In deze Sigma 12-24 mm II DG test voelen we een lens aan de tand die ontworpen is voor gebruik op een camera met een FX / volformaat sensor. Deze Sigma 12-24 mm verscheen in 2011 als opvolger van de beroemde Sigma AF 12-24mm f/4.5-5.6 EX HSM DG. Natuurlijk past dit objectief ook op een camera met een APS-C / DX sensor. Toch is dit met name voor bezitters van een camera met een volformaat sensor een unieke zoomlens. Het FX zoomlenzen aanbod met een brandpuntafstand kleiner dan 15 mm is voor bezitters van een Nikon FX camera beperkt tot de AF-S NIKKOR 14-24mm f/2.8G ED, met een minder grote beeldhoek, hogere lichtsterkte en 50% duurder dan de Sigma 12-24 II DG.
Sigma 12-24 mm test met Nikon D600 (N FF)
We hebben de Sigma 12-24 mm II DC getest op een camera met een volformaat sensor (Nikon D600). Dat blijkt een combinatie om je vingers bij af te likken. Met name bij een 12 mm brandpuntafstand levert de Sigma 12-24 mm DG II een beeldhoek die je een totaal andere kijk op de wereld geeft. De Sigma 12-24 mm II is leverbaar voor Canon, Nikon, Sony en Sigma vatting. De adviesverkoopprijs is € 995,-.
Beeldhoek Sigma 12-24mm II DG @ 24 mm
Sigma 12-24mm II DG @ 12 mmMisschien denk je als bezitter van een 24 mm groothoeklens dat het verschil in perspectief met een 12 mm lens niet zo groot is. Maar dan vergis je je. Vanaf hetzelfde standpunt genomen is het verschil in beeldhoek van een opname gemaakt met een brandpunt van 24 mm (links) met een opname gemaakt met een brandpunt van 12 mm (rechts) aanzienlijk.
Bouw en autofocus
De Sigma 12-24 mm DG II wordt geleverd met een etui en een tweedelige lensdop. Over de lensdop later meer. Met een gewicht van 700 gram en een lengte van 12 cm ligt deze lens lekker in de hand in combinatie met de Nikon D600. De Sigma 12-14 mm II DG lijkt qua uiterlijk een beetje op de Panasonic 7-14 mm, die we eerder hebben getest. Het meest opvallende aan deze lens is de bolle frontlens en de vaste bloemvormige zonnekap. Deze zonnekap beperkt niet alleen eventuele overstraling, maar dient ook ter bescherming van de bolle frontlens.
Het objectief is gemaakt uit een combinatie van hoogwaardig kunststof en metaal en is voorzien van een mooie, matzwarte afwerking. De vatting is van metaal. Het is zeer compact en van licht materiaal gemaakt. Bovendien is de Sigma 12-24 mm II spatwaterdicht, waardoor het ook geschikt is voor gebruik onder extreme weersomstandigheden. De lens voelt erg degelijk aan. De zoomring loopt wat zwaar, maar het went snel en je weet in ieder geval zeker dat deze lens geen last heeft van creepen, het ongewenst veranderen van de brandpuntafstand. De lengte van het objectief blijft onveranderd als je in- of uitzoomt. De aandrijving van de HSM autofocus is heel stil en heel snel. Omdat het objectief gebruik maakt van interne AF, draait de frontlens niet. Voor filtergebruik maakt dat niets uit, want de zonnekap en de bolle frontlens maken het gebruik van opzetfilters onmogelijk.
Beeldstabilisatie
Steeds meer lenzenfabrikanten gaan er toe over om ook groothoeklenzen te voorzien van ingebouwde beeldstabilisatie. Maar de Sigma 12-24 mm II heeft geen ingebouwde beeldstabilisatie. Mocht er ooit een opvolger van deze lens komen, dan is dit waarschijnlijk een van de weinige punten die er op het wensenlijstje van de ontwerpers van Sigma zal staan.
