Test Panasonic LEICA DG ELMARIT 200mm f/2.8 POWER O.I.S.

Perfect voor actie-, natuur- en sportfotografie: Ook bij continu AF is het contrast AF-systeem van de Panasonic Leica 200mm f/2.8 razendsnel en zeer nauwkeurig.

Uiterlijk lijkt de Panasonic Leica 200mm f/2.8 op de net iets beter betaalbare – en 2 ons  lichtere –  Panasonic Leica 100-400mm telezoom. De 200mm f/2.8 is perfect afgewerkt, heeft een mooie metalen body en – zeker vergeleken met de 100-400 – een relatief lange plastic zonnekap, die tijdens transport omgekeerd op de lens bevestigd kan worden. De zonnekap is overigens zo lang, dat die handmatig scherpstellen onmogelijk maakt als je de zonnekap niet omdraait voordat je gaat fotograferen. Dat probleem komen we vaker tegen. De filtermaat is 77mm; net zo groot als de filtermaat van de Olympus 300mm f/4.
De Panasonic 200mm f/2.8 is voorzien van 4 schakelaars (AF/MF, IS uit/aan, Focusbegrenzing uit/tussen 3 meter en oneindig en een memoryknop, die de functie  van de drukknop die ernaast zit bepaalt. Zet je de memoryknop op Function, dan heb je er een extra Custom/voorkeuze knop bij. In het cameramenu bepaal je welke functie dat is. Zet je de memoryknop in het midden en druk je op de ronde knop erboven, dan stel je een voorkeursafstand in. Zet je de memoryschakelaar vervolgens in de stand “Call”, dan kan je de lens razendsnel naar deze zelf gekozen scherpstelafstand laten schieten. Het is handig – ook als je nu nog denkt deze knop niet nodig te hebben – om de memory scherpstelafstand in te stellen op de kortste afstand en de knop vervolgens op Call te zetten. Ik zal straks uitleggen waarom.

Het gezamenlijke Panasonic / Leica lensontwerp bestaat uit 15 elementen in 13 groepen, waaronder twee UED (Ultra Extra-low Dispersion) lenzen. Het gebruik van UED-lenzen en de toepassing van de geavanceerde optische technologie van Panasonic zorgen voor contrastrijke beelden met een hoge beeldkwaliteit. Dat zie je terug in onze testresultaten: Extreem hoge resolutie van hoek tot hoek. Vervorming en kleurscheiding (zowel longitudinale als laterale chromatische aberratie) zijn onzichtbaar (ideaal uitgangspunt om te cimbineren met een teleconverter). Om overstraling bij tegenlicht te minimaliseren, is de lens voorzien van nano-surface coating.

De ultratelelens beeldhoek (overeenkomend met een full-frame lens met brandpuntsafstand van 400 mm) en de extreem goede optische prestaties (waarover zo meer) maken de Panasonic Leica Elmarit 200mm F2.8 Power IOS perfect – maar niet uitsluitend – geschikt voor natuur- en sportfotografie. Met de meegeleverde 1,4x teleconverter (DMW-TC14) kan de scherpstelafstand worden vergroot tot 560 mm (equivalent van 35mm-camera) om het onderwerp nog dichterbij te kunnen halen.
We hebben de Panasonic Leica ook getest met 1.4x converter, we zijn de test aan het schrijven, dus die test verschijnt binnen 1 tot twee weken. De optische prestaties met 1.4x converter doen bijna niet onder voor de optische prestaties zonder 1.4x converter.  Dankzij het lichtsterke diafragma van F2.8 kunnen snel bewegende onderwerpen worden vastgelegd. De lens is robuust, stof- en spatwaterdicht en zelfs vorstbestendig tot temperaturen van -10 graden Celsius (tijdens de praktijktest in Noorwegen heb ik zonder problemen opnames gemaakt bij -20 graden Celsius) , waardoor hij uitermate geschikt is voor professioneel gebruik onder extreme omstandigheden.

Power Optical Image Stabilizer

100% beelduitsnede van een opname gemaakt met een sluitertijd van 1/20 sec, f/2.8, 3200 ISO

