gebruik maken van zoomlenzen.

Voordelen van vaste brandpunten

A – Beeldkwaliteit

Het ontwerpen van een goed objectief met een vast brandpunt is nog altijd eenvoudiger dan een goed zoomobjectief. De kwaliteit van zooms is de afgelopen decennia gestaag verbeterd en er zijn tegenwoordig hele goede zoomobjectieven te koop die heel scherp zijn. Vaste brandpunten scoren meestal nog steeds beter als het gaat om de scherpte in de hoeken en ze halen hun maximale prestaties vaak ook bij veel grotere diafgragma’s dan zooms. Ook vertekening is bij vaste brandpunten meestal een stuk minder.

B – Prijs

Zoals we hierboven al schreven is een zoomlens vaak goedkoper dan het hele setje vaste brandpunten dat het kan vervangen. Maar je bent natuurlijk niet verplicht om in plaats van een 16-35mm groothoekzoom vier of vijf vaste brandpunten te kopen. Een vaste 16mm of 18mm gecombineerd met een gematigde groothoek als een 28mm is misschien alles dat je nodig hebt. En die twee kunnen samen wellicht goedkoper zijn dan de zoom.

C – Gewicht

Wat hierboven geldt voor de prijs, geldt ook voor het gewicht. Twee vaste brandpunten kunnen weleens lichter zijn dan een zoom. En van die vaste brandpunten zit er dan maar een op de camera die om je nek hangt. En dat voel je duidelijk aan het eind van de dag.

D – Lichtsterkte

Tegenover het voordeel van een groter bereik stellen de vaste brandpunten niet alleen een hogere beeldkwaliteit, maar ook een hogere lichtsterkte. Er zijn een paar zoomobjectieven van Sigma met een klein bereik en een lichtsterkte van f/1.8. De meeste goede zoomobjectieven hebben echter vrijwel allemaal een grootste diafragmaopening van f/2.8 of minder. De meeste vaste brandpunten van groothoek tot gematigd tele hebben een lichtsterkte van f/1.4, f/1.8 of f/2.0. Dat scheelt enorm als je bij weinig licht wilt fotograferen en het helpt ook bij het krijgen van een mooiere achtergrondonscherpte.

E – Stealth

Met een vast brandpunt val je vaak veel minder op. Het schreeuwt wat minder ‘professional’ dan een grote, dikke zoomlens. Voor straatfotografie of gewoon vakantiefoto’s in verre buitenlanden is dat meestal een groot voordeel. Mensen voelen zich door een compact objectiefje met een vast brandpunt vaak veel minder geïntimideerd dan door een fotograaf met een grote zoomlens.

Verder zijn er nog een aantal verschillen die niet voor ieder systeem of voor iedere fotograaf gelden. Zo hebben zoomlenzen vaker beeldstabilisatie dan vaste brandpunten. Wie een camera van bijvoorbeeld Sony, Olympus of Panasonic koopt met ingebouwde beeldstabilisatie, heeft hier niet veel mee te maken. Canon maakt ook een beperkt aantal korte vast brandpunten met beeldstabilisatie. Een ander voordeel van vaste brandpunten dat door puristen vaak naar voren wordt gebracht is het aanleren van een betere techniek. Met vaste brandpunten moet je meer nadenken over welk objectief je nodig hebt en waarom. En vaak moet je dan ook nog een stapje naar voren of achteren om echt de juiste compositie te krijgen. Met een zoom sla je dat hele proces over en draai je aan de zoomring tot het beeld je bevalt en druk je af. Er zijn fotografen die vinden dat je van zoomlenzen lui en minder creatief wordt. Aan de andere kant zou je kunnen zeggen dat je met een zoomlens misschien juist meer geneigd bent om dezelfde opname ook eens met een ander brandpunt te maken, gewoon om te zien wat dat oplevert. De uiteindelijke keuze is dus heel persoonlijke en veel fotografen combineren zooms en vaste brandpunten in hun set om de voordelen van beide te kunnen benutten wanneer dat uitkomt.