Lichtafval Sigma 12-24 mm II DG
Vanwege de bolle frontlens van de Sigma 12-24mm II DG past er geen traditionele lensdop op deze lens. Dit heeft Sigma opgelost door een extra losse ring, die je om de vaste zonnekap schuift, waarop de lensdop wel past. Als je voor het eerst deze lens in handen hebt en alleen de lensdop van de lens haalt, dan wordt je misschien verrast door zwarte randen in het beeld bij een brandpuntafstand van 12 mm (beweeg je muis over de Imatest resultaten voor een praktijkopname met mechanisch lichtafval). Zodra je de ring van de vaste zonnekap afhaalt is deze mechanische lichtafval verdwenen. Dat overkomt je maar 1 keer.
De meetresultaten voor lichtafval zien er voor een camera met een FX sensor minder rooskleurig uit dan voor een camera met een APS-C sensor. Toch is lichtafval meestal niet herkenbaar in de meeste praktijkopnames.
De meest bekende vorm van lichtafval, optische lichtafval, is inherent aan ieder lensontwerp. Om een lens zo compact en licht mogelijk te houden, accepteren lenzenfabrikanten in het ontwerp van een objectief een lichte mate van lichtafval aan de randen. Optische lichtafval is het meest nadrukkelijk aanwezig als het diafragma helemaal open staat en verdwijnt vrijwel volledig na 1 of 2 stops diafragmeren.
Bij deze ultra groothoeklens valt het op dat het lichtafval zelfs bij diafragma 11 nog niet volledig is verdwenen. Dat wordt veroorzaakt door een natuurkundig verschijnsel, dat niet te voorkomen is. Deze vorm van lichtafval, waar we vanwege de grote beeldhoek van de Sigma 12-24 mm II DG te maken krijgen, heet natuurlijk lichtafval. Voor wiskundigen en natuurkundigen onder jullie verwijs ik naar dit artikel over natuurlijk lichtafval. In het kort komt het er op neer dat bij rectilineaire lenzen met een extreem grote beeldhoek er lichtafval optreedt dat je niet kan verminderen door te diafragmeren.
Lichtafval correctie in Lightroom
Er is wel een eenvoudig recept, waarmee je met 1 druk op de knop zowel natuurlijk lichtafval als optisch lichtafval volledig elimineert:
- Importeer de bestanden in Lightroom, selecteer in de Library module alle opnames gemaakt met de Sigma 12-24 mm DG II.
- Ga in de Develop module naar het tabblad “Lens Corrections” en klik op “Enable Profile Corrections” Automatisch wordt het juiste correctieprofiel geladen. In Lightroom 4 zitten afzonderlijke Sigma / Adobe correctieprofielen voor deze lens met een Canon, Sigma, Nikon en Sony vatting.
- Klik onderaan op de knop “Sync settings” en vink daar het vakje “Lens Corrections” aan en tenslotte op de knop “Synchronize”.
Hierboven zie je de Imatest resultaten voor lichtafval van de Sigma 12-24 mm II DG op een Nikon D600, na automatische correctie in Lightroom. Fantastisch, Adobe en Sigma!
Vervorming Sigma 12-24 mm II DG
Niet onverwacht vertoont de Sigma 12-24 mm II DG duidelijke vervorming, die loopt van duidelijk tonvormig bij 12 mm tot duidelijk kussenvormig bij 24 mm. 
Bokeh
Wie een echt mooie bokeh wil hebben, kiest natuurlijk niet voor een groothoeklens, maar voor een lichtsterke telelens. Zoals je in de afbeelding hiernaast kan zien, wordt zelfs bij de langste brandpuntafstand (24 mm) en het diafragma helemaal open, het onderwerp op de voorgrond niet echt geïsoleerd van de achtergrond. Als je de opname uitvergroot, dan valt de bokeh nog mee, voor een groothoeklens.
Overstraling Sigma 12-24 mm II DG
In theorie is een objectief met een bolle frontlens, dat bovendien is samengesteld uit 17 elementen in 13 groepen, gevoelig voor overstraling en nevenbeelden. Om dit zo veel mogelijk te beperken, heeft Sigma de lens elementen voorzien van Sigma’s SML (Super Multi Layer) lenscoating, die inwendige reflecties en spookbeelden onderdrukt. Overstraling, het verlagen van het contrast in het gebied rondom een felle lichtbron, is opvallend weinig aanwezig. Ook nevenbeelden komen bij de Sigma 12-24 mm II DG veel minder vaak voor dan ik had verwacht voor een groothoek zoomlens op een camera met een volformaat sensor.