De Panasonic Leica Elmarit 200mm F2.8 Power IOS lens is compact en zeer lichte, waardoor je er makkelijk en langdurig mee kan fotograferen zonder statief. Dat levert echt unieke beelden: razendscherp bij volle opening met een mooie bokeh. Heb je om diezelfde reden al een Panasonic Leica 42.5mm f/1.2 en/of een Olympus 75mm f/1.8 in je fototas zitten, dan wil je vast en zeker ook een Panasonic 200mm f/2.8.  Maar deze telelens biedt ook nog eens een fantastisch goede beeldstabilisatie. De Power O.I.S. (Optical Image Stabilizer), zoals de beeldstabilisatie bij Panasonic heet, compenseert trillingsonscherpte uiterst effectief. Hierdoor is het mogelijk is om zonder statief of bij weinig omgevingslicht opnames te maken met een sluitertijd van 1/20 seconde. Dan is je opname niet meer net zo scherp als een opname gemaakt vanaf een statief, maar als je een paar opnames snel achter elkaar schiet en je hebt een enigzins stabiele hand, dan heb je bij 1/10 seconde en 200mm uit de hand wel een opname erbij zitten waar je tevreden mee kan zijn. De combinatie van een 400mm beeldhoek (fullframe equivalent), f/2.8 en 1/10 seconde maakt dat je ook bij extreem weinig licht nog lage ISO waarden kan gebruiken. Zou je tegelijkertijd een opname maken met een spiegelreflexcamera met 400mm f/2.8 1/100 sec ISO 12.800 (ik ga even uit van een situatie zonder statief en een in-lens beeldstabilisatie van 2 stops) en een Panasonic Leica 200mm f/2.8 @ 200mm, 200 ISO, f/2.8, 1/10 sec, dan zal je voorkeur uitgaan naar de 200 ISO opname, gemaakt met een sluitertijd van 1/10 seconde (als je onderwerp niet te veel beweegt, tenminste).

De Panasonic Leica 200mm f/2.8  kan bij de modernste Panasonic camera’s worden gebruikt met het Dual I.S. (bijv. Panasonic GX8 en GX80) en het Dual I.S. 2-systeem (Panasonic GH5, G9 en G80). Door beeldstabilisatie in de camera en in de lens te combineren wordt trillingsonscherpte zeer, zeer goed onderdrukt. Volgens Panasonic is de winst bij Dual IS2 6,5 stops. Dat is net zo goed als bij de beste lenzen van Olympus op een Olympus camera. Gebruik je de Panasonic Leica op een Olympus camera, dan zal je moeten kiezen tussen in-body beeldstabilisatie (IBIS) of in-lens beeldstabilisatie. Bij telelenzen boek je de meeste winst bij in-lens beeldstabilisatie, waardoor je ook op een Olympus camera nog altijd profiteert van een groot deel van de 6,5 stops winst door beeldstabilisatie. Om het verhaal over beeldstabilisatie van Panasonic lenzen op Olympus camera’s nog even af te maken: Bij korte brandpunten boek je de meeste winst met IBIS. Kies dus Pnasonic lenzen met een kort brandpunt op een Olympus camera voor in-lens beeldstabilisatie.

autofocus

Deze lens is voorzien van een drievoudig lineair stappenmotor, die tot 240 keer per seconde bijgestuurd kan worden. Daardoor is snelle en nauwkeurige continu-AF mogelijk geworden. De contrast autofocus van Panasonic is heel erg stil, razendsnel en uiterst nauwkeurig. Dat geldt zowel foto- als video. De fantastische AF prestaties van de Panasonic Leica 200mm f/2.8 zijn ook ideaal voor het maken van 4K-video’s, omdat nauwkeurig scherpstellen bij 4K video kritsicher is dan bij Full HD video (want de resolutie van 4K is twee keer zo hoog als van Full-HD video). Het aandrijfsysteem met microstappen maakt het mogelijk om ook het diafragma snel aan te passen aan veranderingen in helderheid bij pannen.

Welke f/2.8 supertelelens stelt scherp van oneindig tot anderhalve meter in 0,2 seconde?

De AF motor is dankzij de 240 fps aansturingsfrequentie en de interne scherpstelling van een lenselement met zo min mogelijk massa daadwerkelijk extreem snel. Deze extreem snelle bijsturing zorgt – in combinatie met Panasonic’s unieke DFD (Depth from Defocus) technologie daadwerkelijk voor snelle AF in zowel single-AF als continu AF. Dat bleek ook tijdens onze testen in de praktijk (zowel single-AF als continu AF, maar toch met name continu AF) en op het lab (single-AF). Omdat er niet, zoals bij professionele Nikon camera’s, een dedicated processor is voor AF, bestaat de kans dat andere taken die rekenkracht kosten, zoals beeldstabilisatie en video, het AF proces kunnen vertragen. Bij het maken van opnames uit de hand met de beeldstabilisatie aan, stelde dit objectief scherp van omeindig tot anderhalve meter in 0,2 seconde. Voor een telelens met een hele kleine scherptediepte is dat ongekend goed. Absolute topklasse. Vergelijkbaar met of beter dan 400mm f/2.8 op een professionele spiegelreflexcamera en sneller dan de Olympus 300mm f/4 Pro op een Olympus OMD EM1 mk2. Eerlijksheidshalve moet ik er bijzeggen dat de Panasonic 100-400mm en de Olympus 40-150mm f/2.8 PRO (zelfs zonder DFD op een Panasonic camera)! ook zo snel zijn.