In de opname hiernaast schijnt de zon – door de bladeren rechtsboven in beeld – recht in de lens. Ondanks de aanwezigheid van een zeer felle lichtbron, die zich niet eens buiten beeld bevindt en recht in de lens schijnt, vertoont deze opname geen nevenbeelden
Natuurlijk is de Sigma 12-24 mm II niet altijd helemaal vrij van nevenbeelden, zoals je in de opname hiernaast kan zien. Linksboven in beeld is een soort regenboog te zien. In het midden van het beeld zijn een paar kleine groene vlekken te zien, als gevolg van interne reflecties van de felle zon die recht in de lens schijnt.
Scherpte Sigma 12-24 mm II DG
Sigma 12-24 mm II @ 12 mm, f/5.6, 1/2500, 1600 ISO
Al vanaf volle opening is de centrum scherpte erg hoog. Ook de scherpte aan de randen is hoog en na 2 stops diafragmeren vrijwel gelijk aan de centrumscherpte. Alleen de scherpte in de uiterste hoeken blijft achter op de randen en de hoeken, zelfs als je diafragmeert. Dat is niet ongebruikelijk voor een ultra groothoek lens.
Chromatische aberratie Sigma 12-24 mm II DG
Laterale chromatische aberratie is typisch een probleem waarvan veel groothoeklenzen last hebben. Dit objectief is om kleur aberraties te beperken voorzien van vier dure “FLD” (“F” Low Dispersion) glas elementen, die dezelfde eigenschappen hebben als fluoriet glas, en een SLD (Special Low Dispersion) glas element. Zowel onze Imatest resultaten als de praktijkopnames tonen aan dat Sigma bij het ontwerp van de Sigma 12-24mm II de hoeveelheid chromatische aberratie heel mooi heeft weten te minimaliseren.
Wat betekent dat in de praktijk? Zonder softwarematige correctie van chromatische aberratie kan je in de uiterste hoeken bij hele grote vergrotingen nog net zichtbare chromatische aberratie herkennen. Klik (twee keer) op de bovenstaande afbeelding voor een 24 megapixel (tot 8 mb gecomprimeerde) praktijkopname om een indruk te krijgen van de beeldkwaliteit. Bij scherpe contrastovergangen in de opname hierboven zie je -als je de afbeelding op 100% weergeeft – in de linkerbovenhoek groene en rode randen langs de takken. Waarschijnlijk zal het – echte pixelpeepers uitgezonderd – niemand opvallen als je deze opname als poster aan de muur hebt hangen.
Conclusie test Sigma 12-24 mm f/4.5-5.6 II DG HSM
Voordelen
- Aantrekkelijk brandpuntafstanden bereik: Ultra groothoek zonder zwarte hoeken
- Hoge beeldkwaliteit: hoge centrum scherpte, zowel chromatische aberratie als overstraling zijn zeer goed geminimaliseerd (voor een groothoek op volformaat)
- Zeer solide gebouwd
- Aantrekkelijke prijs / kwaliteitsverhouding
Nadelen
- Zichtbare lichtafval
- Lagere scherpte aan de randen
- Geen ingebouwde beeldstabilisatie
De Sigma 12-24 mm II DG is een lens met uitzonderlijke eigenschappen: op een camera met een volformaat sensor krijg je de beschikking over een uitzonderlijk grote beeldhoek. Dat leidt tot nieuwe creatieve ideeën en nodigt uit tot fotograferen! De afwerking van dit Sigma 12-24 mm II DG objectief is ook erg goed, net als de beeldkwaliteit: dit objectief biedt een hoge scherpte in het centrum en aan de randen en zowel chromatische aberratie als overstraling zijn zeer goed geminimaliseerd voor een groothoek op volformaat. Qua prijs/kwaliteit, zo blijkt uit onze Sigma 12-24 mm II DG test, een echte aanrader. Helemaal in combinatie met geavanceerde camera’s met hoog oplossend vermogen zoals de Nikon D600 of Nikon D800E.