Ik test graag telelenzen in de praktijk door ijsvogels te fotograferen van zeer dichtbij (zo groot zijn ze niet). Ik heb in de afgelopen jaren bij het testen van telelenzen van meerdere merken meegemaakt dat de AF doorschoot naar oneindig (en daar ook bleef hangen) als ik wilde scherpstellen op een ijsvogel op een paar meter afstand. Handmatig moets ik dan scherpstellen op de kortste scherpstelafstand, om de AF een tweede kans te geven. Soms ging het dan opnieuw mis. Bij sommige telelenzen (zoals de Olympus 400mm f/4 PRO of de Nikon 400mm f/2.8) kan je de scherpstelbegrenzing op de lens zo instellen, dat de maximale scherpstelafstand wordt beperkt tot 10 meter of minder. Dat is de beste oplossing voor dit pronbleem en dan heb je geen last van dit verschijnsel. Maar de schersptelbegrenzing van de Panasonic 200mm f/2.8 is alleen te begrenzen van 5 meter tot en met oneindig. Eerder in deze review gaf ik al aan dat ik nog uit zou leggen waarom je de Memory focus knop van te voren moet instellen op de kortste scherpstelafstand, ook al denk je die knop niet nodig te hebben. Juist omdat deze lens een opvallend kortste scherpstelafstand van (iets meer dan een meter, terwijl een “normale” 400mm f/2.8 vaak begint bij een meter of vier) heeft, zal je blij zijn dat je voortaan op ieder gewenst moment “met 1 druk op de knop” kan scherpstellen vanaf de kortste scherpstelafstand. Ook als je een keer merkt dat de AF een onderwerp op korte afstand voorbijschiet.

beeldkwaliteit

Bij camera’s met een volformaat sensor is de kortste scherpstelafstand van een 400mm lens vaak een meter of zes. Met een 200mm lens op een micro-43 camera hen je dezelfde beeldhoek, maar een kortste scherpstelafstand van 150 cm. Daarmee is de Panasonic Leica 200mm f/2.8 ook geschikt voor portret- of macro opnames met een hele mooie bokeh. Daarmee is deze telelens veelzijdiger dan zijn/haar volformaat collega’s.

De resolutie is vanaf volle opening inderdaad al eel erg goed, van hoek tot hoek. Wat resolutie betreft, is het stuivertje wisselen met de Olympus 300mm f/4 PRO: gebruik je bestanden zonder verscherping en zonder beeldcorrecties dan verslaat de Panasonic 200mm f/2.8 de Olympus 300mm f/4, die al ontzettend goed is. Omdat Olympus meer verscherping toepast op jpg bestanden dan Panasonic, zijn de rollen net omgedraaid als je in camera opgeslagen standaard jpg bestanden vergelijkt van de Olympus 300mm f/4 PRO + OM-D EM1 mk2 met de Panasonic G9 + 200mm f/2.8.  Eventuele laterale chromatische aberraties worden (net als vervorming en lichtafval) in jpg bestanden of RAW bestanden die je in Photshop of Lightroom opent, automatisch gecorrigeerd. Maar dat is voor CA niet nodig: wat chromatische aberratie betreft kan de Panasonic Leica 200mm f/2.8 zich meten met de allerbesten: ook in ongecorrigeerde RAW bestanden is er geen laterale chromatische aberratie te ontdekken.De vervorming is minder dan een half procent tonvormig. Ook dat is een waarde die overeenkomt met die van de beste 400mm f/2.8 lenzen.

PS: Niet alle functies van de H-ES200 kunnen volgens Panasonic al worden gebruikt in combinatie met de GH5. De firmware waarmee de GH5 volledig compatibel wordt met de H-ES200, zal naar verwachting vanaf eind maart 2018 beschikbaar zijn. We hebben de 2000mm getest op een Panasonic G9, dus weten we niet om welke functies het gaat. Met een G9 werkt alles perfect.

Conclusie Test Panasonic Leica 200mm f/2.8 (getest op Panasonic G9)

VOORDELEN

• Fantastische beeldkwaliteit
• Fantastische bouwkwaliteit; stof-, spatwater- en vriesbestendig (tot -10 graden Celsius)
• Razendsnelle AF
• Beste beeldstabilisatie
• Inclusief 1.4x converter (en een optionele 2x converter (DMW-TC20) verkrijgbaar)

Nadelen

• Adviesprijs (inclusief de 1.4x converter) bijna 3.000 euro
• Met 1200 gram een relatief zware telelens voor micro-43 begrippen (en vederlicht in vergelijking met een 400mm f/2.8 voor een camera met een volformaat sensor)